Η έλευση του σκοπιανού υπουργού εξωτερικών Bujar Osmani στις 14 Ιανουαρίου 2021 στην Αθήνα και η συνάντησή του με την πολιτική ηγεσία της χώρας έφερε ξανά στο προσκήνιο την κατάπτυστη Συμφωνία των Πρεσπών. Και αυτό όχι τόσο λόγω των αναφορών του σκοπιανού υπουργού όσο κυρίως λόγω των δηλώσεων της Ελληνικής πλευράς.
Σύμφωνα με την κυβερνητική ανακοίνωση κατά τη διάρκεια της συνάντησης Μητσοτάκη- Osmani στο Μέγαρο Μαξίμου «κύριο αντικείμενο των συνομιλιών αποτέλεσε η πορεία των διμερών σχέσεων και ιδιαίτερα η ανάπτυξη της οικονομικής συνεργασίας και διασυνδεσιμότητας μεταξύ των δύο χωρών. Συζητήθηκε, επίσης, η ευρωπαϊκή προοπτική της γειτονικής χώρας. Στο πλαίσιο αυτό, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν παρέλειψε να καταστήσει σαφή την επιτακτική ανάγκη της πλήρους, συνεπούς και καλή τη πίστει εφαρμογής της Συμφωνίας των Πρεσπών» (primeminister.gr 14/1/2021). Από την πλευρά του ο Νίκος Δένδιας αφού αναφέρθηκε στην οικονομική συνεργασία των δύο πλευρών βρήκε την ευκαιρία να επισημάνει στον σκοπιανό συνομιλητή του ότι «με όλο το δέοντα σεβασμό, οι συμπατριώτες σας – και το έχετε αποδεχθεί – δεν ήταν στην εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου, δεν ήταν παρόντες στο Γρανικό ποταμό, δεν ήταν παρόντες στην Ισσό, δεν ήταν παρόντες στα Γαυγάμηλα» (www.mfa.gr 14/1/2021).
Όμως το ερώτημα είναι «τι γυρεύει η αλεπού στο παζάρι;». Για ποιο λόγο ήρθε άραγε ο σκοπιανός ΥΠΕΞ στην Αθήνα; Και η απάντηση είναι απλή. Προκειμένου να εισπράξει την προίκα λόγω Πρεσπών και να ενισχύσει τα διπλωματικά αντίβαρα των Σκοπίων έναντι της βουλγαρικής στάσης η οποία μέχρι στιγμής δημιουργεί προβλήματα στον ομαλό ευρωπαϊκό βηματισμό του μορφώματος. Και δεν το έκρυψε άλλωστε ο Osmani καθώς σε δηλώσεις του στο τουρκικό πρακτορείο Anadolu αναφερόμενος στο στόχο της επίσκεψής του τόνισε την εντατικοποίηση και προώθηση της οικονομικής συνεργασίας Ελλάδας-Σκοπίων μέσω της μεγαλύτερης συνεργασίας των εμπορικών επιμελητηρίων στον τομέα των υποδομών, της διασυνοριακής διευκόλυνσης της κυκλοφορίας των πολιτών και της ενέργειας (aa.com.tr 14/1/2021). Μάλιστα σε δηλώσεις του στο σκοπιανό πρακτορείο ειδήσεων ο Osmani μετά τη συνάντησή του με τον Κυριάκο Μητσοτάκη χαρακτήρισε την Ελλάδα ως σταθερό υποστηρικτή μεταξύ των κυριότερων ομάδων συμφερόντων (main lobbyists) και ως προαγωγό της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης των Σκοπίων.
Στο πλαίσιο λοιπόν αυτό οι λέξεις κλειδιά είναι «οι οικονομικές σχέσεις, ο ενεργειακός τομέας και η διασυνδεσιμότητα» καθώς και η «υποστήριξη και αρωγή» της Αθήνας στην ευρωπαϊκή πορεία των Σκοπίων.
