Αειφόρα αγκυροβόλια: Έμπρακτη λύση για την ανάσχεση της καταστροφής των ιδιαίτερα σημαντικών θαλάσσιων λιβαδιών Ποσειδωνίας από την ανεξέλεγκτη αγκυροβολία σκαφών αναψυχής, τα οποία ξεριζώνουν και καταστρέφουν καθημερινά εκατοντάδες τετραγωνικά μέτρα θαλάσσιων λιβαδιών κατά τους θερινούς μήνες. Τα κατεστραμμένα λιβάδια θα χρειαστούν εκατοντάδες χρόνια για να αναγεννηθούν.
Στο Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας Αρχιπέλαγος, αναζητώντας λύσεις για αυτό το σοβαρό πρόβλημα, έχουμε πειραματιστεί τα τελευταία χρόνια για την ανάπτυξη και τη δοκιμή μη-μόνιμων αγκυροβολίων. Έχοντας χρησιμοποιήσει πειραματικά διάφορους τύπους αγκυροβολίων που χρησιμοποιούνται στο εξωτερικό, καταλήξαμε ότι αυτά δεν ήταν κατάλληλα για χρήση στις ελληνικές θάλασσες, καθώς είχαν κατασκευαστεί είτε για χρήση σε λασπώδη πυθμένα, είτε για περιοχές με κοραλλιογενείς υφάλους.
Έτσι αναπτύξαμε και κατασκευάσαμε πρωτότυπες αρίδες (ειδικές “βίδες”) 2 τύπων. Έχουν το κατάλληλο βήμα σπειρώματος και τις κατάλληλες διαστάσεις που απαιτούνται για εγκατάσταση στην παράκτια ζώνη στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά και τη σύσταση του ιζήματος του θαλάσσιου πυθμένα. Επίσης κατασκευάσαμε και το απαραίτητο εργαλείο τοποθέτησης (μεγάλο υδραυλικό “κατσαβίδι” για υποβρύχια χρήση).
Οι εκτενείς δοκιμές πρόσδεσης έγιναν σε περιοχές με διαφορετική σύσταση ιζήματος, ακόμα και υπό ακραίες καιρικές συνθήκες, δεδομένης της αυξημένης ασφάλειας που θα πρέπει να εξασφαλίζεται στα σκάφη που θα προσδένουν σε αυτά. Αξιοσημείωτο είναι ότι αυτά τα αγκυροβόλια είναι μικρού κόστους. Χρειάζεται σχετικά λίγος χρόνος για να εγκατασταθούν οι αρίδες στον πυθμένα και να συναρμολογηθεί ο υπόλοιπος εξοπλισμός για τη δημιουργία ενός οργανωμένου αγκυροβολίου, καθώς και για να απεγκατασταθούν, εάν αυτό χρειαστεί.
Παρόλο που ήδη υπάρχει το νομικό πλαίσιο για τη διαχείριση των οργανωμένων εποχικών αγκυροβολίων από ΟΤΑ, ιδιώτες ή συμπράξεις, έως σήμερα δεν έχει αξιοποιηθεί καθώς είναι ημιτελές: λείπουν τα απαραίτητα εφαρμοστικά εργαλεία.
Για να κατανοήσουμε την έκταση του προβλήματος, ενδεικτικό είναι ότι μόνο από ένα μικρό κόλπο όπου γίνεται ανεξέλεγκτη αγκυροβολία, οι ερευνητές του Ινστιτούτου Αρχιπέλαγος ανά ώρα κατάδυσης συλλέγουν κατά μέσο όρο 1000 θραύσματα από ριζώματα Ποσειδωνίας που έχουν καταστραφεί από άγκυρες. Όσα είναι βιώσιμα τα χρησιμοποιούμε σε κάποιες από τις πειραματικές φυτεύσεις υποβρύχιων κήπων Ποσειδωνίας.
Το Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος, με στόχο να συνδράμει αποτελεσματικά στη λύση και τη διαχείριση αυτού του μεγάλου προβλήματος, στηρίζει και θα συνεχίσει να στηρίζει αφιλοκερδώς, με μεταφορά τεχνογνωσίας, σχετικές σοβαρές πρωτοβουλίες από ιδιώτες ή φορείς, τόσο για την κατασκευή όσο και για την εφαρμογή και τη διαχείριση των αειφόρων αγκυροβολίων. Προϋπόθεση είναι να τηρούνται όλες οι διαδικασίες και πρακτικές που διασφαλίζουν την ορθή εγκατάσταση, συντήρηση, λειτουργία και μακροχρόνια βιωσιμότητα των αγκυροβολίων.
Είναι καιρός να υιοθετήσουμε νέες νοοτροπίες, συνειδητοποιώντας ότι κανένα έργο δεν μπορεί να θεωρείται αναπτυξιακό όταν καταστρέφει τη βιωσιμότητα, άρα και την “ευημερία” μας.
Η δράση για την εγκατάσταση οργανωμένων αειφόρων αγκυροβολίων στοχεύει να δημιουργήσει ένα θετικό προηγούμενο στην Ελλάδα. Όχι μόνο θα συμβάλλει στην αποτελεσματική προστασία των θαλάσσιων λιβαδιών Ποσειδωνίας, αλλά παράλληλα θα αποτελέσει ένα σημαντικό αναπτυξιακό έργο, που στηρίζει τον ποιοτικό θαλάσσιο τουρισμό, προσφέροντας ασφάλεια πρόσδεσης/ παραμονής σε σκάφη, ορίζοντας παράλληλα και τηρώντας τη φέρουσα ικανότητα της κάθε περιοχής.
Το κάθε σκάφος αγκυροβολεί όπου και όπως θέλει, κατά παράβαση της ελληνικής και της ευρωπαϊκής νομοθεσίας που ορίζει ότι απαγορεύεται η αγκυροβόληση πάνω από θαλάσσια λιβάδια Ποσειδωνίας. Η ανεξέλεγκτη απόρριψη στη θάλασσα εκατοντάδων λίτρων λυμάτων ημερησίως (από WC, ντους, κουζίνες κλπ.), αλλάζει άρδην τη χημική σύσταση των νερών της περιοχής: ότι κολυμπάει ή μπορεί να μετακινηθεί απομακρύνεται, ενώ ότι είναι προσκολλημένο στα βράχια είναι καταδικασμένο.
Για το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας Αρχιπέλαγος
Θοδωρής Τσιμπίδης
[email protected]
