Η είδηση της ταυτόχρονης υποβολής αιτήματος ένταξης στο ΝΑΤΟ από τη Σουηδία και τη Φιλανδία δεν είναι ένα ήσσονος σημασίας γεγονός που εύκολα ‘‘καταπίνει’’ η ρουτίνα της καθημερινής ειδησεογραφίας. Αντιθέτως, συνιστά μια κορυφαία διεθνή εξέλιξη που, κατά την άποψη μου, αντανακλά την κορύφωση πια της διαπάλης για παγκόσμια ηγεμονία σε ένα γεωπολιτικό και γεωοικονομικό πεδίο που μέχρι σήμερα λίγοι, είναι η αλήθεια, υποψιάζονταν!
Καταρχάς, αρκούντως διαφωτιστικές επί των δικαιολογητικών αιτίων της πρόθεσης συμμετοχής των δύο χωρών στο ΝΑΤΟ είναι οι εκθέσεις που παρουσιάστηκαν στα Κοινοβούλια τους (ίδετε για τη Σουηδία: ‘‘Deterioration of the security environment – implications for Sweden’’, https://www.government.se/legal-documents/2022/05/ds-20228/ και για τη Φιλανδία: ‘‘Government report on changes in the security environment’’, https://julkaisut.valtioneuvosto.fi/handle/10024/164002), καθώς σε αυτά τα συγκεκριμένα κείμενα εκφράζεται, πέραν από τον ‘‘ψυχισμό της συγκυρίας’’, η δομική βάση της κοσμοαντίληψης και των δύο σκανδιναβικών κρατών.
Αμφότερες, λοιπόν, οι χώρες εκτιμούν ότι ήδη από τον πόλεμο στη Γεωργία το 2008 έως και την εισβολή στην Κριμαία το 2014, η Ρωσία είχε επιδείξει εμφανή περιφρόνηση στις αρχές του διεθνούς δικαίου και ιδίως σε αυτή του απαραβίαστου των συνόρων. Η δε τρέχουσα άρνηση, από την πλευρά της ηγεσίας της ιδιαιτέρως, της ‘‘κρατικότητας’’ της Ουκρανίας, άρα και της αυθυπαρξίας της ως πολιτειακής οντότητας, πέρα από μια de lege lata παραβίαση της Τελικής Πράξης του Ελσίνκι και του Χάρτη του Παρισιού, αποτελεί την υλική εκδήλωση ενός αναθεωρητικού στρατηγισμού που στοχεύει στην αμφισβήτηση και μεσοπρόθεσμα στην ανάπλαση τουλάχιστον της περιφερειακής τάξης πραγμάτων.
Υπό αυτό το πρίσμα, η σημαντική, δομική και μακροπρόθεσμη ανισορροπία στο σύστημα περιφερειακής ασφάλειας στην Ευρώπη που επέφερε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία θέτει ζήτημα εθνικής ασφάλειας και για τις δύο χώρες. Η Σουηδία και η Φιλανδία διατείνονται ότι η Ρωσία προσεγγίζει τη σύγχρονη πραγματικότητα με το προπολεμικό αλλά και ψυχροπολεμικό δόγμα των σφαιρών επιρροής, η επιβολή των οποίων παγιώνεται ακόμα και δια της πολεμικής βίας. Δια τούτο, εκτιμούν την ένταξή τους στη σημαντικότερη αμυντική συμμαχία της Δύσης ως προάσπιση του εθνικού και στρατηγικού τους ορίζοντα και όχι πια μια (απλά) θεωρητική δυνατότητα.