Αντί λοιπόν το μόρφωμα να τεθεί σε «πολιτική καραντίνα» αορίστου διαρκείας προκειμένου επιτέλους να καταργηθεί η κατάπτυστη Συμφωνία των Πρεσπών, ο πρέσβης της Ελλάδας αλλά και της Κύπρου μαζί με τους υπόλοιπους πρέσβεις των κρατών μελών της ΕΕ κατέληξαν στις 9 Σεπτεμβρίου 2020 στις Βρυξέλλες σε συμφωνία σχετικά με τη θέση του Συμβουλίου της ΕΕ όσον αφορά το σχέδιο προϋπολογισμού της ΕΕ για το 2021, όπου πέραν των άλλων προβλέπεται και το νέο ετήσιο «δωράκι» του Ζάεφ στο πλαίσιο των κονδυλίων της προενταξιακής βοήθειας (IPA III). Ακολούθησε στην πορεία η έγκριση εκ μέρους του Συμβουλίου ΕΕ του προϋπολογισμού 2021 της ΕΕ πάλι με συναίνεση της Ελλάδας. Και το αποκορύφωμα αποτέλεσε η συμφωνία Μητσοτάκη στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 10ης Δεκεμβρίου 2020 για την έγκριση του ευρωπαϊκού πακέτου των 1,8 τρις ευρώ για το διάστημα 2021-2027 που περιλαμβάνει το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης στα κονδύλια των οποίων προβλέπονται πάνω από 3,5 δις ευρώ προίκα για τα Σκόπια προφανώς λόγω Πρεσπών.
Οι ΗΠΑ στηρίζουν Σκόπια με «ξένα κόλλυβα»- Τριμερής ΗΠΑ-Ελλάδας-Σκοπίων στη Θεσσαλονίκη
Η επίσκεψη Πομπέο στη Θεσσαλονίκη στις 28 Σεπτεμβρίου 2020 πέραν των άλλων ανέδειξε και το τεράστιο ενδιαφέρον των ΗΠΑ για τα Σκόπια. Έτσι οι ΗΠΑ δρομολογούν σειρά επενδύσεων στα Σκόπια με στόχο όχι μόνο τη σταθεροποίηση του μορφώματος αλλά και την προώθηση του σχεδίου τους για εφοδιασμό των Σκοπίων και των άλλων χωρών των Δυτικών Βαλκανίων με το αμερικανικό σχιστολιθικό φυσικό αέριο το οποίο θα μεταφέρουν Έλληνες εφοπλιστές από τις ΗΠΑ στον περίφημο σταθμό LNG της Αλεξανδρούπολης και από εκεί θα διοχετεύεται σε όλα τα Βαλκάνια. Μάλιστα σαν καλοί επενδυτές οι ΗΠΑ προτιμούν να κάνουν παιχνίδι με «ξένα κόλλυβα» και έτσι πιέζουν ούτως ώστε τα ευρωπαϊκά κονδύλια που θα δοθούν στην περιοχή να αξιοποιηθούν για τη στήριξη των αμερικανικών σχεδίων.
Για τον λόγο αυτόν άλλωστε διοργάνωσαν και την τριμερή ΗΠΑ-Ελλάδας-Σκοπίων στη Θεσσαλονίκη στις 29 Σεπτεμβρίου 2020 στην οποία από αμερικανικής πλευράς συμμετείχαν o βοηθός υπουργός εξωτερικών Francis Fannon αρμόδιος για θέματα ενέργειας και η πρέσβειρα των ΗΠΑ στα Σκόπια Kate Marie Byrnes, από ελληνικής πλευράς ο υπουργός Ενέργειας Κ. Χατζηδάκης, ο υφυπουργός οικονομικής διπλωματίας Κ. Φραγκογιάννης και δύο στελέχη των ΕΛΠΕ και από πλευράς Σκοπίων οι αντιπρόεδροι της κυβέρνησης Liupko Nikolovski και Fatmit Bitikji και ο υπουργός Οικονομικών Kreshnik Betekshi (energypress 29/9/2020).
