Οι ευρωβουλευτές της επιτροπής πολιτικών ελευθεριών ζητούν τη θέσπιση νέων κανόνων για τη νόμιμη μετανάστευση εργατικού δυναμικού που να ανταποκρίνεται στις δημογραφικές προκλήσεις της Ευρώπης και να συνδυάζει αποτελεσματικά τις δεξιότητες των μεταναστών με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Η έκθεση η οποία ζητά, μεταξύ άλλων, τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής δεξαμενής ταλέντων, τη βελτίωση της κινητικότητας και νέες μεταναστευτικές οδούς, αναμένεται να ψηφιστεί κατά τη διάρκεια της συνόδου ολομέλειας στις 22-25 Νοέμβριου.
Αν και η κοινωνική ένταξη των μεταναστών αποτελεί πρόκληση, πρέπει να θεωρηθεί ως ευκαιρία, αναφέρει η έκθεση. Η ενθάρρυνση της μετανάστευσης εργατικού δυναμικού μέσω νόμιμων οδών θα μπορούσε να ενισχύσει την απασχόληση μεταναστών και προσφύγων, ωφελώντας την ΕΕ μέσω της συμβολής των μεταναστών στα φορολογικά έσοδα και στην οικονομική ανάπτυξη και καινοτομία.
Περιορισμός των παράτυπων διαύλων μετανάστευσης
Η μεταναστευτική πολιτική της ΕΕ χαρακτηρίζεται από την εστίασή της στους αυστηρούς συνοριακούς ελέγχους και τις αποτελεσματικές επιστροφές, με λίγα βήματα να έχουν σημειωθεί για τη δημιουργία ασφαλών και νόμιμων οδών μετανάστευσης.
Σύμφωνα με έρευνα του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ), το 77% των παράτυπων μεταναστών έχουν υποστεί διώξεις ή συγκρούσεις στη χώρα καταγωγής τους και ενδέχεται να αναγκάστηκαν να έρθουν παράτυπα στην Ευρώπη λόγω έλλειψης εναλλακτικών νόμιμων οδών.
Σε ψήφισμά του τον Μάιο του 2021, το Κοινοβούλιο δήλωσε ότι “η ενίσχυση των νόμιμων διαύλων μετανάστευσης θα μπορούσε να βοηθήσει στη μείωση της παράτυπης μετανάστευσης και της εργασιακής εκμετάλλευσης, στην ενίσχυση των ίσων ευκαιριών για όλους τους εργαζόμενους και στην παροχή νόμιμης οδού για όσους επιθυμούν να μεταναστεύσουν στην Ένωση”.
Οι ανάγκες της αγοράς εργασίας
Η πανδημία του κορονοϊού ανέδειξε τον ρόλο των βασικών εργαζομένων σε τομείς όπως η γεωργία, οι κατασκευές, η μεταποίηση και η υγεία, ώστε να συνεχίσει να λειτουργεί η οικονομία και η κοινωνία. Οι ευρωβουλευτές ζητούν από την Επιτροπή να εφαρμόσει ένα φιλόδοξο πρόγραμμα υποδοχής υπηκόων τρίτων χωρών χαμηλής και μεσαίας ειδίκευσης, το οποίο θα συμπληρώνει την προσφάτως αναθεωρημένη Οδηγία για την Μπλε Κάρτα που αφορά μετανάστες με υψηλή εξειδίκευση. Η έκθεση προτείνει τη δημιουργία μιας πανευρωπαϊκής δεξαμενής ταλέντων για τους νόμιμους μετανάστες καθώς και μια πλατφόρμα που θα συνδέει τα προφίλ των εργαζομένων με τις ανάγκες των επιχειρήσεων στην Ευρώπη, επιτρέποντας με αυτόν τον τρόπο στα κράτη μέλη να ανταπεξέλθουν στις ελλείψεις εργατικού δυναμικού.
