Το νέο βιβλίο της ταλαντούχας συγγραφέως κυρίας Ελένης Ισπόγλου με τίτλο “Για όσα τόλμησα” από τις εκδόσεις Ιβίσκος παρουσιάστηκε την Πέμπτη 27 Ιουνίου 2024 στο βιβλιοπωλείο Public στο κέντρο της Θεσσαλονίκης.
Στην όμορφη εκδήλωση, την οποία συντόνιζε η δημοσιογράφος Αριστέα Κοντόζογλου και την οποία παρακολούθησαν πολλοί φίλοι του βιβλίου στη συμπρωτεύουσα, μίλησαν για το βιβλίο και τη συγγραφέα ο Επίκουρος Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. κ. Στυλιανός Χαραλαμπίδης, η επιμελήτρια βιβλίων κυρία Κατερίνα Τσαμπά και η πολιτικός μηχανικός και πιστοποιημένη σύμβουλος προσωπικής ανάπτυξης κυρία Δήμητρα Μπακαβέλου. Ακολούθησε διάλογος με το κοινό, ενώ τη βιβλιοπαρουσίαση έκλεισε η συγγραφέας, η οποία αφού ευχαρίστησε τους ομιλητές και όλους τους παρόντες, μίλησε για τη σημασία των γνήσιων ανθρώπινων σχέσεων, τις πηγές της έμπνευσής της και τους στόχους του βιβλίου της.
Ακολουθεί η ομιλία του κ. Στυλιανού Χαραλαμπίδη
“ Πρώτα απ’ όλα θα ήθελα να ευχαριστήσω τις εκδόσεις “Ιβίσκος” και τη συγγραφέα του βιβλίου κυρία Ελένη Ισπόγλου για την πρόσκλησή τους να συμμετάσχω στην αποψινή πνευματική τράπεζα.
Η παρουσίαση ενός βιβλίου αποτελεί πάντοτε μία γιορτή, μία αφορμή χαράς και διαλόγου και τούτο διότι το βιβλίο γενικά, ως μόχθος πνευματικός, ως “αναμέτρηση” άλλοτε με τα επίδικα της επιστήμης και άλλοτε με τα ουσιώδη του βίου και της ύπαρξης, αποτελεί προϊόν της ανθρώπινης δημιουργικότητας και ως τέτοιο συνιστά την αντίσταση του ανθρώπου στις δυνάμεις της φθοράς και του μηδενισμού που εμφωλεύουν μέσα στην ανθρώπινη ιστορία.
Ομολογώ ότι διάβασα το βιβλίο της κυρίας Ισπόγλου με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Και το διάβασα σε δύο επίπεδα: σε επίπεδο μορφής και σε επίπεδο περιεχομένου.
Μορφολογικά το βιβλίο δίνει την αίσθηση μιας κινηματογραφικής ταινίας, που κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον μέχρι το τέλος. Βασικός άξονας της αρχιτεκτονικής του είναι η συνεχής εναλλαγή χώρου και χρόνου που κάνει τη διήγηση ελαστική και ελκυστική. Η συγγραφέας χρησιμοποιεί ρέουσα και ευχάριστη γλώσσα, δίχως υπερβολές και αρκετά κοντά στο ιδιόλεκτο της καθημερινότητας.
Θα ήθελα, όμως, να σταθώ λίγο περισσότερο στο περιεχόμενο του βιβλίου. Κατά τη γνώμη μου, το βιβλίο που κρατάμε στα χέρια μας έχει μία συγκλονιστική επικαιρότητα. Εξηγούμαι. Πυκνώνουν, δυστυχώς, γύρω μας και δίπλα μας τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας με σαφή έμφυλα χαρακτηριστικά. Μιας βίας αρχικά λεκτικής και συναισθηματικής και ακολούθως, σε όχι λίγες περιπτώσεις όπως δείχνουν τα στοιχεία, φυσικής. Η Δάφνη Ζαφείρη, η ηρωΐδα του βιβλίου, είναι το θύμα μιας τέτοιας πρωτογενούς λεκτικής, συναισθηματικής και ψυχολογικής βίας, ασκούμενης εκ μέρους του συζύγου της (βλ. ενδεικτικά σ. 280). Ύβρεις, αντιπαραθέσεις, ειρωνείες, απαξίωση, περιφρόνηση, εργαλειοποίηση, μειωτικές συμπεριφορές συνιστούν το μοτίβο της καθημερινότητας ενός ζευγαριού που ήδη βρίσκεται σε αδιέξοδο και για το οποίο η οριστική και αναμφισβήτητα επώδυνη ρήξη περιμένει στη γωνία.