Το Οικονομικό και Επενδυτικό Σχέδιο της ΕΕ για τα Δυτικά Βαλκάνια
Μια βδομάδα μετά την τριμερή στις 6 Οκτωβρίου 2020 αποσκοπώντας στην προώθηση της βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε οικονομικό και επενδυτικό σχέδιο μεσημαντική δέσμη επενδυτικών μέτρων για την κινητοποίηση χρηματοδότησης ύψους έως και 9 δισ. ευρώ για την περιοχή (ec.europa.eu 6/102020).
Επιπλέον των παραπάνω επιχορηγήσεων τονίστηκε ότι «η ΕΕ θα παράσχει εγγυήσεις για τη μείωση του κόστους χρηματοδότησης τόσο για δημόσιες όσο και για ιδιωτικές επενδύσεις και για τη μείωση του κινδύνου για τους επενδυτές. Η στήριξη μέσω του νέου μηχανισμού εγγύησης για τα Δυτικά Βαλκάνια, στο πλαίσιο της εγγύησης εξωτερικής δράσης της ΕΕ και του Ευρωπαϊκού Ταμείου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, αναμένεται να κινητοποιήσει δυνητικές επενδύσεις ύψους έως και 20 δισ. ευρώ την επόμενη δεκαετία».
Στο πλαίσιο αυτό τα Σκόπια αναμένεται να ενθυλακώσουν τουλάχιστον 3,5 δις ευρώ.
Tα κονδύλια αυτά σύμφωνα με το Παράρτημα της παραπάνω Ανακοίνωσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα χρηματοδοτήσουν πέραν των άλλων:
1.Την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου Σκοπίων-Σερβίας.
2.Την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου Σκοπίων-Κοσόβου που θα αποτελεί άλλωστε επέκταση του διασυνδετηρίου αγωγού Ελλάδας-Σκοπίων.
Επισημαίνεται εν προκειμένω ότι η κατασκευή του διασυνδετηρίου αγωγού Ελλάδας-Σκοπίων επίσης σχεδιάζεται να χρηματοδοτηθεί από την ΕΕ με επιχορηγήσεις και δάνεια. Ειδικότερα το ελληνικό τμήμα το αγωγού κόστους 51 εκατ. ευρώ θα χρηματοδοτηθεί κατά 50% με δάνειο από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και το υπόλοιπο σχεδιάζεται να χρηματοδοτηθεί με ευρωπαϊκά κονδύλια. Το σκοπιανό τμήμα του αγωγού κόστους 54 εκατ. ευρώ επιδιώκεται επίσης να χρηματοδοτηθεί κατά 50% με δάνειο από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων ενώ αναζητούνται διάφοροι τρόποι χρηματοδότησης του υπολοίπου έργου, καθώς ήδη 14 εκατ. ευρώ έχουν διασφαλιστεί από το παραπάνω επενδυτικό σχέδιο για τα Δυτικά Βαλκάνια (serbia-energy.eu 4/1/2021).
Έτσι με ευρωπαϊκά κονδύλια θα φτάνει το αμερικανικό σχιστολιθικό φυσικό αέριο από Αλεξανδρούπολη σε Σκόπια, Κόσοβο και Σερβία!!!
3.Στον τομέα των ΑΠΕ θα χρηματοδοτηθούν αιολικά και ηλιακά πάρκα στα Σκόπια.
4.Προβλέπονται και χρηματοδοτήσεις για εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων.
5.Το πακέτο θα συμπληρωθεί με επενδύσεις στην πράσινη γεωργία αλλά και
6.Την ψηφιοποίηση της οικονομίας των Σκοπίων γεγονός που ενδιαφέρει επίσης τις αμερικανικές πολυεθνικές του τομέα της τεχνολογίας που εγκαθίστανται ήδη σε Θεσσαλονίκη, Αθήνα και Πάτρα με στόχο να ενθυλακώσουν επίσης μεγάλο μέρος από τα κονδύλια των 32 δις ευρώ του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης που προορίζονται για την ψηφιοποίηση της ελληνικής οικονομίας.
