(Τέμπη 1926, η μεταφυσική στην υπηρεσία του αστικού κράτους)
Με αφορμή το έγκλημα των Τεμπών που έγινε στις 28 Φεβρουαρίου 2023 υπήρξαν αρκετά δημοσιεύματα που αναφέρονταν σε δυο τραγικά δυστυχήματα στην ίδια περιοχή.
Το ένα ήταν αυτό που συνέβη στις 4 του Οκτώβρη του 1999, όταν σκοτώθηκαν έξι οπαδοί του ΠΑΟΚ, και το άλλο αυτό που έγινε στις 13 Απριλίου του 2003 όταν σκοτώθηκαν εικοσιένα μαθητές.
Όμως υπήρξε και ένα τέταρτο (σιδηροδρομικό) δυστύχημα, όχι τόσο γνωστό, που κατά τραγική σύμπτωση συνέβη την ίδια ακριβώς ημέρα που συνέβη και αυτό του 2023 (28η Φεβρουαρίου 1926).
Η ανακάλυψη του έγινε τυχαία. Σε ένα σπίτι που πουλήθηκε στη συνοικία του Σταθμού της Κατερίνης (περιοχή Γερμανικών) υπήρχε μια φωτογραφία με κορνίζα στον τοίχο η οποία απεικόνιζε το δυστύχημα αυτό.
Επρόκειτο για ένα επιβατικό τρένο που επίσης ξεκινούσε από την Αθήνα με προορισμό τη Θεσσαλονίκη, και στο ίδιο περίπου σημείο έπεσε πάνω σε βράχια που βρέθηκαν στη γραμμή. Εκτροχιάστηκε η ατμομηχανή μαζί με το ανθρακοφόρο βαγόνι και το ταχυδρομικό.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα δύο εφημερίδων της εποχής (της εφημερίδας «Εμπρός» και της εφημερίδας «Σκριπ») συνέβησαν τα παρακάτω.
ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ
Στην αμαξοστοιχία υπήρχαν πάνω από 400 επιβάτες. Ο εκτροχιασμός έγινε στο 382ο χιλιόμετρο της σιδηροδρομικής σύνδεσης Αθήνας- Θεσσαλονίκης, ανάμεσα στους Γόνους και τον Σταθμο Μπαμπά-Τέμπη
Ήταν η ταχεία νούμερο 1 αμαξοστοιχία που έφυγε από την Αθήνα στις 4 το απόγευμα (27-2-1926). Η ατμομηχανή έπεσε πάνω σε ογκόλιθο, εκτροχιάστηκε μαζι με το ταχυδρομικό και ανθρακοφόρο βαγόνι και έπεσε μέσα στον Πηνειό. Τα υπόλοιπα βαγόνια συγκρατήθηκαν από ένα πλατάνι. Πολλοί επιβάτες πηδούσαν από τα παράθυρα. Από τον εκτροχιασμό υπήρξαν 2 νεκροί, ο μηχανοδηγός και ο «τροχοπεδητής» (Φαλάρας, Ποντίκης) ενώ ο θερμαστής Βέλλας «παρεφρόνησε» και τον βρήκαν 6 ώρες αργότερα πάνω σε ένα πλατάνι. Ένας Ιταλός χειρουργός, επιβάτης του τραίνου, προσέφερε τις πρώτες βοήθειες στο μηχανοδηγό, χωρίς επιτυχία. Στην αμαξοστοιχία επέβαινε και ο Πολωνός πρέσβης ο οποίος «απώλεσε τας αποσκευάς του».
Οι επιβάτες έφτασαν στη Θεσσαλονίκη στις 3 το πρωί την άλλη μέρα (1-3-1926) .
Το απόγευμα οι επιβάτες διαμαρτυρήθηκαν με συλλαλητήριο γιατί «δεν τους εδόθη ουδεμία περίθαλψη» ενώ «απέστειλαν και τηλεγράφημα διαμαρτυρίας» … Λίγο καιρό πριν έγινε ένα άλλο δυστύχημα στο Λιανοκλάδι με ένα νεκρό.
Από τη Λάρισα έφτασε μια έκτακτη βοηθητική αμαξοστοιχία μετά από τηλεγράφημα από Γόννους. (ΣΚΡΙΠ 1-3-1926). Το απόγευμα της 28-2-1926 η συγκοινωνία αποκαταστάθηκε.
ΑΙΤΙΕΣ
Στις ελεγχόμενες ειδήσεις που δημοσιεύονται στις εφημερίδες αναφέρεται ότι «εκ των προχείρων ανακρίσεων διεπιστώθη ότι το δυστύχημα ήταν όλως συμπτωματικόν καθ’ όσον ολιγον προ της διελεύσεως…εκ της επιθεωρήσεως της γραμμής υπό του φύλακος διεπιστώθη ότι ήτο ελευθέρα».
Η δικτατορική κυβέρνηση Πάγκαλου προσπαθεί να συγκαλύψει τις ευθύνες που της αναλογούσαν ισχυριζόμενη, δια του υπουργού της, ότι η αιτία του δυστυχήματος ήταν «η τυχαία πτώση χωμάτων εξ αφορμής των τελευταίων βροχών… και της κακής κατασκευής της γραμμής».
Ο υπουργός ισχυρίσθηκε ακόμη ότι «δια το δυστύχημα φταίει κατά τι και ο μηχανοδηγός όστις είχε αναπτύξει ταχύτητα 55 χιλ. κατά την ομολογίαν των συναδέλφων του, ενώ το υπουργείο είχε ορίσει 40 χιλ.»… …(ΣΚΡΙΠ 4-3-1926) .
Γίνεται προσπάθεια να απομακρυνθούν οι ευθύνες από την κυβέρνηση. Όλοι και όλα φταίνε εκτός από αυτήν. Η τύχη, οι βροχές, η κακή κατασκευή της γραμμής, ο μηχανοδηγός (κάτι μας θυμίζει) ….Παρακάτω προσπαθώντας να αποδείξει το ενδιαφέρον της για την ασφάλεια των σιδηροδρόμων και να κατευνάσει τις αντιδράσεις («τον ταξιδεύοντα κόσμο όστις δικαίως αξιοί την λήψιν όλων των μέτρων… προς αποσόβησίν παρόμοιων δυστυχημάτων») αναφέρει αυτά που έπρεπε ήδη να έχει κάνει.
Στον «απεσταλμένον μηχανικόν του υπουργείου συγκοινωνίας ανετέθη η μελέτη …το υπουργείο μελετά την κατασκευή σήραγγας…και θα (την) αναθέσει εις γαλλικόν όμιλον (ΣΚΡΙΠ 2-3-1926).. εις βελγικον ομιλον… (ΕΜΠΡΟΣ 2-3-1926).
Μια μέρα μετά, χωρίς μελέτη (ή υπήρχε και δεν την υλοποίησαν;) ο υπουργός αποφάσισε την κατασκευή σήραγγας και τον ανάδοχος του έργου!!!
Ν. Σαλπιστής