Το βιβλίο της κυρίας Ισπόγλου αποτελεί μία χαρτογράφηση ανθρώπινων χαρακτήρων, αλλά και μία ανατομία ανθρώπινων σχέσεων.
Έχουμε μπροστά μας το ψυχογράφημα, άλλοτε πιο διεισδυτικό και άλλοτε λιγότερο αναλυτικό μιας σειράς προσωπικοτήτων: της εύθραυστης αρχικά και δυναμικής εν συνεχεία Δάφνης που ξαναπιάνει το νήμα της ζωής της από εκεί που το είχαν αφήσει οι φόβοι και οι ανασφάλειές της, του αυταρχικού και ηγεμονικού Θάνου Παπάζογλου με την ψευδαίσθηση και το προσωπείο του “καλού οικογενειάρχη”, της ανέμελης και ευαίσθητης έφηβης Μαρίνας που καλείται να διαχειριστεί σε μία τρυφερή και απαιτητική ηλικία το διαζύγιο των γονέων της, της πιστής φίλης Σοφίας που είναι πάντα εκεί στα δύσκολα και στα εύκολα χωρίς προϋποθέσεις και προαπαιτούμενα, του Άρη που ταλαντεύεται ανάμεσα σε μία “τακτοποιημένη” ζωή και στο απροσδόκητο του έρωτα και βέβαια του Μηνά Δούρου, του ανθρώπου που πίστεψε και στήριξε το συγγραφικό όνειρο της Δάφνης (σ. 97). Ταυτόχρονα, σκιαγραφούνται μέσα στις σελίδες του βιβλίου μία σειρά από ανθρώπινες σχέσεις, καθεμιά από τις οποίες διαθέτει τα δικά της χαρακτηριστικά και αναπτύσσει τις δικές της δυναμικές. Η σχέση ενός ζευγαριού σε κρίση, οι γονεϊκές σχέσεις και οι γονεϊκοί ρόλοι, οι σχέσεις βαθιάς φιλίας, οι ερωτικές σχέσεις, αλλά και οι επαγγελματικές σχέσεις.
Σε κάποιο σημείο του βιβλίου (σ. 309), η Σοφία, επιστήθια φίλη της Δάφνης, εκφράζει την απορία πως κατάφεραν η Δάφνη και ο Άρης να μιλήσουν ανοιχτά και χωρίς περιστροφές για τον παιδικό έρωτά τους, που εξακολουθεί να τους συνεπαίρνει. Στέκομαι ιδιαίτερα στην απάντηση της Δάφνης: “Επειδή δεν έχουμε προσδοκίες. Έτσι, στην επιφάνεια μένει η ειλικρίνεια και η αληθινή αγάπη”. Είναι αλήθεια ότι ούτε ο φόβος του τέλους, αλλά ούτε και η προσδοκία της συναισθηματικής συναλλαγής οικοδομούν βαθιά, ουσιαστική, ελεύθερη και ανθρώπινη σχέση. Άλλωστε, όπως σημείωνε πολύ ορθά και ο Σέξπηρ, οι προσδοκίες πάντα πληγώνουν.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό του βιβλίου που θεωρώ πολύ σημαντικό είναι ότι ο αφηγηματικός χρόνος δεν εξελίσσεται ερήμην του χώρου. Απόδειξη αυτού είναι η αναφορά σε πλείστα όσα σημεία και τοπόσημα της Θεσσαλονίκης (Τσιμισκή, Καλαμαριά, πλατεία Αριστοτέλους, Θερμαϊκός κόλπος, ομπρέλες Ζογγολόπουλου, Άνω Πόλη, Περαία, Νέοι Επιβάτες κλπ), αλλά και οι εξαιρετικής εκφραστικής δύναμης περιγραφές του νησιώτικου τοπίου (Νάξος).
Ποια είναι, τελικά, τα όσα τόλμησε η Δάφνη Ζαφείρη; Τόλμησε να κυνηγήσει και να το όνειρό της πραγματικότητα. Τόλμησε να πετάξει τα βαρίδια και να σπάσει τις χρυσές αλυσίδες (σσ. 74, 131), που την κρατούσαν πίσω ως προσωπικότητα. Τόλμησε να επαναθεμελιώσει σχέσεις ειλικρίνειας και αμοιβαίου σεβασμού. Τόλμησε να ανοίξει την καρδιά της και να βιώσει τον έρωτα ως καθολική εμπειρία. Με δυο λόγια: τόλμησε να ονειρευτεί ξανά και να δει ελεύθερα και χωρίς ενοχές την άλλη πλευρά του φεγγαριού.”
Αριστέα Κοντόζογλου
Δημοσιογράφος
