Η επίσκεψη στην Πιερία κλιμακίου με επικεφαλής τη Γενική Γραμματέα Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Καλογήρου ήταν απλά η αφορμή για να σταθούμε σε αυτό που είναι η ουσία της πολιτικής, δηλαδή στην υλοποίηση πρωτοβουλιών και στην εκτίμηση de facto πεπραγμένων. Ειδικά, όσα έγιναν και όσα συντελούνται στη χώρα τα τελευταία χρόνια στον εθνικής σημασίας τομέα της πρωτογενούς παραγωγής αποτελούν ένα ολοκληρωμένο δομικό πλαίσιο αντιμετώπισης των προκλήσεων, στιβαρής στήριξης των ανθρώπων του κλάδου και μετάβασης στις καλές πρακτικές της νέας εποχής.
Παρά τις πολυεπίπεδες κρίσεις που εκδηλώθηκαν σε περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο, καταφέραμε, ως χώρα, να εξασφαλίσουμε για την περίοδο 2021-27 νέους ευρωπαϊκούς πόρους από την Κοινή Αγροτική Πολιτική, την Κοινή Αλιευτική Πολιτική (Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αλιείας και Θάλασσας) καθώς και από το Ταμείο Ανάπτυξης και Ανθεκτικότητας, ενισχύοντας την κομβικότητα, τη βιωσιμότητα και τις προοπτικές της πρωτογενούς παραγωγής.
Ωστόσο, μέχρι τούδε, το πλέγμα των δράσεων είναι πολυσχιδές και αφορά εξαιρετικά ‘‘γενναίες’’ και ‘‘ζωογόνες’’ φορολογικές ελαφρύνσεις για τους παραγωγούς, τη σημαντική προσπάθεια που γίνεται για τη ψηφιακή μετάβαση στην Αγροτική Οικονομία, τη σύσταση του Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης, την αναβάθμιση της αγροτικής εκπαίδευσης και κατάρτισης των απασχολουμένων στον κλάδο, την ενίσχυση των συλλογικών σχημάτων και συσσωματώσεων που ωθεί τη μαζικότητα της παραγωγής και εξασφαλίζει εγγυημένη ποιότητα στα παραγόμενα αγαθά, την επιδότηση των αγροτικών τιμολογίων, τα μέτρα θωράκισης των αγροτικών μας προϊόντων, μέσω ιδίως της καθιέρωσης εργαλειακών μεθόδων ιχνηλασιμότητας κατά των ‘‘ελληνοποιήσεων’’ προϊόντων, και την αδειοδότηση σταβλικών εγκαταστάσεων.
Προσωπικά, θα εστίαζα περισσότερο σε τρεις βασικούς πυλώνες της αγροτικής πολιτικής που καθορίζουν την αποτελεσματικότητά της και λειτουργούν θετικά στην βελτίωση της Οικονομίας μας και του γενικότερου επιπέδου των παραγωγικών δυνατοτήτων της χώρας.
Κατά πρώτον, οι ενισχύσεις στους παραγωγούς σε μια από τις πιο δύσκολες και στριφνές περιόδους της πρόσφατης Ιστορίας είναι εξαιρετικά ενδυναμωτικές για τον πρωτογενή τομέα. Μέχρι σήμερα, με τη σύσταση του Ταμείου Εγγυήσεων Αγροτικής Ανάπτυξης διευκολύνεται η πρόσβαση αγροτών και μεταποιητικών επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση με ευνοϊκούς όρους. Χρηματοδοτήθηκε με 525 εκ. ευρώ το Πρόγραμμα Νέων Αγροτών με τα οποία δίνεται η δυνατότητα στους ωφελούμενους να λάβουν επιδότηση έως 40.000 ευρώ. Η άμεση στήριξη για τους αγρότες όλη τη διάρκεια της πανδημίας του COVID-19 ανήλθε στα 473 εκατ. ευρώ ενώ 141 εκατ. ευρώ έλαβαν οι παραγωγοί μέσω της διαδικασίας των κρατικών ενισχύσεων την τελευταία τριετία, 45 δε εκατ. ευρώ έλαβαν οι κτηνοτρόφο σε όλη την Επικράτεια. Κατά την εφαρμογή του μέτρου «Βιολογική Γεωργία» θα διατεθούν στους παραγωγούς άλλα 705 εκατ. ευρώ ενώ από το 2021 και μετά μόνο ο ΕΛΓΑ αποζημίωσε αγρότες ανά τη χώρα με 350 εκατ. ευρώ. Το πρώτο, μάλιστα, 10μηνο του 2022 έχουν καταβληθεί 197,8 εκατ. ευρώ και η παρεχόμενη προκαταβολή αποζημιώσεων αντιστοιχεί στο 60% του τελικού ποσού των αποζημιώσεων.
