Το Κοινοβούλιο έδωσε το τελικό «πράσινο φως» σε συμφωνία με τις κυβερνήσεις της ΕΕ σχετικά με την επικαιροποίηση των κανόνων που καθορίζουν τα τέλη που μπορούν να επιβάλλουν τα κράτη μέλη στα φορτηγά αλλά και στα λεωφορεία, τα ημιφορτηγά και τα επιβατικά αυτοκίνητα που χρησιμοποιούν τις οδούς του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών (ΔΕΔ-Μ). Αυτό δεν θα υποχρεώσει τα κράτη μέλη της ΕΕ να επιβάλλουν τέλη στα οχήματα που χρησιμοποιούν τους δρόμους τους. Ωστόσο, εάν επιλέξουν να το πράξουν, θα πρέπει να τηρούν τους κανόνες της ΕΕ.
Διόδια αντί «βινιετών»
Στόχος των νέων κανόνων είναι η μετάβαση των οδικών τελών από ένα μοντέλο χρονοεξαρτώμενων χρεώσεων («βινιέτες»), σε ένα σύστημα με βάση την απόσταση ή τα χιλιόμετρα, ώστε να αντικατοπτρίζονται καλύτερα οι αρχές «ο ρυπαίνων πληρώνει» και «ο χρήστης πληρώνει».
Οι ευρωβουλευτές εξασφάλισαν ότι τα κράτη μέλη θα καταργήσουν σταδιακά τις βινιέτες για τα βαρέα επαγγελματικά οχήματα (φορτηγά και λεωφορεία) σε ολόκληρο το κεντρικό δίκτυο ΔΕΔ-Μ εντός οκτώ ετών από την έναρξη ισχύος των νέων κανόνων, και θα αρχίσουν να εφαρμόζουν διόδια (τέλη βάσει απόστασης). Ωστόσο, τα κράτη μέλη θα εξακολουθούν να είναι σε θέση να διατηρούν βινιέτες για συγκεκριμένα τμήματα αυτού του δικτύου, εάν μπορούν να αποδείξουν ότι ένας νέος τρόπος χρέωσης θα ήταν δυσανάλογος προς τα αναμενόμενα έσοδα.
Οικολογικότερες χρεώσεις
Για να ενθαρρυνθεί η ευρύτερη χρήση πιο φιλικών προς το περιβάλλον οχημάτων, οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να καθορίσουν διαφορετικά τέλη χρήσης του οδικού δικτύου με βάση τις εκπομπές CO2 για τα φορτηγά και τα λεωφορεία και τις περιβαλλοντικές επιδόσεις για τα ημιφορτηγά και τα μικρά λεωφορεία, από το 2026. Θα πρέπει επίσης να μειώσουν σημαντικά τα τέλη για τα οχήματα μηδενικών ή χαμηλών εκπομπών.
Ημιφορτηγά και αυτοκίνητα φόρτισης
Σύμφωνα με τους νέους κανόνες, οι βινιέτες θα ισχύουν για μικρότερες περιόδους (μία ημέρα, μία εβδομάδα ή 10 ημέρες) και θα έχουν ανώτατα όρια τιμών που μπορούν να επιβληθούν στα επιβατικά αυτοκίνητα, ώστε να διασφαλίζεται η δίκαιη μεταχείριση των περιστασιακών οδηγών από άλλες χώρες της ΕΕ. Οι χώρες της ΕΕ που επιθυμούν να χρεώσουν ελαφρύτερα οχήματα, όπως ημιφορτηγά, μικρά λεωφορεία και επιβατικά αυτοκίνητα, θα εξακολουθήσουν να έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν μεταξύ συστημάτων διοδίων ή βινιετών.
Περισσότερη διαφάνεια
Οι ευρωβουλευτές εξασφάλισαν ότι τρία έτη μετά την έναρξη ισχύος των κανόνων, τα κράτη μέλη θα δημοσιοποιούν τα διόδια και τα τέλη χρήσης που επιβάλλονται στην επικράτειά τους, συμπεριλαμβανομένων πληροφοριών σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούν τα έσοδα αυτά. Το ΕΚ επιθυμεί τα έσοδα που προκύπτουν από τα τέλη αυτά να συμβάλλουν στη βιωσιμότητα των μεταφορών, των υποδομών και της κινητικότητας.
Δηλώσεις
Ο εισηγητής του ΕΚ Giuseppe Ferrandino (Σοσιαλιστές, Ιταλία) δήλωσε: «Η κατάργηση της βινιέτας για τα βαρέα οχήματα θα τυποποιήσει ένα σύστημα που επί του παρόντος είναι υπερβολικά κατακερματισμένο. Θα ενθαρρύνουμε τον κόσμο των μεταφορών να χρησιμοποιεί καθαρότερα οχήματα. Είμαι ιδιαίτερα ευτυχής που πετύχαμε την καθιέρωση της μονοήμερης βινιέτας για όλα τα οχήματα που κυκλοφορούν, η οποία θα επιτρέψει στους ταξιδιώτες να καταβάλλουν εύλογο αντίτιμο για το ταξίδι τους. Αυτό αποτελεί επίσης θετική εξέλιξη για τον τουρισμό: διασφαλίζει ότι οι ταξιδιώτες δεν θα τιμωρούνται».
Επόμενα βήματα
Οι κανόνες θα τεθούν σε ισχύ 20 ημέρες μετά τη δημοσίευσή τους στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ. Τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους δύο χρόνια για να προετοιμαστούν για την εφαρμογή των νέων κανόνων.