«Σκοπιανοί επενδυτές» το νέο ανέκδοτο
Στη συνάντηση Δένδια- Osmani στις 14 Ιανουαρίου 2021 υπογράφτηκε μνημόνιο για τη συνεργασία μεταξύ των αντίστοιχων φορέων των δύο χωρών μας για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Έτσι αυτό που άρχισε να ακούγεται ως ανέκδοτο με δυο λέξεις «σκοπιανοί επενδυτές» άρχισε να δρομολογείται. Με τη μόνη επισήμανση ότι οι σκοπιανοί αποδεικνύονται για άλλη μια φορά επενδυτές «τζάμπα μάγκες» καθώς η συμμετοχή τους όπως θα αναλύσουμε παρακάτω τόσο στον FSRU Αλεξανδρούπολης όσο και στη μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη ΒΙΠΕ Αλεξανδρούπολης γίνεται με ξένα κόλλυβα. Για την ακρίβεια με κονδύλια και χρηματοδοτήσεις της ΕΕ.
Ήδη μετά την επίσκεψη Οσμάνι οι σκοπιανοί φεύγουν με δύο μεγάλες επιτυχίες πέραν βεβαίως της προίκας των 3,5 δις ευρώ.
Πρώτον αποφασίστηκε η συμμετοχή των Σκοπίων σε ποσοστό 10% στον FSRU Αλεξανδρούπολης(energypress 13/1/2021).
Δεύτερον αποφασίστηκε η συμμετοχή των Σκοπίων με ποσοστό 25% στο εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής που θα λειτουργεί με φυσικό αέριο στη ΒΙΠΕ Αλεξανδρούπολης.
Συμμετοχή των Σκοπίων στον FSRU Αλεξανδρούπολης
Ο FSRU Αλεξανδρούπολης είναι πλωτός τερματικός σταθμός υγροποιημένου φυσικού αερίου της εταιρείας Gastrade Α.Ε όπου μέχρι στιγμής μέτοχοι με ποσοστό 20% έκαστος είναι η Ασημίνα-Ελένη Κοπελούζου, ηGaslog (Π. Λιβανός), η ΔΕΠΑ, η Bulgartransgaz και η ΔΕΣΦΑ (Energypress 13/1/2021).
Ο εν λόγω πλωτός τερματικός σταθμός αποτελεί πολυπόθητο σχέδιο των ΗΠΑ με στόχο την απεξάρτηση των Βαλκανίων από το ρωσικό φυσικό αέριο και την αντίστοιχη προώθηση του αμερικανικού σχιστολιθικού αερίου της Cheniere Energy, Inc με έδρα το Χιούστον του Τέξας, η οποία ήταν και η πρώτη εταιρεία των ΗΠΑ που έλαβε από τη διοίκηση Ομπάμα άδεια εξαγωγής σχιστολιθικού αερίου στο εξωτερικό (desmogblog.com), αέριο το οποίο θα μεταφέρεται με πλοία Ελλήνων εφοπλιστών από τις ΗΠΑ.