Άρθρο Γνώμης του Χατζηϊωαννίδη Κωνσταντίνου
Ο σύγχρονος κόσμος βρίσκεται σε μια περίοδο έντονης γεωπολιτικής ρευστότητας. Συγκρούσεις συμφερόντων σε παγκόσμια κλίμακα, διαρκείς ανακατατάξεις, εύθραυστες συμμαχίες και ταχύτατες μεταβολές συνθέτουν ένα περιβάλλον όπου το «σταθερό» είναι πλέον η εξαίρεση. Οι σημερινοί σύμμαχοι μετατρέπονται αύριο σε αντιπάλους και αντίστροφα, όπως αποδεικνύει και η σύνθετη σχέση των ΗΠΑ με τη Ρωσία. Την ίδια στιγμή, η Ευρωπαϊκή Ένωση με πρωταγωνιστικό ρόλο της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Μεγάλης Βρετανίας επιλέγει όλο και συχνότερα πολιτικές στρατιωτικοποίησης και έντασης, υπονομεύοντας τον ιστορικό της ρόλο ως δύναμη ειρήνης, κοινωνικής συνοχής και δημοκρατίας.
Σε αυτό το περιβάλλον, οι κοινωνίες εύλογα ανησυχούν. Τα ερωτήματα πληθαίνουν, οι απαντήσεις όμως παραμένουν ελλιπείς ή σκόπιμα θολές. Οι πολίτες δυσκολεύονται να έχουν πρόσβαση σε αξιόπιστη, πλουραλιστική και ειλικρινή ενημέρωση, ενώ ταυτόχρονα καλούνται να πληρώσουν το τίμημα μιας επιθετικής νεοφιλελεύθερης πολιτικής που βαθαίνει τις ανισότητες και αποδυναμώνει το κοινωνικό κράτος. Η εκτεταμένη χρήση των ψηφιακών μέσων ως εργαλείων βίαιου ελέγχου και χειραγώγησης στο πλαίσιο μιας σύγχρονης «ψηφιακής δικτατορίας» ενισχύει αυτό το αίσθημα ασφυξίας μετατρέποντας τη δημοκρατική συμμετοχή σε τυπική διαδικασία χωρίς ουσιαστικό περιεχόμενο.
Στην Ελλάδα, τα φαινόμενα αυτά εκδηλώνονται με ιδιαίτερη ένταση. Κοινωνικός αποκλεισμός, νέες μορφές κοινωνικού και εθνικού ρατσισμού, διαφθορά, διάρρηξη του κοινωνικού ιστού, διεύρυνση του χάσματος ανάμεσα σε μια μικρή οικονομική ελίτ και τη μεγάλη πλειοψηφία της κοινωνίας. Ένα μοντέλο ανάπτυξης που ευνοεί τους λίγους και αφήνει τους πολλούς εκτεθειμένους, ενώ παράλληλα αποδομούνται οι θεσμοί ελέγχου της εξουσίας και υποβαθμίζεται συστηματικά η ίδια η έννοια του δημόσιου συμφέροντος, μια εικόνα ενός σύγχρονου αυταρχισμού, ενός «φασισμού με παραλλαγή κουστουμιού και γραβάτας», που υπονομεύει τη δημοκρατία εκ των έσω.
Οι συνέπειες αυτής της πολιτικής επιλογής είναι ορατές στην καθημερινότητα των πολιτών. Η ακρίβεια, η ανασφάλεια στην εργασία, η υποβάθμιση της δημόσιας υγείας και παιδείας, η απαξίωση της πολιτικής ως πεδίου συλλογικής δράσης. Οι μαζικές κινητοποιήσεις, οι κοινωνικές αντιδράσεις και τα διαρκή πολιτικά αδιέξοδα καταδεικνύουν ότι ο πολιτικός χρόνος της σημερινής κυβέρνησης εξαντλείται. Μια κυβέρνηση που λειτουργεί περισσότερο ως «πρόθυμος εταίρος» ισχυρών διεθνών και οικονομικών κέντρων, παρά ως φορέας υπεράσπισης των κοινωνικών αναγκών και της δημοκρατικής κυριαρχίας.
Μέσα σε αυτή τη συνθήκη, το ζήτημα της πολιτικής αλλαγής τίθεται με νέους όρους. Η ελπίδα δεν μπορεί να αναπαράγει σχήματα και πρακτικές του παρελθόντος. Η ελπίδα για ουσιαστική πολιτική αλλαγή δεν μπορεί να προέλθει από τους σημερινούς πολιτικούς σχηματισμούς και αυτό δεν είναι απλώς μια άποψη, είναι πλέον βεβαιότητα. Οι πρόσφατες δημόσιες παρεμβάσεις του Αλέξη Τσίπρα, και ιδιαίτερα η ομιλία του στην Πάτρα, ανέδειξαν με σαφήνεια το κεντρικό πολιτικό δίλημμα, από τη μία, ένα σύστημα εξουσίας που αναπαράγει τη διαπλοκή, τη διασπάθιση του δημόσιου χρήματος και την κοινωνική αδικία και από την άλλη, η ανάγκη για μια προοδευτική παράταξη ικανή να συγκροτήσει πλειοψηφικό ρεύμα αλλαγής, με αιχμή τη δημοκρατία, τη διαφάνεια και την κοινωνική δικαιοσύνη.
Το ζητούμενο, όμως, δεν είναι απλώς μια εναλλαγή προσώπων ή κομματικών σχημάτων. Είναι η συγκρότηση ενός ευρύτερου προοδευτικού και δημοκρατικού μετώπου, χωρίς αποκλεισμούς, με σεβασμό στη διαφορετικότητα των πολιτικών καταβολών της Αριστεράς, της Κεντροαριστεράς και της σοσιαλδημοκρατίας. Με ατομικές και συλλογικές υπερβάσεις, κοινωνικές συμμαχίες και ουσιαστική συμμετοχή των πολιτών.
Μπορούμε να τα αλλάξουμε. Όχι εύκολα και όχι μόνοι μας, αλλά συλλογικά. Μπορούμε να ανατρέψουμε τον συσχετισμό δυνάμεων, να επαναφέρουμε την πολιτική ως εργαλείο κοινωνικής χειραφέτησης και να ανοίξουμε τον δρόμο για μια Ελλάδα της δημοκρατίας, της αλληλεγγύης και της αξιοπρέπειας. Αυτό είναι το πραγματικό στοίχημα της προοδευτικής παράταξης σήμερα.
