Επιμέλεια: Χριστόφορος Κάσδαγλης
Ανάλυση και οπτικοποίηση δεδομένων: Σωτήρης Σιδέρης, Δάφνη Καράβολα, Κωνσταντίνα Μαλτεπιώτη
Μια πολύμηνη έρευνα από την Reporters United για το χαρτοφυλάκιο μη εξυπηρετούμενων δανείων μιας ελληνικής τράπεζας αποκαλύπτει ένα σύνθετο δίκτυο εταιρειών που μεταφέρουν αθόρυβα την ιδιοκτησία ακινήτων από υπερχρεωμένα ελληνικά νοικοκυριά σε φορολογικούς παραδείσους. Εταιρικοί λογαριασμοί, εκθέσεις κατασχέσεων, στοιχεία πλειστηριασμών και ιδιοκτησίας αποκαλύπτουν πώς τα περισσότερα από τα δημοπρατούμενα ακίνητα του χαρτοφυλακίου κατέληξαν στα χέρια της Eurobank, της τράπεζας που είχε αρχικά πουλήσει τα δάνεια.
Χρησιμοποιώντας προηγμένες μεθόδους συλλογής και ανάλυσης δεδομένων, η Reporters United παρακολούθησε τις περιπλοκές του Πυλώνα, ενός χαρτοφυλακίου μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPLs) από την ελληνική τράπεζα Eurobank. Η έρευνα βασίστηκε σε πληροφορίες από το ενημερωτικό δελτίο του χαρτοφυλακίου , με ημερομηνία 10 Οκτωβρίου 2019, που είναι διαθέσιμο στον ιστότοπο της Κεντρικής Τράπεζας της Ιρλανδίας.
Ακολουθήσαμε τη σύνθετη πορεία του χρήματος σε πέντε εταιρικούς ομίλους και 19 εταιρικές δομές που περιβάλλουν τον Πυλώνα, με έδρα σε πέντε χώρες, συμπεριλαμβανομένων των φορολογικών παραδείσων. Τελικά, επιτεύχθηκε ο πυρήνας αυτού του τεράστιου ιστού αλληλένδετων ιδιοκτησιών – ένας πυρήνας που μετατοπίζεται συνεχώς με την πάροδο του χρόνου σαν κινούμενη άμμος, με συνεχή διαπραγμάτευση δανείων και ομολόγων μεταξύ τους.
Αυτή η διετής έρευνα οδήγησε σε κρίσιμα συμπεράσματα σχετικά με αυτήν την ανταλλαγή, όπου η ταυτότητα των ιδιοκτητών, των μετόχων, της διοίκησης και της οντότητας που φέρει επιχειρηματικό κίνδυνο εξαφανίζεται σε μια πυκνή ομίχλη δημιουργικής λογιστικής ανώτατου επιπέδου.
Στόχοι: φοροαποφυγή, μεγιστοποίηση των οφελών από το πρόγραμμα τιτλοποίησης « Ηρακλής » του ελληνικού κράτους σε βάρος του τελευταίου, αδιαφάνεια ως προς τα κέρδη και τις ζημίες, διαφυγή λογοδοσίας από εταιρείες γνωστές στο κοινό –και επομένως υπό έλεγχο– συν αποκρύπτοντας το γεγονός ότι το ταμείο/η εταιρεία που δημοπρατεί ακίνητα ανθρώπων γίνεται συχνά ο πλειοδότης και ο μετέπειτα ιδιοκτήτης αυτών των ακινήτων.
Τελικά, όλο το σχήμα φαίνεται να είναι σχολαστικά κατασκευασμένο υπέρ των πιστωτών και σχεδόν πάντα εις βάρος των ευάλωτων δανειοληπτών.
Το χαρτοφυλάκιο του Pillar αποτελείται κυρίως από στεγαστικά δάνεια αξίας περίπου 2 δισ. ευρώ, προερχόμενα από την Eurobank Ergasias Α.Ε. ή από τράπεζες που εξαγοράστηκαν από τον Όμιλο Eurobank. Η Eurobank είναι μεταξύ των τεσσάρων συστημικών ελληνικών τραπεζών. Τα δάνεια αυτά είναι «εξασφαλισμένα (στην πλειονότητα των περιπτώσεων) κατοικιών ή άλλων ακινήτων που βρίσκονται στην Ελλάδα», όπως αναφέρεται στο ενημερωτικό δελτίο (σελίδα 1).
Γιατί η Ελλάδα έχει το υψηλότερο ποσοστό ΜΕΔ στην ΕΕ;
Το 2019, τα μη εξυπηρετούμενα στεγαστικά δάνεια στην Ελλάδα αντιπροσώπευαν το εκπληκτικό 44,7% του ΑΕΠ της χώρας, δηλαδή 75,4 δισ. ευρώ τον Ιούνιο του 2019. Το 2010 αντιστοιχούσαν στο 10,3% του ΑΕΠ.
Πώς όμως οι ελληνικές τράπεζες, συμπεριλαμβανομένης της Eurobank, κατέληξαν σε ένα τέτοιο βουνό NPLs που τώρα σε μεγάλο βαθμό έχουν τιτλοποιηθεί και πουληθεί σε funds, με αποτέλεσμα οι δανειολήπτες να χάσουν μαζικά τις περιουσίες τους;
Η ιστορία ξεκινά από τη δεκαετία του ’90, όταν η αγορά στεγαστικών δανείων κατοικιών στην Ελλάδα απορρυθμίστηκε ραγδαία. Καθώς η Ελλάδα εντάχθηκε στην Ευρωζώνη το 2000, η πιστοληπτική ικανότητα της χώρας βελτιώθηκε και τα επιτόκια μειώθηκαν σημαντικά στον μέσο όρο της ΕΕ. Κατά συνέπεια, ο τραπεζικός δανεισμός εκτινάχθηκε στα ύψη. Έτσι, από το 1999 έως το 2009 τα στεγαστικά δάνεια αυξήθηκαν από 5,8% σε 33,9% του ΑΕΠ. Στο τέλος του 2008, αντιπροσώπευαν το μεγαλύτερο μέρος του συνολικού τραπεζικού χρέους των νοικοκυριών (79,14 δισ. ευρώ από 118,47 δισ. το 2009 ).
Αυτή η εκπληκτική αύξηση οδήγησε σε ανεξέλεγκτα επίπεδα χρέους για την ελληνική οικονομία, τα οποία διασταυρώθηκαν με τα δημοσιονομικά αδιέξοδα του ελληνικού κράτους στο τέλος της δεκαετίας, αναφέρουν μελέτες .
Τότε, ξέσπασε η οικονομική κρίση. Το 2010, οι οίκοι χρηματοοικονομικής αξιολόγησης σφράγισαν τα ελληνικά ομόλογα ως «σκουπίδια». Για να αποφύγει την χρεοκοπία, η Ελλάδα κατέφυγε στο ΔΝΤ για μια διάσωση, η οποία ελήφθη με τρομερούς όρους λιτότητας.
Διαβάστε τη συνέχεια ΕΔΩ
