Δέκα χρόνια ζωής και ένα εκατομμύριο ψηφιακά τεκμήρια: το SearchCulture.gr, η δημόσια πύλη του Εθνικού Συσσωρευτή Πολιτιστικού Περιεχομένου, γιορτάζει δύο μεγάλα ορόσημα και πρεσβεύει ακόμη πιο δυναμικά το μέλλον του ελληνικού πολιτισμού στο διαδίκτυο.
Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ) γιορτάζει την επίτευξη ενός διπλού ορόσημου: η δημόσια πύλη του Εθνικού Συσσωρευτή Πολιτιστικού Περιεχομένου SearchCulture.gr συμπληρώνει φέτος 10 χρόνια ζωής, καινοτομίας και πολιτιστικής τεκμηρίωσης, ενώ τα τεκμήρια ψηφιακού πολιτιστικού περιεχομένου στα οποία προσφέρει ενιαία πρόσβαση είναι πλέον περισσότερα από 1.000.000. Στο δίκτυο του SearchCulture.gr συμμετέχουν 120 φορείς πολιτισμού από όλη την Ελλάδα δίνοντας πρόσβαση στις ψηφιακές τους συλλογές.
Τι είναι το SearchCulture.gr
Tο SearchCulture.gr είναι η εθνική πύλη συσσώρευσης της ψηφιακής πολιτιστικής κληρονομιάς και της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας της χώρας μας. Η υποδομή υλοποιείται in-house από το ΕΚΤ ήδη από το 2013 με πλήρως πρωτότυπο λογισμικό, ενώ το 2015 τέθηκε σε δημόσια λειτουργία.
Το SearchCulture.gr προσφέρει ένα υψηλής ποιότητας περιβάλλον πρόσβασης στην πολιτιστική μνήμη της χώρας, μέσα από τη συνεργασία με τους 120 παρόχους περιεχομένου και αποτελεί τον διαπιστευμένο Εθνικό Συσσωρευτή για την ευρωπαϊκή πλατφόρμα πολιτιστικής κληρονομιάς Europeana.
Προς μια εθνική ψηφιακή συλλογή
Σήμερα, η πλατφόρμα φιλοξενεί πάνω από 150 ψηφιακές συλλογές από όλη τη χώρα, συγκεντρώνοντας 1.041.044 τεκμήρια. Φωτογραφίες, έργα τέχνης, ενδυμασίες, παρτιτούρες, λαογραφικά αντικείμενα, περιοδικά, χειρόγραφα, χάρτες, βίντεο και 3D μοντέλα είναι μερικοί από τους τύπους τεκμηρίων που συγκεντρώνει το SearchCulture.gr. Ο αριθμός των τεκμηρίων αυξάνεται καθημερινά, ενδυναμώνοντας την παρουσία του ελληνικού πολιτισμού στο διαδίκτυο.
Φορείς όπως το Υπουργείο Πολιτισμού, η Εθνική Πινακοθήκη, η Εθνική Λυρική Σκηνή, το Εθνικό Θέατρο, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, το Ελληνικό Λογοτεχνικό και Μορφωτικό Αρχείο του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης, η Ακαδημία Αθηνών, το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών Ελευθέριος Βενιζέλος στα Χανιά, είναι μόνο μερικοί από όσους συμμετέχουν στο ευρύ δίκτυο πολιτισμού που συνεισφέρει περιεχόμενο στον συσσωρευτή.
Μια πρότυπη υποδομή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα
To SearchCulture.gr θεωρείται πρότυπη υποδομή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Σχεδιάστηκε λαμβάνοντας υπόψη τις αρχές των Ανοικτών Δεδομένων και τις δυνατότητες των σημασιολογικών τεχνολογιών, καθώς και τα σύγχρονα πρότυπα τεκμηρίωσης και διαλειτουργικότητας στον χώρο του ψηφιακού πολιτισμού. Το σύνολο των ψηφιακών αρχείων διατίθεται με τυποποιημένη, μηχαναγνώσιμη άδεια χρήσης, μέσω APIs και ως data dumps, υποστηρίζοντας την επανάχρηση από την ερευνητική και εκπαιδευτική κοινότητα και τις δημιουργικές βιομηχανίες.
