Η παρουσία του εκάστοτε Έλληνα Πρωθυπουργού στη ΔΕΘ είναι αναμφισβήτητα ένα ετήσιο εθνικό γεγονός υψηλής σπουδαιότητας, καθώς η συγκεκριμένη έκθεση συνήθως αποτελεί το forum εκφοράς και εξειδίκευσης των κυβερνητικών στοχεύσεων και προσδιορισμού του μίγματος και των κατευθύνσεων της ήδη ασκούμενης αλλά και της μακροπρόθεσμης οικονομικής πολιτικής.
Η συνολική εκτίμηση, πάντως, της παρουσίας του Πρωθυπουργού στη ΔΕΘ, κατά την άποψη μου, αποκτά ρεαλιστική βάση και αντικειμενικές διαστάσεις μόνο αν υποστυλώνεται σε συγκεκριμένα κριτήρια. Κρίνουμε τον Πρωθυπουργό και τις εξαγγελίες του ανάλογα με το πόσο και πώς αυτές στηρίζονται σε ένα συγκεκριμένο, ολιστικό σχεδιασμό εθνικής πολιτικής και ανταποκρίνονται στις ανάγκες και τις προκλήσεις αυτού του σχεδιασμού, και όχι (βασικά) από κάποιες μεμονωμένες πολιτικές δεσμεύσεις που τυχόν έχουν πρόσκαιρο ή επικοινωνιακό (κυρίως) χαρακτήρα.
Το βασικό, το απολύτως θεμελιακό κριτήριο, λοιπόν, για μια σοβαρή αξιολόγηση της παρουσίας του Κυριάκου Μητσοτάκη στην 85η ΔΕΘ (ευτυχώς!) υπάρχει και δεν είναι άλλο, κατά τη γνώμη μου τουλάχιστον, από το ‘‘Ελλάδα 2.0’’, το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Η χώρα διαθέτει το ήδη υποβληθέν στις ευρωπαϊκές αρχές παραπάνω Εθνικό Σχέδιο, το οποίο αποτελεί τον καμβά εκδίπλωσης όλων των οικονομικών πρωτοβουλιών και το ευρύτερο εθνικό αναπτυξιακό πλαίσιο για τις επόμενες δεκαετίες. Το εν λόγω Σχέδιο στηρίζεται στο τετράπτυχο των βασικών στόχων που θα επιφέρουν τη μεταμόρφωση του λειτουργικού μοντέλου της ελληνικής οικονομίας: Η ‘‘πράσινη’’ ανάπτυξη, η ψηφιακή μετάβαση, η απασχόληση, οι δεξιότητες και η κοινωνική συνοχή και εν τέλει οι ιδιωτικές επενδύσεις και ο μετασχηματισμός της οικονομίας συνιστούν ακριβώς αυτά τα 4 θεματικά πεδία στα οποία, ούτως ή άλλως, εστιάζει και θα επικεντρώνεται όλο και περισσότερο στο άμεσο μέλλον η εθνική προσπάθεια. Άλλωστε, αυτό το Σχέδιο σκοπεύει να κινητοποιήσει, προς αναζωπύρωση και ανάπλαση της οικονομικής αλλά και της κοινωνικο-πολιτικής πραγματικότητας, πόρους άνω των 57 δισ. ευρώ!
Επιμέρους σχεδιαστικούς πυλώνες του άνω ολιστικού σχεδίου συνιστούν το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, η Ψηφιακή Βίβλος, το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Μεταφορών, η Εθνική Στρατηγική για την Ανώτατη Εκπαίδευση, το Ελληνικό Σχέδιο Εγγύησης για τη Νεολαία, το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την ισότητα των φύλων 2021-25 και το Εθνικό και τα Εδαφικά Σχέδια Δίκαιης Μετάβασης.
Μας είπε, λοιπόν, για όλα τα παραπάνω στην 85η ΔΕΘ ο Κυριάκος Μητσοτάκης; Ή διαφορετικά, όσα μας είπε κινούνταν στο προγραμματικό πλαίσιο και τη δομική λογική του άνω Εθνικού Σχεδίου ή απλώς ήταν εξαγγελίες της αράδας, συνήθεις λεκτικές κενοδοξίες που οι Πρωθυπουργοί δεν αποφεύγουν όταν βρίσκονται στο βήμα αυτού του εξόχως σημαντικού forum, στο βήμα της ΔΕΘ;
Είναι προφανές ότι η στοχευμένη επιλεκτικότητα του Πρωθυπουργού ως προς τις αναφορές του κυρίως για τη νεολαία αλλά και για τα ζητήματα της κλιματικής αλλαγής και βεβαίως της διαθέσιμης ‘‘εργαλειακής’’ πολιτικής φαρέτρας για την αντιμετώπιση των ζητημάτων αυτών σχετιζόταν και εναρμονιζόταν με τις προτεραιότητες του ‘‘Ελλάδα 2.0’’.
