Σε μια εποχή που περιστατικά κατανάλωσης αλκοόλ και νικοτίνης από ανηλίκους απασχολούν συχνά την κοινή γνώμη, η Πολιτεία επιστρατεύει την τεχνολογία ως εργαλείο προστασίας. Με τρεις νέες ψηφιακές εφαρμογές, τα Υπουργεία Υγείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης επιχειρούν να θέσουν ένα ουσιαστικό «ψηφιακό φράγμα» στην πρόσβαση των ανηλίκων σε προϊόντα αλκοόλ, καπνού και άτμισης.
Οι ψηφιακές εφαρμογές θα τεθούν σε λειτουργία με την υπογραφή των σχετικών ΚΥΑ των υπουργείων Υγείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης
Τις εφαρμογές, οι οποίες υλοποιήθηκαν σε συνέχεια του νόμου 5216/2025 και θα τεθούν σε παραγωγική λειτουργία με την υπογραφή των σχετικών Κοινών Υπουργικών Αποφάσεων, παρουσίασαν χθες σε συνέντευξη Τύπου ο Υπουργός Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου.
Πρώτος άξονας του νέου πλαισίου είναι το Ψηφιακό Μητρώο Ελέγχου Προϊόντων «alto.gov.gr». Σε αυτό οφείλουν να εγγραφούν έως τις 31 Ιανουαρίου 2026 όλες οι επιχειρήσεις που πωλούν προϊόντα καπνού, αλκοόλ και λοιπά μη καπνικά προϊόντα, όπως τα προϊόντα άτμισης. Με την εγγραφή εκδίδεται έγγραφο με QR code, το οποίο λειτουργεί ως «ψηφιακό σήμα νομιμότητας» για την επιχείρηση.
Κατά τους επιτόπιους ελέγχους, οι αρμόδιες αρχές θα σκανάρουν το QR code και θα επιβεβαιώνουν την εγγραφή στο Μητρώο. Επιχειρήσεις, που δεν έχουν εγγραφεί, δεν θα επιτρέπεται να πωλούν τα συγκεκριμένα προϊόντα. Σε περίπτωση πώλησης προβλέπεται ανάκληση άδειας ή Κωδικού Αριθμού Δραστηριότητας. Το μήνυμα είναι σαφές: χωρίς καταγραφή και έλεγχο, δεν υπάρχει νόμιμη πρόσβαση στην αγορά.
events.gov.gr: διαφάνεια στις εκδηλώσεις με ανηλίκους
Δεύτερο εργαλείο είναι η πλατφόρμα «events.gov.gr» για την αναγγελία ιδιωτικών εκδηλώσεων με συμμετοχή ανηλίκων. Η υπηρεσία λειτουργεί ως ψηφιακό μητρώο εκδηλώσεων που πραγματοποιούνται σε χώρους όπου, υπό κανονικές συνθήκες, η είσοδος ανηλίκων δεν επιτρέπεται – όπως τα νυχτερινά κέντρα.
Οι ιδιοκτήτες των χώρων δηλώνουν στην πλατφόρμα την εκδήλωση, ενώ οι διοργανωτές – για παράδειγμα ένα φροντιστήριο ή μια σχολή χορού – την αποδέχονται ηλεκτρονικά. Στη συνέχεια παράγεται ιδιωτικό συμφωνητικό με QR code, το οποίο αποθηκεύεται στις «Θυρίδες Πολίτη» στο gov.gr και στο Gov.gr Wallet.
Σε ενδεχόμενο έλεγχο, η επίδειξη του συμφωνητικού και ο έλεγχος του QR code πιστοποιούν τη νομιμότητα της εκδήλωσης και των όρων συμμετοχής ανηλίκων. Η διαδικασία δημιουργεί διαφάνεια εκεί όπου μέχρι χθες επικρατούσε «γκρίζα ζώνη».
Ηλικιακό “φράγμα” μέσω Gov.gr Wallet και Kids Wallet
Τρίτη παρέμβαση είναι ο Μηχανισμός Επαλήθευσης Ηλικίας μέσω Gov.gr Wallet και Kids Wallet, που καλύπτει τόσο το φυσικό, όσο και το ψηφιακό περιβάλλον. Ενσωματώνει την ευρωπαϊκή τεχνική προσέγγιση για το age verification, με μέριμνα για την προστασία προσωπικών δεδομένων: τα συστήματα λαμβάνουν μόνο την πληροφορία αν κάποιος είναι πάνω ή κάτω από ένα όριο ηλικίας, χωρίς να «βλέπουν» πλήρη στοιχεία ταυτότητας.
Στα σημεία λιανικής, ο πωλητής επιλέγει στην εφαρμογή την ηλικιακή ομάδα (π.χ. άνω των 18 ετών) και εμφανίζεται ένα QR code. Ο υποψήφιος αγοραστής σκανάρει τον κωδικό μέσω Gov.gr Wallet ή Kids Wallet και επιτρέπει την κοινοποίηση του πιστοποιητικού ηλικίας: στην οθόνη του πωλητή εμφανίζεται πράσινη ή κόκκινη σήμανση, ανάλογα με το αν επιτρέπεται η πώληση.
Στα διαδικτυακά καταστήματα, ο πολίτης σκανάρει το QR code στην ιστοσελίδα και η πλατφόρμα λαμβάνει μόνο την πληροφορία της ηλικίας, ώστε να εγκρίνει ή να απορρίψει την αγορά προϊόντων, όπως καπνό, αλκοόλ ή περιεχόμενο με περιορισμό ηλικίας.
«Εργαλεία που θα σώσουν ζωές» – οι πολιτικές δηλώσεις
Ο Υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης υπενθύμισε ότι το καλοκαίρι ψηφίστηκε αυστηρότερο πλαίσιο για αλκοόλ και καπνό, με στόχο τον έλεγχο της επαφής των ανηλίκων με προϊόντα «ιδιαίτερα βλαπτικά για την υγεία τους», επισημαίνοντας ότι ήδη παρατηρείται μείωση των περιστατικών στα νοσοκομεία, αν και σοβαρά συμβάντα εξακολουθούν να καταγράφονται. Τόνισε ότι οι νέες πλατφόρμες δεν είναι «εργαλεία για σόου», αλλά «εργαλεία που θα σώσουν τις ζωές των παιδιών μας».
Ο Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρης Παπαστεργίου, από την πλευρά του, σημείωσε ότι η τεχνολογία, όταν χρησιμοποιείται με σχέδιο και συγκεκριμένο στόχο, μπορεί να λειτουργήσει ως «ασπίδα» απέναντι σε κινδύνους. Με το Ψηφιακό Μητρώο, την αναγγελία ιδιωτικών εκδηλώσεων στο gov.gr και την εφαρμογή της ευρωπαϊκής λύσης age verification στο Gov.gr Wallet και στο Kids Wallet, όπως είπε, η χώρα υλοποιεί στην πράξη την προστασία των παιδιών, υποστηρίζοντας – και όχι υποκαθιστώντας – την ευθύνη γονέων και κοινωνίας.