Τo SearchCulture.gr συνδυάζει τεχνολογίες σημασιολογικού ιστού και διασυνδεδεμένων δεδομένων με εκτενή επιστημονική επιμέλεια για να προσφέρει τις πλέον προηγμένες δυνατότητες αναζήτησης, ανακάλυψης και παρουσίασης του μεγάλου και ετερογενούς όγκου δεδομένων που φιλοξενεί.
Πολυδιάστατη Αναζήτηση και Διαδραστική Εξερεύνηση
Ο χρήστης έχει στη διάθεσή του επτά επιμελημένες διόδους πρόσβασης για στοχευμένη αναζήτηση: δημιουργό, αναφερόμενο πρόσωπο, είδος, θέμα, χρονολογία δημιουργίας, ιστορική περίοδο και τοποθεσία αναφοράς ή δημιουργίας. Οι παράμετροι αυτοί μπορούν να συνδυαστούν είτε ως κριτήρια αναζήτησης είτε ως φίλτρα επιμερισμού αποτελεσμάτων, προσφέροντας ακριβή και ευέλικτη ανακάλυψη περιεχομένου.
Ιδιαίτερη μέριμνα έχει δοθεί στην αναζήτηση ιστορικών προσώπων, η οποία υποστηρίζεται από εξειδικευμένη μηχανή με φίλτρα όπως ιδιότητα ή επάγγελμα, φύλο, καθώς και χρονολογία και τοποθεσία γέννησης ή θανάτου. Από τη σελίδα αυτή, ο χρήστης μπορεί να πλοηγηθεί απευθείας στα τεκμήρια που το συγκεκριμένο πρόσωπο δημιούργησε ή με τα οποία συνδέεται.
Η εμπειρία εμπλουτίζεται με διαδραστικές εφαρμογές, όπως η προβολή αποτελεσμάτων σε χάρτη, διευκολύνοντας την εμβάθυνση και την οπτική πλοήγηση στα τεκμήρια και στα πρόσωπα.
Το αποτέλεσμα είναι ότι ο χρήστης μπορεί να εξερευνήσει τεκμήρια που:
- καλύπτουν 9 χιλιετίες ιστορίας,
- σχετίζονται με 12.000 γεωγραφικές τοποθεσίες,
- αναφέρονται σε 10.000 ιστορικά πρόσωπα,
- και ταξινομούνται σε 2.000 θεματικές κατηγορίες.
Ένα διασυνδεδεμένο οικοσύστημα γνώσης
Το SearchCulture.gr, χάρη στους συστηματικούς σημασιολογικούς εμπλουτισμούς που επιμελείται η επιστημονική του ομάδα, μετατρέπει έναν ετερογενή πλούτο μεταδεδομένων σε ένα διασυνδεδεμένο οικοσύστημα γνώσης. Με την ακρίβεια, την πολυγλωσσικότητα και τη νοηματική διασύνδεση που προκύπτουν, οι συλλογές αποκτούν αφηγηματική διάσταση και αποκαλύπτουν απρόσμενες σχέσεις ανάμεσα σε τόπους, πρόσωπα, θέματα και ιστορικές περιόδους.
Αυτή ακριβώς η διαδικασία αποτελεί το θεμέλιο για τις εικονικές εκθέσεις του SearchCulture.gr: δύο είδη ψηφιακών αφηγήσεων— 100 Θεματικές Εκθέσεις και 26 Προσωπογραφίες— με ιστορίες που αναδύονται μέσα από τη συνδυαστική χρήση των προηγμένων φίλτρων αναζήτησης. Οι εκθέσεις αυτές δεν είναι απλώς επιλεγμένα σύνολα τεκμηρίων, αλλά αποτέλεσμα των σημασιολογικών εμπλουτισμών, προσφέροντας στον χρήστη μια μοναδική εμπειρία πολιτιστικής ανακάλυψης και διερευνητικής μάθησης.
Με περίπου 1.500 μοναδικούς επισκέπτες την ημέρα, το SearchCulture.gr καθιστά την πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας δημόσιο ψηφιακό αγαθό, διαθέσιμο στην εκπαίδευση, την έρευνα, τη δημιουργική βιομηχανία και τον πολίτη.