Οι Σουηδοί και Φιλανδοί επισημαίνουν μάλιστα τον κίνδυνο που προκύπτει στο περιφερειακό πλαίσιο από ένα καθεστώς απολυταρχικού τύπου, στο οποίο υποβαθμίζεται το κράτος δικαίου και ο σεβασμός στις κοινοβουλευτικές αρχές και στα ανθρώπινα δικαιώματα και η κοινή γνώμη εμφανίζεται είτε ως χειραγωγούμενη είτε ως φοβισμένη. Το ενδεχόμενο μιας δημοκρατικής, ανοιχτής, συνεργάσιμης και ‘‘συγκρατημένης’’ (μη επιθετικής δηλαδή) Ρωσίας συνιστά πλέον ωχρή πιθανότητα σύμφωνα με τις αντιλήψεις των δύο σκανδιναβικών χωρών.
Έτσι, ο σουηδικός νόμος περί συνολικής άμυνας των ετών 2021-2025 (https://www.government.se/4af8fa/globalassets/government/dokument/forsvarsdepartementet/ip-2021-2025/summary-of-government-bill-total-defence-2021-2025-final.pdf) θεωρεί ότι μια ένοπλη επίθεση κατά της Σουηδίας δεν μπορεί να αποκλειστεί, γεγονός που έχει ωθήσει από τώρα την κυβέρνηση της χώρας στον σχεδιασμό αμυντικής δαπάνης της τάξης του 2% επί του ΑΕΠ, όπως ορίζει το ΝΑΤΟ! Οι δε Φιλανδοί δεν ξεχνούν ασφαλώς τη ρωσική εισβολή στα εδάφη τους το 1939!
Αυτήν, λοιπόν, τη διεθνή και βαρυσήμαντη νομοτυπική δικλείδα περί παροχής στρατιωτικής συνδρομής σε μια θεωρητικά πιθανή ένοπλη επίθεση εναντίον τους, την παρέχει στους Σουηδούς και Φιλανδούς το άρθρο 5 του Καταστατικού του ΝΑΤΟ. Στο άνω ενδεχόμενο ενεργοποιείται η ρήτρα συλλογικής άμυνας που συνιστά το δομικό θεμέλιο του βορειοατλαντικού πλαισίου. Σουηδοί και Φιλανδοί, συνεπώς, πιστεύουν ότι στην παρούσα φάση το ΝΑΤΟ μάλλον μοιάζει με επαναπαλλόμενο συμμαχικό μόρφωμα παγκόσμιας ισχύος παρά με ‘‘εγκεφαλικά νεκρό οργανισμό’’ (όπως όχι και τόσο μακριά στο παρελθόν είχε υποστηρίξει ο Μακρόν), γεγονός που θα αποθάρρυνε τους Ρώσους να ξεκινήσουν μια σε βάρος τους επίθεση. Ήδη, όμως, οι δύο χώρες λειτουργούσαν από κοινού με το ΝΑΤΟ σε μοτίβα αμοιβαίας στενής διάδρασης (Modalities for Strengthened Interaction -MSI).
Από την άλλη, η ΕΕ στο τρέχον χρονικό φάσμα δεν δείχνει αποφασισμένη, αν όχι ικανή, να αποκτήσει μόνιμες και ισχυρές στρατιωτικές δομές συλλογικής άμυνας αλλά και ούτε τα υφιστάμενα περιφερειακά αμυντικά δίκτυα, όπως η σκανδιναβική αμυντική συνεργασία (Nordic Defence Cooperation -NORDEFCO), το τριμερές σχήμα στρατιωτικής διοίκησης ΕΕ και ΗΠΑ (στο οποίο συμμετέχουν η Σουηδία και η Φιλανδία, United States European Command -USEUCOM) και εν τέλει και η μεταξύ τους διμερής αμυντική σχέση, δύνανται αντικειμενικά να προσφέρουν στους Σουηδούς και τους Φιλανδούς την πλήρη αμυντική αρωγή και κάλυψη που το ΝΑΤΟ τους προσφέρει.