Κατά δεύτερον, μια διαρθρωμένη πολιτική φοροελάφρυνσης απέναντι στους ανθρώπους του μόχθου έχει ήδη αρχίσει να ‘‘απαλείφει’’ εμπόδια και στρεβλώσεις της αγροτικής παραγωγής. Σήμερα, δίδεται η δυνατότητα απαλλαγής από τον φόρο εισοδήματος των κατά κύριο επάγγελμα αγροτών με τη μείωση να φτάνει στο 50% στην περίπτωση συνεργασίας φυσικών προσώπων. Έχει παγιωθεί χαμηλός φορολογικός συντελεστής 10% για τα αγροτικά συνεταιριστικά σχήματα. Οι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες και οι αλιείς της παράκτιας αλιείας απαλλάσσονται από το τέλος επιτηδεύματος. Έχει μειωθεί ο ΦΠΑ από το 13% στο 6% για τις ζωοτροφές και τα λιπάσματα. Έχουν ελαττωθεί κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες οι ασφαλιστικές εισφορές για τους εργαζομένους των αγροτικών επιχειρήσεων και εφαρμόζεται νέα φορολογική κλίμακα για τα φυσικά πρόσωπα και τους κατ’ επάγγελμα αγρότες, η οποία τέθηκε για πρώτη φορά σε εφαρμογή το 2021, με συντελεστές που ξεκινούν από το 9%, αντί για 22%. Ο φόρος των αγροτικών επιχειρήσεων έχει κατέλθει από το 29% στο 22% και η προκαταβολή φόρου στο 80% για τα νομικά πρόσωπα και στο 55% για τα φυσικά πρόσωπα που ασκούν αγροτική δραστηριότητα. Από την 1η Ιανουαρίου 2022 έχει θεσπιστεί μηδενικός συντελεστής στον ειδικό φόρο κατανάλωσης στο πετρέλαιο εσωτερικής καύσης που χρησιμοποιείται στη γεωργία, επιστρέφεται ο ειδικός φόρος κατανάλωσης στο αγροτικό πετρέλαιο και δεν επιβάλλεται πια συμπληρωματικός ΕΝΦΙΑ στην αξία των αγροτεμαχίων.
Κατά τρίτον, ομιλούμε ήδη για ‘‘ψηφιακό άλμα’’ στον πρωτογενή τομέα. Με την αναβάθμιση της ψηφιακής υπηρεσίας εγγραφής στο Μητρώο Αγροτών & Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων (Μ.Α.Α.Ε.), ο αγρότης δεν απαιτείται πλέον να προσκομίζει έγγραφα στις υπηρεσίες προς εξακρίβωση των δεδομένων που δηλώνει, καθώς ο διοικητικός έλεγχος διενεργείται ψηφιακά. Η ψηφιακή υπηρεσία «Greek Farms» παρέχει πληροφορίες για την παραγωγή και τους Έλληνες παραγωγούς ανά προϊόν και γεωγραφική περιοχή ενώ η υπηρεσία ‘‘easyagroexpo.gov.gr’’ αποτελεί το ψηφιακό «διαβατήριο» για μια σειρά ελληνικών προϊόντων, σε κομβικής σημασίας αγορές τρίτων χωρών, διευκολύνοντας έτσι την επιχειρηματικότητα, την ενίσχυση του εμπορίου και την αύξηση των εξαγωγών τους. Ο εργαζόμενος στον πρωτογενή τομέα μπορεί σήμερα να κλείνει ψηφιακά το ραντεβού του με οποιαδήποτε αρμόδια υπηρεσία για ζητήματα που τον αφορούν, με την δε Ψηφιακή πλατφόρμα ‘‘Mobile i-Agric’’ δύναται να ενημερώνεται και να διαθέτει εξατομικευμένες ειδοποιήσεις και προσωποποιημένη καθοδήγηση για επαγγελματικά του θέματα.