Διαφάνεια, λογοδοσία και επιστροφή αξίας στον πολίτη
Η σταδιακή συγκρότηση ενός ενιαίου δημόσιου ψηφιακού πολιτιστικού χώρου τροφοδοτείται από εθνικά και περιφερειακά προγράμματα που χρηματοδοτούν την ψηφιοποίηση και ανάδειξη πολιτιστικών συλλογών. Σύντομα ολοκληρώνεται η ένταξη στο SearchCulture.gr των αποτελεσμάτων της Πρόσκλησης 118 («Δημιουργία, Ανάδειξη και Αξιοποίηση Ψηφιακού Πολιτιστικού Αποθέματος») του Προγράμματος Ανταγωνιστικότητα του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.
Το πρόγραμμα, με 43 Πράξεις και προϋπολογισμό άνω των 25 εκατ. ευρώ, κατέστησε δυνατή την ψηφιοποίηση και τη δημιουργία νέων αποθετηρίων, την αναβάθμιση υφιστάμενων υποδομών και την προσθήκη πάνω από 250.000 ψηφιακών τεκμηρίων στο SearchCulture.gr.
Στις νέες συλλογές περιλαμβάνονται τεκμήρια από ένα ευρύ φάσμα φορέων, όπως το Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών, το Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, το Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη, η Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών, το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, το Μουσείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος, το Εθνικό Θέατρο, το Ίδρυμα Βασίλη και Μαρίνας Θεοχαράκη, καθώς και οι Ιερές Μητροπόλεις Ιωαννίνων και Σύρου, ανάμεσα σε πολλούς ακόμη πολιτιστικούς οργανισμούς σε όλη τη χώρα.
Στο SearchCulture.gr εντάσσονται σταδιακά ακόμη, αποτελέσματα των Προσκλήσεων 05 και 05Β («Αξιοποίηση και ανάδειξη πολιτιστικού αποθέματος με τη χρήση ψηφιακών, καινοτόμων τεχνολογιών») του Προγράμματος Ψηφιακός Μετασχηματισμός 2021–2027 του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, καθώς και Πράξεων που υλοποιούνται μέσω του Προγράμματος Αντώνης Τρίτσης του Υπουργείου Εσωτερικών.
Η συμμετοχή κάθε φορέα συνοδεύεται από την υποχρέωση τήρησης των Προδιαγραφών Διαλειτουργικότητας του ΕΚΤ, ενώ το ΕΚΤ αναλαμβάνει τον έλεγχο συμμόρφωσης, τη συστηματική σημασιολογική επιμέλεια, την ένταξη των συλλογών στο SearchCulture.gr και στη Europeana, καθώς και την προβολή τους μέσω θεματικών εκθέσεων, προσωπογραφιών και άλλων επικοινωνιακών δράσεων.
Η υιοθέτηση ενιαίων προδιαγραφών σε εθνικό επίπεδο διασφαλίζει ότι το ψηφιακό περιεχόμενο παραμένει ανοικτό, ποιοτικό και διαλειτουργικό, ενισχύοντας τη μακροχρόνια βιωσιμότητα των δημόσιων επενδύσεων.
Έτσι συγκροτείται ένας δημόσιος ψηφιακός πολιτιστικός χώρος που εγγυάται ευρεία διάχυση της πολιτιστικής κληρονομιάς, στηρίζει έρευνα, εκπαίδευση και δημιουργική επανάχρηση, και αποδίδει χειροπιαστή αξία στον πολίτη μέσα από διαφάνεια και λογοδοσία.
Το μέλλον: προς ένα Ελληνικό Data Space για τον Πολιτισμό
Τα επόμενα βήματα του SearchCulture.gr σηματοδοτούν μια μετάβαση: από μια πύλη αναζήτησης πολιτιστικού περιεχομένου θα μετεξελιχθεί σε έναν χώρο δεδομένων (Data Space), αποκτώντας μια νέα διάσταση εστιασμένη στην ετοιμότητα για τις μετασχηματιστικές τεχνολογίες του 21ου αιώνα, όπως είναι η Τεχνητή Νοημοσύνη.