Είναι, βέβαια, και το δικαίωμα αυτοδιάθεσης και ελεύθερου αυτοπροσδιορισμού των κρατών, από το οποίο δεν προτίθενται να αποκολληθούν οι Σκανδιναβοί. Στο πλαίσιο ενάσκησης της εθνικής κυριαρχίας τους, οι δύο χώρες ανακηρύσσουν ως αναφαίρετο, αναπαλλοτρίωτο και άρρηκτα συνδεδεμένο με τον σκληρό πυρήνα της πολιτειακής υπόστασής τους το εκ του διεθνούς δικαίου δικαίωμά τους να επιλέγουν αυτοβούλως τους στόχους εξωτερικής πολιτικής, τις διεθνείς συμμαχίες αλλά και τα υπερεθνικά σχήματα περιφερειακής ή παγκόσμιας διάδρασης στα οποία θα συμμετέχουν. Πόσο μάλλον, όταν το ΝΑΤΟ ακολουθεί σταθερά την ‘‘πολιτική ανοικτών θυρών’’ που αναμένεται να επιβεβαιώσει στη διατύπωση του ‘‘Strategic Concept’’ του τον προσεχή Ιούνιο.
Το μέγα θέμα, ωστόσο, που απασχολεί Σουηδούς και Φιλανδούς είναι το γεγονός πως η Ρωσία διαθέτει το μεγαλύτερο, πιο σύγχρονο και πιο ‘‘διαφοροποιημένο’’ πυρηνικό οπλοστάσιο στον Κόσμο. Οι Ρώσοι διαθέτουν ένα απόθεμα περίπου 4.500 πυρηνικών κεφαλών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν από στρατηγικούς εκτοξευτές μεγάλης εμβέλειας (long-range strategic launchers) και από μικρότερης εμβέλειας πυρηνικά όπλα. Από αυτό δε το πυρηνικό οπλικό υλικό, 812 είναι οι επίγειοι βαλλιστικοί πύραυλοι, 576 οι βαλλιστικοί πύραυλοι υποβρυχίων και 200 οι βόμβες. Μάλιστα, αν συνυπολογίσει κανείς και τις υπό απόσυρση παλαιού τύπου πυρηνικές κεφαλές, αυτές φτάνουν στις περίπου 6.000 https://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/00963402.2022.2038907. Ο φόβος, λοιπόν, επικεντρώνεται στο δεδομένο ότι το ρωσικό πυρηνικό οπλοστάσιο είναι κατά το πλείστον αναπτυγμένο προς τη Βαλτική Θάλασσα, στη γειτονιά δηλαδή των σκανδιναβικών κρατών.
Το συγκεκριμένο ‘‘blame game’’ το αντιπαρέρχονται, όμως, οι Ρώσοι κυρίως με την επίκληση των βασικών αρχών του πυρηνικού τους δόγματος (Ministry of Foreign Affairs of the Russian Federation, On Basic Principles of State Policy of the Russian Federation, Moscow, June 2, 2020, https://www.mid.ru/en/web/guest/foreign_policy/international_safety/disarmament/-/ asset_publisher/rp0fiUBmANaH/content/id/4152094). Με βάση αυτό το δόγμα η αποτρεπτική πολιτική της Ρωσίας είναι εκ της φύσεώς της αμυντική και στοχεύει στη διατήρηση ενός υψηλού επιπέδου πυρηνικού εξοπλισμού, μόνο ως μέσου προάσπισης της εθνικής κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας και αποκλεισμού κάθε πιθανής επιθετικής ενέργειας εις βάρος της.
Η Ρωσία, ωστόσο, σύμφωνα με το πυρηνικό δόγμα της, μπορεί να απαντήσει με πυρηνικά μέσα αν περιέλθουν στη γνώση και διάθεσή της αξιόπιστα δεδομένα για την εκτόξευση προς την επικράτειά της ή το έδαφος των συμμάχων της βαλλιστικών πυραύλων. Επίσης, τέτοια (πυρηνική) απάντηση θα δώσει η Ρωσία στην περίπτωση βεβαίως που ένας αντίπαλος χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα ή όπλα μαζικής καταστροφής σε βάρος της χώρας ή συμμάχου της, ή σε περίπτωση επίθεσης με συμβατικά οπλικά συστήματα που θέτουν όμως σε πραγματικό κίνδυνο την ίδια την ύπαρξη του ρωσικού κράτους.
