Παρατηρώντας κανείς τις συνθήκες διαβίωσης στην Ελλάδα του 2024, απορεί πώς ο μέσος Νεοέλληνας και Νεοελληνίδα δεν αντιδρά απέναντι σε “low profile” συνθήκες, σε συνθήκες “κοινωνίας χαμηλών προσδοκιών”. Ακρίβεια, εξαθλίωση, φτωχοποίηση ή ακόμη καλύτερα “επιδοματοποίηση” ολοένα κι ευρύτερων στρωμάτων, εκφοβισμός και bulling στα σχολεία, στον εργασιακό χώρο, μέσα στην οικογένεια. Γυναικοκτονίες.
Ακραίες συνθήκες κι ακόμη χειρότερα, ακραία συναισθήματα.
Φαίνεται πως όλες αυτές οι Αξίες, με τις οποίες έχουμε γαλουχηθεί εμείς οι μεγαλύτεροι σε ηλικία, οι γονείς, οι παπούδες και οι γιαγιάδες μας, η Αλληλεγγύη, η Γειτονιά, η Χαρά, ο Ανθρωπισμός, η Πίστη (σε ό,τι κι όπου κι αν πιστεύει κανείς), η Παιδεία, οι αρμονικές κοινωνικές σχέσεις, αυτό που οι επιστήμονες καλούν “κοινωνική συνοχή”, έχουν εξαφανιστεί. Για την ακρίβεια της έκφρασης, καταποντιστεί.
Ακραίος ατομισμός, λογικές του τύπου “πατάμε επί πτωμάτων προκειμένου να αναρριχηθούμε”, “μη μιλάς και κάτσε στο καβούκι σου”, “τι σε νοιάζει εσένα, αφού δεν σε αφορά” φαίνεται να έχουν επικυριαρχήσει πάνω στις ζωές μας, χωρίς βέβαια να αναλογιζόμαστε τις μεσομακροπρόθεσμες συνέπειες.
Αλήθεια, πόσο ακόμη πιστεύουμε ότι μπορούμε να ζήσουμε ως κοινωνία χωρίς πραγματικές Αξίες κι Αρχές; Από τη στιγμή μάλιστα που η ίδια η λέξη “κοινωνία”, προέρχεται από το “κοινωνώ”, επικοινωνώ, μοιράζομαι;
Είναι απορίας άξιον πώς επιβιώνουμε όχι μόνο υλικά, αλλά και συναισθηματικά σε τέτοιες συνθήκες. Είμαι σίγουρη πως οι ψυχολόγοι, οι ψυχίατροι, αλλά και οι υπόλοιποι κοινωνικοί επιστήμονες, εάν είχαν το σθένος να κάνουν δημόσιες και γνήσιες παρεμβάσεις, να πουν την Αλήθεια εν ολίγοις, θα κατέγραφαν το φαινόμενο που προσωπικά ονομάζω “κοινωνία αντεστραμμένου καθρέφτη”: μια κοινωνία δηλαδή στην οποία αντί να επικρατούν Αρχές κι Αξίες, γαλήνη, αρμονία, συνοχή, αγάπη κι αλληλεγγύη, επικρατεί ο,τιδήποτε αντιστρέφεται αυτές τις Αρχές.
Προσωπικά λύση δεν έχω ακόμη έτοιμη να προτείνω.
Το καινούριο πασχίζει να γεννηθεί και το ισχύον πνέει τα λοίσθια, κατασπαράζοντας βέβαια ο,τιδήποτε βρίσκεται στο πέρασμά του: Ανθρώπους, Ζωές, Αξίες κι Αρχές.
*Ελισσάβετ (Μπέττυ) Σκούφα