Το ΕΚΤ συμμετέχει στο «Pharos – The Greek AI Factory for accelerating AI innovation» και συγκεκριμένα στους τομείς της Ελληνικής Γλώσσας και του Πολιτισμού. Ως εταίρος υπεύθυνος για το ελληνικό Data Space για τον Πολιτισμό αναλαμβάνει σημαντικό ρόλο: να ενισχύσει την αναπαράσταση και την αξιοποίηση της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς σε υπολογιστικά περιβάλλοντα, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη καινοτόμων μεθοδολογιών για την ανακάλυψη, την πρόσβαση και την επαναχρησιμοποίηση του πολιτιστικού αποθέματος. Σε παράλληλη μετασχηματιστική τροχιά βρίσκεται και η Europeana με το ευρωπαϊκό Data Space για τον Πολιτισμό που μαζί με τα υπόλοιπα Data Spaces υλοποιούν τη φιλοδοξία της ΕΕ για μια ακμάζουσα, βασισμένη στα δεδομένα κοινωνία.
Στο πλαίσιο του έργου, το SearchCulture.gr θα αυξήσει το περιεχόμενο από πολιτιστικούς φορείς και θα αξιοποιήσει την Τεχνητή Νοημοσύνη για την περαιτέρω μεγιστοποίηση της προσβασιμότητας και της ευρεσιμότητας του ψηφιακού πολιτιστικού αποθέματος της χώρας. Οι συλλογές που συγκεντρώνει το SearchCulture.gr από μουσεία, αρχεία και βιβλιοθήκες οργανώνονται και θα διατίθενται και ως εμπλουτισμένα σύνολα δεδομένων (datasets), διευρύνοντας ακόμα περισσότερο τη δυναμική για την περαιτέρω αξιοποίησή τους.
Μέσα από πρακτικές σημασιολογικού εμπλουτισμού (semantic enrichment) και διαλειτουργικότητας (data interoperability), διασφαλίζεται ότι τα πολιτιστικά δεδομένα θα είναι υψηλής ποιότητας, συλλεγμένα με πρότυπες διαδικασίες και τεχνικά βελτιστοποιημένα- γεγονός που δεν αποτελεί απλώς τεχνική αναγκαιότητα αλλά και κοινωνική και ηθική ευθύνη.
Με αυτή τη στρατηγική, το SearchCulture.gr δεν θα αποτελεί απλώς ένα κόμβο συγκέντρωσης πολιτιστικών συλλογών, αλλά ένα δυναμικό οικοσύστημα δεδομένων, όπου ο πολιτισμός, η τεχνολογία και η κοινωνία θα αλληλοεπιδρούν για νέα γνώση, κοινωφέλεια και δημιουργικότητα.
Ιστορικό ανάπτυξης
- Η αρχική ανάπτυξη του SearchCulture.gr ήταν μέρος του έργου “Πλατφόρμα Παροχής Υπηρεσιών Κατάθεσης, Διαχείρισης και Διάθεσης Ανοιχτών Δεδομένων και Ψηφιακού Περιεχομένου ” που υλοποίησε το ΕΚΤ στο πλαίσιο του ΕΠ “Ψηφιακή Σύγκλιση” (ΕΣΠΑ), με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης.
- Αργότερα, από το 2019 έως το 2020, το έργο Europeana Common Culture, που αφορούσε την ενίσχυση του ρόλου των εθνικών συσσωρευτών πολιτιστικού περιεχομένου στην ευρωπαϊκή ψηφιακή βιβλιοθήκη Europeana, βοήθησε το SearchCulture.gr να βελτιώσει ποσοτικά και ποιοτικά το προσφερόμενο περιεχόμενο.
- Στη συνέχεια, από το 2020 και μέχρι το 2023, το SearchCulture.gr αναβαθμίστηκε και επεκτάθηκε στο πλαίσιο του έργου “Εθνικό Πληροφοριακό Σύστημα Έρευνας και Τεχνολογίας: Υποδομή Συσσώρευσης, Τεκμηρίωσης και Διάθεσης Ψηφιακού Περιεχομένου με διασφάλιση διαλειτουργικότητας, μακροχρόνιας διατήρησης και ανοικτής πρόσβασης” (Επιχειρησιακό Πρόγραμμα “Μεταρρύθμιση Δημοσίου τομέα”, ΕΣΠΑ).
Πηγή: https://www.ekt.gr/el/news/30743