Οι Ρώσοι, ούτως ή άλλως, θυμίζουν παράλληλα ότι τον Μάρτιο του 2021 συνυπέγραψαν με τις ΗΠΑ την επιμήκυνση μέχρι το 2026 της συμφωνίας ‘‘START’’ περί μείωσης των πυρηνικών όπλων και ότι ακολούθως με τη Συμφωνία ‘‘μη πολλαπλασιασμού’’ των πυρηνικών όπλων του ΟΗΕ (https://www.un.org/disarmament/wmd/nuclear/npt/text, Treaty on the Non–Proliferation of Nuclear Weapons) όλες οι πυρηνικές δυνάμεις του Πλανήτη υποχρεούνται σε αποκλιμάκωση του ‘‘αγώνα’’ πυρηνικών εξοπλισμών (άρ. 6 της Συμφωνίας) αλλά θαρρώ πως είναι ευνόητο ότι η τήρηση όλων των παραπάνω δεσμεύσεων σε κλίμα θερμής γεωπολιτικής ανασύνθεσης και ανατάραξης, είναι μια εξαιρετικά δύσκολη και αμφιλεγόμενη υπόθεση.
Το κύριο ζήτημα, επομένως, είναι πολύ βαθύτερο και, όπως έγραψα και στην αρχή, πρέπει να αξιολογηθεί επί ενός νέου και ταχέως αναπτυσσόμενου πεδίου γεωπολιτικής και γεωοικονομικής αντιπαράθεσης και ηγεμονικής εξουσίασης. Υπό αυτήν την οπτική, το αίτημα των Σουηδών και Φιλανδών για ένταξη στο ΝΑΤΟ πρέπει να ερμηνευτεί συνδυαστικά με προηγούμενες κινήσεις της Δύσης που έλαβαν χώρα σε βάρος των Ρώσων στην ευρύτερη ‘‘γεωπολιτική σκακιέρα’’.
Τον Μάρτιο του 2022, λοιπόν, η Ρωσία αποβλήθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης και τον Απρίλιο από το Συμβούλιο ανθρωπίνων δικαιωμάτων του ΟΗΕ. Οι 7 δυτικές χώρες του ‘‘Αρκτικού Συμβουλίου’’ (ΗΠΑ, Σουηδία, Φιλανδία, Νορβηγία, Δανία που εκπροσωπεί τη Γροιλανδία, Ισλανδία και Καναδάς) ‘‘πάγωσαν’’ τη συμμετοχή της Ρωσίας σ’ αυτό ενώ το Ευρω-Αρκτικό Συμβούλιο ‘‘Barents’’ (Barents Euro-Arctic Council, στο οποίο μετέχουν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Σουηδία, η Φιλανδία, η Νορβηγία, η Δανία και η Ισλανδία), το ‘‘Συμβούλιο των χωρών της Βαλτικής’’ (the Council of the Baltic Sea States, Δανία, Σουηδία, Φιλανδία, Νορβηγία, Γερμανία, Ισλανδία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία και Πολωνία) αλλά και η ‘‘Βόρεια Διάσταση’’ (Northern Dimension, EE, Νορβηγία και Ισλανδία) ανέστειλαν τη συμμετοχή της Ρωσίας ως μέλους και της Λευκορωσίας ως παρατηρητή.