Για το θέμα αυτό ήδη από τον Οκτώβριο 2015 είχε εκδηλώσει ενδιαφέρον η βοηθός υπ. Εξωτερικών για τις ευρωπαϊκές υποθέσεις των ΗΠΑ κ. Βικτόρια Νούλαντ ενόψει και της επίσκεψης του τότε υπουργού εξωτερικών της κυβέρνησης Ομπάμα Τζον Κέρι (Η Καθημερινή 22/10/2015 ) ο οποίος είχε το LNG της Αλεξανδρούπολης «ψηλά στην ατζέντα» του (Evrosonline 3/12/2015) κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα στις 4 Δεκεμβρίου 2015 όταν και συναντήθηκε με τον Α. Τσίπρα για το Κυπριακό, το προσφυγικό αλλά και το ενεργειακό (ΣΚΑΙ 4/12/2015). Στη συνέχεια το ζήτημα μεταφοράς LNG μέσω Ελλάδας απασχόλησε τη συνάντηση Τσίπρα με τον τότε Αντιπρόεδρο των ΗΠΑ Τζον Μπάιντεν στο Νταβός της Ελβετίας τον Ιανουάριο του 2016 (energypress 20/1/2016). Επιπλέον με αφορμή την επίσκεψη Ομπάμα στην Αθήνα στις 15-16 Νοεμβρίου 2016 ο Αλέξης Τσίπρας στα πλαίσια συνέντευξης Τύπου με τον Αμερικανό πρόεδρο δήλωσε χαρακτηριστικά: «Με τον πρόεδρο Ομπάμα είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε για τους αγωγούς TAP και IGB, για το τερματικό LNG της Αλεξανδρούπολης, αλλά και για τα κοιτάσματα και το αέριο της Ανατολικής Μεσογείου» (energypress 15/11/2016 και capital.gr16/11/2016). Έκτοτε το αμερικανικό ενδιαφέρον ήταν εξαιρετικά υψηλό και οι ενέργειες των ΗΠΑ προκειμένου να ευοδωθεί το εγχείρημα εξαιρετικά εντατικές (ekathimerini.com 7/2/2020).
To κόστος του FSRU Αλεξανδρούπολης εκτιμάται ότι θα ανέλθει τουλάχιστον στα 370 εκατ. ευρώ (gasprocessingnews.com). Καθώς το έργο κρίθηκε ως Έργο Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (PCI) στον τομέα του φυσικού αερίου (energypress 15/1/2021), το 50% του κόστους έχει αυξημένες πιθανότητες να χρηματοδοτηθεί από κονδύλια της ΕΕ. Σε μια τέτοια περίπτωση οι μέτοχοι επί της ουσίας θα επιδοτηθούν κατά 50% από την ΕΕ. Και στη συνέχεια βεβαίως και με δάνεια θα επιχειρήσουν να συμπληρώσουν το υπόλοιπο ποσό για την ολοκλήρωση του έργου. Τα Σκόπια αναμένεται να μπουν στην επένδυση με ποσοστό 10% μετά από ισόποση μείωση του μετοχικού κεφαλαίου των ήδη μετόχων ((energypress 13/1/2021).
Οικονομική στήριξη από την ΕΕ αναμένεται να λάβουν τόσο το έργο «αγωγός διασύνδεσης του τερματικού LNG της Αλεξανδρούπολης» που επίσης κρίθηκε ως PCI (energypress 15/1/2021) όσο και για το έργο Μετρητικός και Ρυθμιστικός Σταθμός στην Αλεξανδρούπολη. Επιπλέον πρέπει να επισημανθεί ότι η Ελλάδα πιέζει την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων παρά την αλλαγή στρατηγικής της Τράπεζας να χρηματοδοτήσει έστω και κατ΄ εξαίρεση το FSRU Αλεξανδρούπολης (energypress–english 3/1/2021).
