Οι καταναλωτικές πιστώσεις είναι δάνεια που δίνονται για την αγορά καταναλωτικών αγαθών και υπηρεσιών. Χρησιμοποιούνται συχνά για την αγορά αυτοκινήτων, ειδών και συσκευών οικιακής χρήσης, καθώς και για ταξίδια.
Οι κανόνες της ΕΕ όπως ισχύουν σήμερα
Οι υφιστάμενοι κανόνες της ΕΕ – η Οδηγία για την Καταναλωτική Πίστωση – αποσκοπούν στην προστασία των Ευρωπαίων καταναλωτών και στην ενίσχυση της αγοράς καταναλωτικών δανείων. Οι κανόνες καλύπτουν καταναλωτικές πιστώσεις ύψους 200 ευρώ έως και 75.000 ευρώ, και απαιτούν από τους πιστωτές να παρέχουν πληροφορίες που να επιτρέπουν στους δανειολήπτες να συγκρίνουν τις διάφορες προσφορές και να λαμβάνουν ενημερωμένες αποφάσεις. Οι καταναλωτές έχουν 14 μέρες στη διάθεσή τους για να αποσυρθούν από συμφωνία πίστωσης κι έχουν τη δυνατότητα πρόωρης εξόφλησης του δανείου, μειώνοντας έτσι το κόστος.
Οι κανόνες αυτοί υιοθετήθηκαν το 2008 και πρέπει να επικαιροποιηθούν για να προσαρμοστούν στις σημερινές συνθήκες.
Γιατί πρέπει να αναθεωρηθεί η νομοθεσία;
Οι δύσκολες οικονομικές συγκυρίες οδηγούν ολοένα και περισσότερα άτομα να ζητήσουν δάνειο, ενώ ο ψηφιακός μετασχηματισμός της οικονομίας έχει φέρει νέους παίκτες και προϊόντα στην αγορά, συμπεριλαμβανομένων μη τραπεζικών φορέων όπως είναι οι εφαρμογές συμμετοχικής χρηματοδότησης (crowdfunding) βάσει δανεισμού.
Αυτό σημαίνει, για παράδειγμα, ότι είναι ευκολότερο για κάποιον να δανειστεί μικρές ποσότητες χρημάτων στο διαδίκτυο – παρότι αυτού του είδους η δανειοδότηση μπορεί να αποβεί ακριβή ή ακατάλληλη. Προκύπτουν επίσης νέοι τρόποι ψηφιακής κοινοποίησης δεδομένων και αξιολόγησης της φερεγγυότητας των καταναλωτών μέσω συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης οι οποίοι πρέπει να εξεταστούν.
Οι ισχύοντες κανόνες δεν προστατεύουν αρκετά τους ευάλωτους καταναλωτές που κινδυνεύουν να υπερχρεωθούν. Επιπλέον, οι κανόνες δεν είναι εναρμονισμένοι μεταξύ των διάφορων κρατών μελών.
Νέοι κανόνες καταναλωτικής πίστωσης
Τα μέλη της κοινοβουλευτικής επιτροπής για την εσωτερική αγορά και την προστασία των καταναλωτών ενέκριναν έκθεση σχετικά με τους νέους κανόνες στις 12 Ιουλίου 2022.
Οι προτεινόμενοι κανόνες ορίζουν ότι οι πιστωτές πρέπει να ενημερώνουν με διαφάνεια τους καταναλωτές και να τους παρέχουν εύκολη πρόσβαση σε όλες τις βασικές πληροφορίες, οποιαδήποτε συσκευή κι αν χρησιμοποιούν (συμπεριλαμβανομένων των κινητών τηλεφώνων).
Οι ευρωβουλευτές τόνισαν ότι οι διαφημίσεις πιστώσεων δεν πρέπει να ενθαρρύνουν υπερχρεωμένους καταναλωτές να αναζητούν δάνειο και οφείλουν να αναφέρουν ρητά ότι ο δανεισμός χρημάτων κοστίζει χρήματα.
Σύμφωνα με τους νέους κανόνες οι καταναλωτές πρέπει να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τη χρηματοπιστωτική και οικονομική τους κατάσταση, προκειμένου να διευκολύνεται η αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας. Ωστόσο, τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα που βρίσκονται σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης ή τα δεδομένα υγείας δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται.
Οι ευρωβουλευτές υπογραμμίζουν ότι οι νέοι κανόνες θα πρέπει να καλύπτουν πιστώσεις ύψους έως και 150.000 ευρώ, με κάθε χώρα να καθορίζει το ανώτατο όριο βάσει των τοπικών συνθηκών. Ζητούν επίσης τη νομοθετική ρύθμιση των ολοένα και συχνότερων περιπτώσεων υπέρβασης και υπερανάληψης, τονίζοντας ωστόσο ότι τα κράτη μέλη είναι εκείνα που πρέπει να αποφασίζουν την εφαρμογή ή όχι των κανόνων για τα μικρά δάνεια κάτω των 200 ευρώ, την άτοκη πίστωση και τα δάνεια που πρέπει να εξοφληθούν εντός τριών μηνών και για τα οποία η καταβλητέα επιβάρυνση είναι ασήμαντη.
Επόμενα βήματα
Η έκθεση πρέπει πρώτα να εγκριθεί σε σύνοδο ολομέλειας του Κοινοβουλίου πριν η διαπραγματευτική ομάδα του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου μπορέσει να ξεκινήσει συνομιλίες με την Επιτροπή και το Συμβούλιο ως προς την τελική μορφή των κανόνων.