Οι παραπάνω κινήσεις αναδεικνύουν, κατά τη γνώμη μου, την προσπάθεια περιορισμού και ανάσχεσης της Ρωσίας στο νέο και θαυματουργό πεδίο της Αρκτικής. Πριν λίγους μήνες, στο άρθρο μου ‘‘H ‘‘Heartland’’, η ‘‘Rimland’’ και η φιλοδοξία Κίνας και Ρωσίας για παγκόσμια επικράτηση’’ (https://www.pierianews.gr/2022/02/19/i-heartland-i-rimland-kai-i-filodoxia-kinas-kai-rosias-gia-pagkosmia-epikratisi/) έγραφα: ‘‘Εν τέλει, η τέταρτη γεωμετρικά αυξανόμενης παγκόσμιας σημασίας θαλάσσια περιοχή είναι η Αρκτική. Για αυτήν, ήδη από το 2008, η Γεωλογική Υπηρεσία των ΗΠΑ (US Geological Survey, https://pubs.usgs.gov/fs/2008/3049/fs2008-3049.pdf) μας είχε πληροφορήσει ότι, κατά τους πιο ισχνούς υπολογισμούς, κάθε μια από τις 33 γεωλογικές επαρχίες της διαθέτει ενεργειακό πλούτο που αντιστοιχεί σε 90 δισ. βαρέλια πετρελαίου, 1,669 τρισ. κυβικά πόδια φυσικού αερίου και 44 δισ. βαρέλια υγρών φυσικού αερίου που μένει να ανακαλυφθούν! Η Αρκτική είναι, συνεπώς, το νέο παγκόσμιο El Dorado. Μεγάλη δύναμη της θαλάσσιας αυτής περιοχής είναι βεβαίως η Ρωσία (η οποία αυτοχαρακτηρίζεται ως αρκτικό έθνος) που διαθέτει 6 πυρηνοκίνητα και 36 συμβατικά παγοθραυστικά και ολόκληρο αρκτικό στόλο στο Murmansk. Τους Ρώσους όμως ήδη είχαν ‘‘ζηλέψει’’ οι Κινέζοι, οι οποίοι έσπευσαν να αυτοδηλωθούν ως ‘‘έθνος κοντά στην Αρκτική’’ (near arctic nation https://www.defensenews.com/opinion/commentary/2020/05/11/chinas-strategic-interest-in-the-arctic-goes-beyond-economics/) και ήδη κατασκευάζουν (κι αυτοί) 2 πυρηνοκίνητα παγοθραυστικά’’.
Η Αρκτική είναι μια τεράστια περιοχή, πλούσια σε αποθέματα χρυσού, διαμαντιών, κασσίτερου, μαγγανίου, λευκόχρυσου, μολύβδου και με δεδομένο ότι τα ‘‘φυσικά πλούτη’’ της αρχίζουν και διαφαίνονται πια με την ταχύτατη τήξη των πάγων τα τελευταία χρόνια (πχ σύμφωνα με έκθεση της αμερικανικής NASA, η Αρκτική τις τελευταίες 5 δεκαετίες απώλεσε πάνω από 54.000 τ. χλμ. πάγων), φουντώνει πλέον όλο και πιο πολύ ο ανταγωνισμός των ‘‘στρατοπέδων παγκόσμιας διαπάλης’’ και εκεί, όπου ανοίγονται νέοι δρόμοι εμπορίου και γεωπολιτικής επιρροής.
Εδώ και χρόνια, επομένως, ρωσική στρατηγική προτεραιότητα (https://www.csis.org/features/ice-curtain-russias-arctic-military-presence) είναι η επικράτηση στη ‘‘βόρεια θαλάσσια διαδρομή’’ (Northern Sea Route – NSR, ίδετε τον 1ο Χάρτη στο τέλος του κειμένου) η οποία διασχίζοντας τα 5.600 χλμ από τον Βερίγγειο Πορθμό μέχρι τα Στενά της θάλασσας του Καρά αποτελεί την ‘‘ολοκλήρωση’’ της ‘‘περιφερειακής περικύκλωσης’’ της Heartland. Γι’ αυτό, οι Ρώσοι παραχώρησαν πλήρη δικαιοδοσία στην ‘‘Rosatom’’, τον κρατικό φορέα ατομικής ενέργειας, ώστε να έχει τον γραφειοκρατικό έλεγχο του NSR, δίνοντας αυτός μόνο άδεια σε πλοία που θέλουν να διασχίσουν τη διαδρομή αφού αιτηθούν τη διέλευση 45 μέρες πριν!