Η επένδυση του FSRU Αλεξανδρούπολης είναι ιδιαίτερα προσοδοφόρα καθώς το μεν κόστος της κατασκευής όπως είδαμε επιχειρείται να καλυφθεί κυρίως από κονδύλια της ΕΕ η δε αγορά φυσικού αερίου είναι εξασφαλισμένη καθώς το αμερικανικό σχιστολιθικό αέριο θα τροφοδοτεί μέσω αγωγών, (που θα κατασκευαστούν επίσης με κονδύλια της ΕΕ και δάνεια ευρωπαϊκών τραπεζών), τις αγορές της Ελλάδας, της Βουλγαρίας, των Σκοπίων, του Κοσόβου της Σερβίας, της Ρουμανίας και βάλε. Και όλα αυτά για να απεξαρτηθούν οι εν λόγω χώρες και η ΕΕ από το ρωσικό αέριο και βέβαια να εξαρτηθούν από το σχιστολιθικό αέριο των ΗΠΑ. Επισημαίνεται ότι το LNG είναι πλέον ιδιαίτερα προσοδοφόρο γι΄ αυτό και οι Έλληνες εφοπλιστές έχουν επενδύσει κεφάλαια χτίζοντας ειδικά πλοία μεταφοράς τα LNG carriers. Στον τομέα αυτό οι Έλληνες εφοπλιστές κατέχουν την πρώτη θέση με στόλο αξίας 19,8 δις δολάρια, ακολουθούμενοι από τον στόλο ιαπωνικών συμφερόντων αξίας 14,19 δις δολάρια (energypress 15/1/2021). Μάλιστα τον μεγαλύτερο στόλο από LNG carriers στην Ελλάδα διαθέτει ο όμιλος του Γιάννη Αγγελικούση με τη Maran Gas να διαθέτει 36 πλοία και ακολουθεί η Gaslog του Π.Λιβανού, με 29 πλοία (energypress 15/1/2021). Πρόκειται για την εταιρεία η οποία είναι μέτοχος κατά 20% του FSRU Αλεξανδρούπολης.
Συμμετοχή των Σκοπίων στο εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικό αέριο στην ΒΙΠΕ Αλεξανδρούπολης
Ήδη στην ΒΙΠΕ Αλεξανδρούπολης σχεδιάζεται η κατασκευή εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από το αμερικανικό σχιστολιθικό φυσικό αέριο και θα είναι δυναμικότητας 800 Μεγαβάτ. Μέτοχοι σχεδιάζεται να είναι η εταιρεία DAMCO ENERGY, θυγατρική του Ομίλου Κοπελούζου και η Βουλγαρική κρατική ηλεκτρική εταιρεία NEK EAD. Σε σχέση με το υπό κατασκευή εργοστάσιο ηλεκτρικής ενέργειας στην Αλεξανδρούπολη επισημαίνεται ότι η επένδυση επιδιώκεται να στηριχθεί με γενναία τραπεζική δανειοδότηση αν και δεν αποκλείεται να αναζητηθούν και ευρωπαϊκές επιχορηγήσεις παρότι αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολο λόγω των ισχυόντων ευρωπαϊκών κανονισμών.
Στο παραπάνω λοιπόν εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής τα Σκόπια θα συμμετάσχουν με ποσοστό 25% επί του εν λόγω μετοχικού κεφαλαίου (energypress 13/1/2021). Έτσι θα έχουν στη διάθεση τους 200 Μεγαβάτ για ηλεκτροδότηση των Σκοπίων και θα κλείσουν το δικό τους εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής που λειτουργεί στην περιοχήτης Μπίτολα. Με τον τρόπο αυτό οι σκοπιανοί διασφαλίζουν πλέον την ηλεκτροπαραγωγή τους και μάλιστα από φυσικό αέριο εκτός Σκοπίων και οι ίδιοι μπορούν πλέον με τα ευρωπαϊκά κονδύλια που αναφέραμε παραπάνω να παράγουν επιπλέον ηλεκτρική ενέργεια με ΑΠΕ την οποία στην πορεία θα πωλούν. Όλα αυτά με κονδύλια ευρωπαϊκά και δάνεια.
Μετά απ΄ όλα αυτά λοιπόν θα έχουμε διπλή ενεργειακή είσοδο των Σκοπίων στη χώρα μας μιας και τα Σκόπια παίρνουν ποσοστό 10% του FSRU Αλεξανδρούπολης και μπαίνουν και με ποσοστό 25% στη μονάδα ηλεκτροπαραγωγής στη ΒΙΠΕ Αλεξανδρούπολης καλύπτοντας έτσι τις ενεργειακές τους ανάγκες με ρεύμα και αέριο προερχόμενο από την Ελλάδα, με ταυτόχρονη όμως συμμετοχή τους σε αντίστοιχες υποδομές στη χώρα μας.
Καθόλου άσχημα λοιπόν για τους σκοπιανούς αν και δεν ήταν παρόντες στα Γαυγάμηλα.