Η νεολαία θα διαδραματίσει ούτως ή άλλως τον κομβικότερο ρόλο στην Ελλάδα που μόλις έρχεται και δια τούτο η ισότητα των νέων στις ευκαιρίες, η ανοιχτή πρόσβασή τους στη γνώση, η εξωστρέφεια και η διεύρυνση της συμμετοχής τους στην οικονομική και πολιτική ζωή του τόπου ανάγονται σε αποφασιστικής σημασίας εθνικά στοιχήματα. Τα ανακοινωθέντα μέτρα για τη νεολαία, συνεπώς, είναι ευπρόσδεκτα και θαρρώ πως δεν χωρεί επί του θέματος μίζερη και μηδενιστική κριτική. Κατά την άποψη μου, μάλιστα, η πρόσφατη ασφαλιστική μεταρρύθμιση είναι γενικά εθνική επιτυχία και ειδικότερα για τη νέα γενιά το… καλύτερο δώρο (ανεκτίμητα υπέρτερο και από τα 50 δωρεάν gigabite)…
Από την άλλη, οι φοροελαφρύνσεις, όσες ήδη εφαρμόζονται, όπως επεσήμανε ήδη και η αξιωματική αντιπολίτευση, αλλά και όσες αποτελούν επιπρόσθετες βελτιωτικές τούτης της οικονομικής λογικής πρωτοβουλίες, εμφορούνται από πολιτική βασιμότητα. Λέμε ναι στην απαλλαγή της εισφοράς αλληλεγγύης και για το 2022 για όλους τους εργαζομένους στον ιδιωτικό τομέα, όπως και στη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 3 μονάδες. Βλέπουμε θετικά τη μείωση του συντελεστή φόρου εισοδήματος από το 24 στο 22% ήδη από φέτος και μάλιστα σε μόνιμη βάση. Επικροτούμε τη μείωση στο ήμισυ για τον φόρο επί της συγκέντρωσης κεφαλαίου, διότι είμαστε υπέρ της όσο το δυνατόν ανεμπόδιστης επιχειρηματικής δράσης και μέχρι και…ενθουσιαζόμαστε για τις υπερεκπτώσεις για τις πράσινες και ψηφιακές επενδύσεις, διότι οι επενδύσεις είναι το ‘‘νοηματικό μεδούλι’’ του ‘‘Ελλάδα 2.0’’ αλλά και διότι οι επενδύσεις είναι η ‘‘αιμοδοτική’’ ισχύς της οικονομίας.
Χαιρετίζουμε τη στοχευμένη μείωση του ΦΠΑ και προσδοκούμε ακόμη μεγαλύτερη μείωση στον φόρο που ‘‘τιμωρεί’’ την ιδιωτική περιουσία, τον ΕΝΦΙΑ. Η αποκρυστάλλωση δε νέων αντικειμενικών αξιών θα βοηθήσει πραγματικά σε αυτήν την κατεύθυνση. Εν τέλει, καλοδεχόμαστε την κατάργηση του φόρου γονικών παροχών και δωρεών για τους συγγενείς πρώτου βαθμού για αξίες έως και 800 χιλιάδες ευρώ, υπό τη συλλογιστική ότι κανείς δεν είναι λογικό να επιβαρύνεται ξανά και ξανά για την ήδη κτηθείσα περιουσία του.
Στο άλλο δε ‘‘καυτό’’ ζήτημα, αυτό της κλιματικής αλλαγής, που, ως προτεραιότητα της παγκόσμιας ατζέντας, ad hoc καθιστά επιτακτική την υλοποίηση πολιτικών που σχετίζονται με την ‘‘πράσινη’’ και τη φιλική προς το περιβάλλον ανάπτυξη και στην Ελλάδα, δεν ήταν ανάγκη να ανέβει στο βήμα της ΔΕΘ ο Πρωθυπουργός για να αποκαλυφθούν οι σκέψεις και οι πολιτικές προθέσεις του. Το Ελλάδα 2.0’’ είναι σαφές, τη στιγμή που και πανευρωπαϊκώς το 37% των κονδυλίων του ‘‘Next Generation EU’’ θα κατευθυνθούν προς τη συγκεκριμένη στοχοπροσήλωση.