Οι Ρώσοι μάλιστα έχουν τοποθετήσει το σύστημα ραντάρ ‘‘Sopka-2’’ στη νήσο Wrangel, όπως και στο ακρωτήριο Schmidt, έχουν εξοπλίσει με αντιαεροπορικά συστήματα τα νησιά Kotelny και Novaya Zemlya και δημιούργησαν εγκαταστάσεις επίγειας, εναέριας και θαλάσσιας άμυνας στη Γη της Αλεξάνδρας (ίδετε στον 2ο Χάρτη στο τέλος του κειμένου).
Το ‘‘προπύργιο’’ της ρωσικής δράσης όμως είναι η χερσόνησος Kola, δηλαδή η ρωσική χερσόνησος που συνορεύει με την Φιλανδία και οριακά με τη Νορβηγία. Εκεί και συγκεκριμένα στο Severomorsk, δίπλα στο Murmansk, κατοικοεδρεύει (ίδετε τον 3ο Χάρτη στο τέλος του κειμένου) ο περίφημος ρωσικός βόρειος στόλος, ο οποίος, κυρίως με τα υποβρύχιά του που φέρουν πυρηνικές τορπίλες και πυραύλους αλλά και με τον υποστόλο των πυρηνικών παγοθραυστικών (που είναι μακράν ο μεγαλύτερος στον Κόσμο, όπως έγραψα και παραπάνω) είναι, όπως θεωρούν οι Ρώσοι, ο ‘‘εγγυητής’’ της ‘‘βόρειας θαλάσσιας διαδρομής’’ (NSR) αλλά ταυτόχρονα και το μέσο προβολής της βουλητικής ρωσικής ισχύος στο λεγόμενο ‘‘κενό GIUK-N’’, δηλαδή στη θαλάσσια περιοχή που περιβάλλεται από τη Γροιλανδία, την Ισλανδία, τα νησιά του Ηνωμένου Βασιλείου και τη Νορβηγία, ως δυτική απόληξη της σκανδιναβικής χερσονήσου.
Η δεδομένη μάλιστα επίδραση της Ρωσίας σε αυτήν τη νέα περιοχή γεωπολιτικού ενδιαφέροντος μετά την κοινή Διακοίνωση της Ρωσίας και Κίνας στις 4 Φεβρουαρίου (Joint Statement, http://en.kremlin.ru/supplement/5770) μοιάζει να λαμβάνει χώρα υπό την ισχύ ενός νεοσυσταθέντος συμμαχικού διπόλου. Η διακεκηρυγμένη στη διακοίνωση προσπάθεια μεταλλαγής της αρχιτεκτονικής παγκόσμιας διακυβέρνησης (transformation of the global governance architecture and world order) και η κοινή ‘‘φιλική’’ δράση των δύο χωρών παντού στον κόσμο (Friendship between the two States has no limits, there are no ”forbidden“ areas of cooperation) φαίνεται να αφορά και να μεταφέρεται σαφώς και στην Αρκτική. Οι Κινέζοι μάλιστα, δίπλα στον πασίγνωστο ‘‘Δρόμο του Μεταξιού’’ ‘‘εγκαινίασαν’’ και τον ‘‘Αρκτικό Μεταξένιο Δρόμο’’ (Polar Silk Road) δημοσιεύοντας ήδη από το 2018 τη Λευκή Βίβλο αναφορικά με την ‘‘αρκτική’’ στρατηγική τους (english.www.gov.cn/archive/white_paper/2018/01/26/content_281476026660336.htm).
