• Από το 1990 έως το 2020 έχουν χαθεί δασικές εκτάσεις συνολικά μεγαλύτερες από την ΕΕ λόγω της αποψίλωσης, με την κατανάλωση της ΕΕ να αντιπροσωπεύει περίπου το 10% των απωλειών
• Το Κοινοβούλιο ζητά να επεκταθούν οι σχετικοί κανόνες και στο χοιρινό κρέας, τα αιγοπρόβατα, τα πουλερικά, τον αραβόσιτο, το καουτσούκ, τον άνθρακα και τα προϊόντα χαρτιού
• Η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δικαιωμάτων των αυτόχθονων πληθυσμών θα πρέπει επίσης να προστεθούν στη λίστα των προαπαιτούμενων
Η ολομέλεια ενέκρινε σήμερα (13-9-2022) τη θέση της σχετικά με την πρόταση κανονισμού της Επιτροπής για τα προϊόντα μηδενικής αποψίλωσης με 453 ψήφους υπέρ, 57 ψήφους κατά και 123 αποχές.
Ο νέος νόμος θα καταστήσει υποχρεωτικό για τις εταιρείες να επαληθεύουν, ασκώντας τη λεγόμενη «δέουσα επιμέλεια», ότι τα εμπορεύματα που πωλούνται στην ΕΕ δεν έχουν παραχθεί από αποψιλωμένα ή υποβαθμισμένα εδάφη οπουδήποτε στον κόσμο. Θα εξασφαλισθεί έτσι ότι τα προϊόντα που αγοράζουν οι καταναλωτές δεν συμβάλλουν στην καταστροφή των δασών (συμπεριλαμβανομένων των αναντικατάστατων τροπικών δασών) και ως εκ τούτου θα μειωθεί η συμβολή της ΕΕ στην κλιματική αλλαγή και την απώλεια της βιοποικιλότητας.
Οι ευρωβουλευτές επιθυμούν ακόμη οι εταιρείες να επαληθεύουν ότι τα προϊόντα παράγονται σύμφωνα με τις διατάξεις του διεθνούς δικαίου για τα ανθρώπινα δικαιώματα και σέβονται τα δικαιώματα των αυτόχθονων πληθυσμών.
Διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής των κανόνων
Η πρόταση της Επιτροπής καλύπτει τα βοοειδή, το κακάο, τον καφέ, το φοινικέλαιο, τη σόγια και την ξυλεία, συμπεριλαμβανομένων των προϊόντων που περιέχουν, έχουν τραφεί ή έχουν παρασκευαστεί με τη χρήση αυτών των προϊόντων (όπως δέρμα, σοκολάτα και έπιπλα). Το Κοινοβούλιο θέλει επίσης να συμπεριληφθούν στον κατάλογο αυτό οι χοίροι, τα αιγοπρόβατα, τα πουλερικά, ο αραβόσιτος και το καουτσούκ, καθώς και ο άνθρακας και τα προϊόντα χαρτιού. Οι ευρωβουλευτές επιμένουν ότι τα προϊόντα δεν πρέπει να έχουν παραχθεί σε αποψιλωμένες εκτάσεις μετά τις 31 Δεκεμβρίου 2019 – ένα έτος νωρίτερα σε σύγκριση με την πρόταση της Επιτροπής.
Το Κοινοβούλιο επιθυμεί επίσης τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να υπόκεινται σε πρόσθετες απαιτήσεις προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι δραστηριότητές τους δεν συμβάλλουν στην αποψίλωση των δασών.
Δέουσα επιμέλεια και έλεγχος
Ενώ καμία χώρα δεν θα αποκλειστεί και κανένα εμπόρευμα δεν θα απαγορευτεί, οι εταιρείες που διαθέτουν προϊόντα στην αγορά της ΕΕ θα είναι υποχρεωμένες να επιδεικνύουν τη δέουσα επιμέλεια για την αξιολόγηση των κινδύνων στην αλυσίδα εφοδιασμού τους. Μπορούν, για παράδειγμα, να χρησιμοποιούν δορυφορικά εργαλεία παρακολούθησης, επιτόπιους ελέγχους, ανάπτυξη υποδομών των προμηθευτών ή ισοτοπικές δοκιμές για να ελέγχουν από πού προέρχονται τα προϊόντα. Οι αρχές της ΕΕ θα έχουν πρόσβαση σε σχετικές πληροφορίες, όπως γεωγραφικές συντεταγμένες. Ανωνυμοποιημένα στοιχεία θα είναι διαθέσιμα στο κοινό.
Βάσει μιας διαφανούς αξιολόγησης, η Επιτροπή θα πρέπει να κατατάξει τις χώρες, ή μέρος αυτών, σε κατηγορίες χαμηλού, κανονικού ή υψηλού κινδύνου, εντός έξι μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος κανονισμού. Τα προϊόντα από χώρες χαμηλού κινδύνου θα υπόκεινται σε λιγότερες υποχρεώσεις.
Δηλώσεις
Μετά την ψηφοφορία, ο εισηγητής Christophe Hansen (ΕΛΚ, Λουξεμβούργο) δήλωσε τα εξής: «Δεν αστειευόμαστε όταν πρόκειται για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και της απώλειας βιοποικιλότητας. Αναγνωρίζοντας ότι η ΕΕ ευθύνεται για το 10% περίπου της παγκόσμιας αποψίλωσης των δασών, δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να εντείνουμε τις προσπάθειές μας για την ανάσχεση της κατάστασης. Εάν επιτύχουμε τη σωστή ισορροπία μεταξύ φιλοδοξίας, εφαρμοσιμότητας και συμβατότητας με τον ΠΟΕ, αυτό το νέο εργαλείο έχει τη δυνατότητα να προετοιμάσει το έδαφος για αλυσίδες εφοδιασμού μηδενικής αποψίλωσης.»
Επόμενα βήματα
Το Κοινοβούλιο είναι πλέον έτοιμο να ξεκινήσει τις διαπραγματεύσεις με τα κράτη μέλη της ΕΕ για την τελική μορφή της νομοθεσίας.
Σχετικές πληροφορίες
Ο Οργανισμός Επισιτισμού και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO) εκτιμά ότι 420 εκατομμύρια εκτάρια δασών (έκταση μεγαλύτερη από την ΕΕ) χάθηκαν λόγω της αποψίλωσης μεταξύ 1990 και 2020. Εκτιμάται ακόμη ότι η κατανάλωση στην ΕΕ αντιπροσωπεύει περίπου το 10% της παγκόσμιας αποψίλωσης των δασών, με το φοινικέλαιο και τη σόγια να αντιστοιχούν σε περισσότερα από τα δύο τρίτα του ποσοστού αυτού.
Τον Οκτώβριο του 2020, το Κοινοβούλιο έκανε χρήση της αρμοδιότητάς του που απορρέει από τα θεμελιώδη κείμενα της ΕΕ, ζητώντας από την Επιτροπή να υποβάλει νομοθεσία για την ανάσχεση της αποψίλωσης των δασών για την οποία φέρει ευθύνη η ΕΕ σε παγκόσμιο επίπεδο.