Από την μεριά μου, θεωρώ ότι αν και το υπό δημιουργία Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης προορίζεται με τα διαθέσιμα 150 εκατ. ευρώ να καλύπτει το 80% των αυξήσεων της τιμής του ρεύματος προς όλους τους καταναλωτές και να απαντά έτσι στο κοινωνικά φλέγον θέμα των ανατιμήσεων, είναι σωστή η σκέψη για τη θεσμική εισαγωγή φορέα που το λειτουργικό αντικείμενό του θα είναι η ενεργειακή μετάβαση.
Και περαιτέρω, υπογραμμίζω την επίτευξη της μεγαλύτερης ιδιωτικοποίησης στην ιστορία της χώρας, καθώς η προσφορά των 2,1 δισ. ευρώ της ‘‘Spear WTE Investments Sarl’’ για την απόκτηση του 49% του ΔΕΔΔΗΕ είναι πράγματι μοναδική στα χρονικά του εθνικού βίου. Παράλληλα, και η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ υποδομών θα φέρει σημαντικά πολλαπλασιαστικά οφέλη.
Αν, λοιπόν, κανείς λάβει υπόψη του ότι η Ελλάδα βγαίνει (το ελπίζουμε σύντομα) στεκόμενη στα πόδια της από το διεθνές ‘‘τσουνάμι’’ της πανδημίας του κορωνοϊού και δη με ενισχυμένη τη δύναμη του ΕΣΥ, με πάνω από 10.000 προσλήψεις υγειονομικού προσωπικού, με μια, στο μέτρο του εφικτού, αποτελεσματική επιχείρηση εμβολιασμών και κυρίως με την (μέχρι τώρα) κρατική συνδρομή για τη στήριξη της επιχειρηματικότητας, των νοικοκυριών και γενικά της ελληνικής οικονομίας, να φτάνει στο ‘‘αδιανόητο’’ ύψος των 41 δισ. ευρώ, τότε ‘‘γεννάται’’ βάσιμος λόγος οπτιμισμού για την Ελλάδα και όσα την περιμένουν.
Το momentum είναι, άλλωστε, θετικό. Οι τραπεζικές καταθέσεις αυξήθηκαν κατά 35 δισ. ευρώ (20 δισ. εκ των οποίων είναι οι επανακαταθέσεις των νοικοκυριών), η ανεργία υποχώρησε κατά 2 μονάδες, με τη χώρα να διαθέτει τον Σεπτέμβριο του 2021 πια 70.000 νέες θέσεις εργασίας σε σχέση με τον ίδιο μήνα πριν την πανδημία, την οικονομία ‘‘μπιζάρουν’’ 46.000 περισσότερες εν συγκρίσει με το 2019 επιχειρήσειςενώ το 2ο τρίμηνο του 2021 το ΑΕΠ σημείωσε άλμα 16,2%. Δια τούτο, δεν είναι τυχαία γεγονότα, άλλωστε, η πιστοληπτική αναβάθμιση της Ελλάδας από τον οίκο αξιολόγησης ‘‘Scope Ratings’’ και η επιτυχημένη ταυτόχρονη έκδοση 5ετούς και 30ετούς ομολόγου.
Η 85η ΔΕΘ, επομένως, μπορεί να θεωρηθεί ως έναυσμα για αυτήν την Κυβέρνηση μιας καινούργιας και πιο σταθερής πορείας, μιας συνολικής πολιτικής αφοσιωμένης στην ήδη διαμορφωθείσα στοχοθεσία και τη φιλοσοφία της και μιας εντονότερης επαγρύπνησης ως προς τις προτεραιότητες και προκλήσεις αυτής της νέας πολιτικής πραγματικότητας. Ο πολιτικός λόγος του Κυριάκου Μητσοτάκη ήταν εκ των πραγμάτων και εκ της θεσμικής συνήθειας εξαγγελτικός αλλά σε γενικές γραμμές εντός του οραματικού σχεδιασμού του ‘‘Ελλάδα 2.0’’. Από εδώ και μπρος, ωστόσο, η δουλειά που περιμένει αυτήν την Κυβέρνηση, βασικά την όποια Κυβέρνηση της χώρας, είναι ογκώδης και απαιτητική, διότι τα διακυβεύματα και οι προκλήσεις της νέας εποχής είναι πολλά και δυσκόλως διαχειρίσιμα…
Κατερίνη, 16/9/2021
ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΚΟΥΓΚΟΥΡΕΛΑΣ
ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ
LLM IN INTERNATIONAL COMMERCIAL LAW
LLM IN EUROPEAN LAW
Cer. LSE in Business, International
Relations and the political science