Το νέο ψυχροπολεμικό status στον Πλανήτη δεν έχει να κάνει, επομένως, μόνο με την ανάπτυξη νατοϊκών δυνάμεων στη Ρουμανία, στη Βουλγαρία, στη Σλοβακία και στην Ουγγαρία, σε χώρες δηλαδή γύρωθεν της Ουκρανίας. Οι Δυτικοί θέλουν και ‘‘τοποτηρητές’’ στην Αρκτική και δη ‘‘τοποτηρητές’’ καλά ‘‘αρματωμένους’’ και υπό την ‘‘ομπρέλα’’ του ΝΑΤΟ. Η Σουηδία και η Φιλανδία, λοιπόν, ως γεωγραφικές ενότητες αλλά και η αεροπορική βάση ‘‘Thule’’ των ΗΠΑ στη Βόρεια Γροιλανδία (ίδετε τον 4ο Χάρτη στο τέλος του κειμένου) διαμορφώνουν για τους Δυτικούς αφενός ένα γεωγραφικό πλαίσιο παρακολούθησης της περιοχής και αφετέρου δημιουργούν στρατηγικά αντιστηρίγματα σε αυτό το νέο πεδίο παγκόσμιας διαπάλης.
Η Ρωσία βέβαια απειλεί με αντίποινα κατά της Σουηδίας και Φιλανδίας αν αυτές ενταχθούν στο ΝΑΤΟ, καθώς όπως δήλωσε ο πρέσβης των Ρώσων στον ΟΗΕ, Dmitriy Polyanskiy, οι δύο σκανδιναβικές χώρες θα θεωρηθούν ‘‘εχθρικές’’ και θα αποτελέσουν αυτομάτως πιθανούς στόχους της. Και ο Erdogan, από τη μεριά του, ίσως θεωρήσει το όλο θέμα βολικό γι’ αυτόν πεδίο για τα δικά του ‘‘παζάρια’’ με τους Δυτικούς.
Αλλά όλα αυτά νομίζω ότι είναι ένα δείγμα και μόνο από τα ‘‘φυσιολογικά προεόρτια’’ στον νέο καμβά γεωπολιτικών και γεωοικονομικών στρατηγικών συγκρούσεων που έχει ήδη διανοιχθεί. ‘‘Η Αρκτική είναι δικιά μας και θα πρέπει να δηλώνουμε την παρουσία μας εκεί’’ (https://benmuse.typepad.com/ben_muse/2007/08/we-must-prove-t.html) είχε διακοινώσει ήδη από το 2007 ο Artur Chilingarov, ως προεδρικός εκπρόσωπος του Putin, τo δε ρωσικό ινστιτούτο Αρκτικής και Ανταρκτικής είχε προειδοποιήσει ότι ο αγώνας επικράτησης στην Αρκτική θα μοιάζει με τον αγώνα ‘‘τοποθέτησης σημαίας’’ στη Σελήνη (https://www.economist.com/europe/2007/08/03/gold-rush-under-the-ice). Από την άλλη, ο πρώην ΥΠΕΞ των ΗΠΑ, Michael Pompeo, το 2019 στη διυπουργική συνάντηση του ‘‘Αρκτικού Συμβουλίου’’ στο Ροβανιέμι της Φιλανδίας είχε χαρακτηρίσει την Αρκτική ως τη νέα ‘‘αρένα παγκόσμιου ανταγωνισμού και εξουσίασης’’. Ας καλοδεχθούμε, λοιπόν, την (συντόμως;) ‘‘επίσημη’’ είσοδο της Σουηδίας και της Φιλανδίας στο κέντρο αυτής της ‘‘αρένας’’…
Κατερίνη, 27/5/2022
ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΚΟΥΓΚΟΥΡΕΛΑΣ
ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ LLM IN INTERNATIONAL COMMERCIAL LAW LLM IN EUROPEAN LAW Cer. LSE in Business, International Relations and the political science
ΥΓ. Δείτε στο Youtube, όσοι ενδιαφέρεστε, ένα πολύ σύντομο βίντεο σχετικά με τις ρωσικές αρκτικές βάσεις: The Ice Curtain: Russia’s Arctic Bases – YouTube