Σύμφωνα με την εισηγήτρια Αμπίρ Αλ-Σαλάνι (Renew, Σουηδία), η πλατφόρμα εθελοντικής αντιστοίχισης θα αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο για εκείνους που επιθυμούν να υποβάλουν αίτηση για εργασία στα κράτη μέλη και για τους εργοδότες που εδρεύουν στην ΕΕ και αναζητούν εργαζομένους από τρίτες χώρες. ”
Αναγνώριση των προσόντων των μεταναστών στην ΕΕ
Οι ευρωβουλευτές, επίσης ζητούν καλύτερη εναρμόνιση των κανόνων για την αναγνώριση των προσόντων των διακινούμενων μεταναστών σε επίπεδο ΕΕ. Η αναγνώριση των προσόντων των μεταναστών βασίζεται, προς το παρόν,στην εκάστοτε εθνική νομοθεσία, η οποία διαφοροποιείται σημαντικά από χώρα σε χωρά, και οι μετανάστες υψηλής ειδίκευσης συχνά βρίσκονται να αποδέχονται θέσεις εργασίας που απαιτούν χαμηλότερα προσόντα στη χώρα προορισμού τους. Το 2015, ο ΟΟΣΑ ανέφερε ότι “όσοι εισέρχονται στην ΕΕ ως αιτούντες άσυλο διατρέχουν ιδιαίτερο κίνδυνο υπερειδίκευσης”.
Το 2019,το 48% περίπου των μεταναστών υψηλής ειδίκευσης εργάζονταν σε θέσεις εργασίας χαμηλής ή μεσαίας ειδίκευσης , σε σύγκριση με μόλις το 20% των πολιτών της ΕΕ. Είναι εντυπωσιακό ότι, μεταξύ των μεταναστών με υψηλά προσόντα, η πιο κοινή μορφή επαγγέλματος είναι εκείνη των καθαριστών και των οικιακών βοηθών, ενώ το 62% των εταιρειών προγραμματισμού και το 43% των κατασκευαστικών εταιριών δηλώνουν ότι έχουν έλλειψη εργατικού προσωπικού.“Μια ισχυρή και ανταγωνιστική Ευρώπη χρειάζεται τη νόμιμη μετανάστευση για να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις δημογραφικές και οικονομικές προκλήσεις της Ένωσης”, δηλώνει η Αλ-Σαλάνι.
Μετανάστες επιχειρηματίες
Καθώς χώρες σε όλο τον κόσμο απλοποιούν τις διαδικασίες αίτησης βίζα για ξένους επιχειρηματίες και ελεύθερους επαγγελματίες,έτσι οι ευρωβουλευτές ζητούν με τη σειρά τους νέες θεωρήσεις πολλαπλής εισόδου στην ΕΕ για τους αυτοαπασχολούμενους.
Προς το παρόν, οι νόμοι της ΕΕ για τη μετανάστευση επικεντρώνονται στην προσέλκυση εργαζομένων με συμβάσεις ορισμένου χρόνου και, μολονότι υπάρχουν εθνικά συστήματα, λίγα έχουν αποδειχθεί επιτυχή. Αυτό οφείλεται κυρίως στα εδαφικά όρια : οι επιχειρηματίες που εισέρχονται στην ΕΕ μέσω εθνικών προγραμμάτων δεν έχουν πάντοτε τη δυνατότητα ελεύθερηςμετακίνησης ή πρόσβασης στην ενιαία αγορά.
Τα προτεινόμενα μέτρα θα βοηθήσουν επίσης στον αγώνα εναντίον της εκμετάλλευσης των εποχιακών εργαζομένων, των οποίων οι άδειες διαμονής δεν θα συνδέονται πλέον με έναν μόνο εργοδότη. Σε αυτούς τους εργάτες θα δίνεται περιθώριο τριών μηνών, αφού παραιτηθούν από τη δουλειά τους, για να βρουν νέο εργοδότη ώστε να μην ανακληθεί η άδειά τους.