Στο ειδικότερο πλαίσιο της Πιερίας, η άνω προσπάθεια έχει συγκεκριμένα αριθμολογικά δεδομένα και απτά αποτελέσματα. Ζούμε σε ένα ευλογημένο μέρος, όπου 7.500 αγρότες καλλιεργούν έκταση που ξεπερνά τα 362.000 στρέμματα και με τη γνώση, την εμπειρία, το μεράκι και την αγάπη για τον τόπο τους, σε συνδυασμό με το μικροκλίμα, τα εύφορα εδάφη του Νομού, παράγουν προϊόντα υψηλής ποιότητας και διατροφικής αξίας.
Στον νομό υλοποιείται το Πρόγραμμα Βιολογικής Παραγωγής προϊόντων Γεωργίας, Κτηνοτροφίας και Μελισσοκομίας, μέσω Εθνικού Σχεδίου Στήριξης, συνολικού προϋπολογισμού 2,8 εκατ. ευρώ για την 3ετία Ιουλίου 2022 – Ιούνιου 2025. Έως σήμερα έχουν ενταχθεί 70 αγρότες στο πρόγραμμα ‘‘Νέοι Γεωργοί’’ και ενισχύονται με 2,6 εκατ. ευρώ. Η αμπελοκαλλιέργεια, ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της τοπικής κουλτούρας και του αγροτικού προσανατολισμού, στηρίζεται μέσω του Προγράμματος Αναδιάρθρωσης και Μετατροπής Αμπελώνων, με βάση το οποίο το 2022 καταβλήθηκαν 141.344 ευρώ σε αμπελοκαλλιεργητές και χρηματοδοτήθηκε συγκεκριμένη επένδυση με το πόσο των 54.513 ευρώ.
Στον αμπελο-οινικό και οπωροκηπευτικό τομέα, 778 βιοκαλλιεργητές της Πιερίας ενισχύθηκαν από το αποθεματικό κρίσης της Ε.Ε. για την αντιμετώπιση των συνεπειών του πολέμου στην Ουκρανία με το ποσό των 746.142 ευρώ ενώ σε 807 δικαιούχους κτηνοτρόφους για την αντιμετώπιση των αυξήσεων στις τιμές των αγροεφοδίων δίδεται έκτακτη οικονομική ενίσχυση που ανέρχεται στο ποσό των 1,2 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, καλύφθηκε σε ποσοστό 40% η αύξηση του συνολικού κόστους στην τιμή αγοράς των λιπασμάτων, σε σχέση με την προηγούμενη καλλιεργητική περίοδο, και έτσι σε 3.435 αγρότες της Πιερίας δόθηκε το ποσό των 1,4 εκατ. ευρώ για τον λόγο αυτόν.
Εν τέλει, συνεχίζεται η χρηματοδότηση έργων πνοής για την τοπική πραγματικότητα και δη 11 συγκεκριμένων έργων που ήδη έχουν ενταχθεί στο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020, εκ των οποίων τα 4 είναι αρδευτικά έργα, προϋπολογισμού 21,4 εκατ. ευρώ και τα 7 έργα αγροτικής και δασικής οδοποιίας, προϋπολογισμού 3,1 εκατ. ευρώ, ενώ παράλληλα στην Πιερία υλοποιούνται 80 έργα του Προγράμματος ‘‘Leader’’ συνολικού προϋπολογισμού 8,6 εκατ. ευρώ, τα οποία βεβαίως συμβάλλουν στην προώθηση των τοπικών στρατηγικών ανάπτυξης, κυρίως μέσω της ενθάρρυνσης δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων στην αγροτική περιοχή σε όλους τους τομείς της οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας.
Αν, λοιπόν, ληφθούν υπόψη όλα τα παραπάνω, η γενικευμένη αντίληψη είναι ότι η αγροτική μεταρρύθμιση που συντελείται τα τελευταία χρόνια στη χώρα μπορεί να συμβάλλει στη βιωσιμότητα και τη σταθερή προοπτική βελτίωσης της ελληνικής Οικονομίας παρότι το διεθνές περιβάλλον αναζητεί τις ισορροπίες του και θέτει μεγάλες και απαιτητικές προκλήσεις. Στην δε Πιερία, βάσιμα μπορούμε να διεκδικούμε ουσιαστικό μερίδιο στην ανάκαμψη και στην οικονομική ευημερία του πρωτογενούς τομέα, κάτι που ασφαλώς θα είναι ζωοφόρο για τον τόπο. Αρκεί, βέβαια, οι συνέργειες να συνεχιστούν και αυξηθούν και η διακυβέρνηση της χώρας να είναι σε χέρια μάχιμα και ικανά. Ίδωμεν….
Κατερίνη, 26/1/2023
ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΚΟΥΓΚΟΥΡΕΛΑΣ
ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ
