«Κυπριά κι γκδούνις»  

Ένα δρώμενο – με κατάλοιπα από πανάρχαιες τελετουργίες για τον διωγμό των κακών πνευμάτων, το οποίο όμως εντάχθηκε στην χριστιανική παράδοση με αναφορά σε σύμβολα και πρόσωπα χριστιανικά επιβιώνει ακόμη στην Ρητίνη και τελείται την παραμονή της 25ης Μαρτίου, εορτής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.

Νέοι του χωριού συγκεντρώνουν από τους βοσκούς τα κουδούνια και τα κυπριά των κοπαδιών και αφού ντυθούν κατάλληλα τα κρεμούν πάνω τους και ξεκινούν μια πορεία στο χωριό που χαρακτηρίζεται από τον εκκωφαντικό θόρυβο. Όταν βρίσκουν σπίτι που μπορούν να το κυκλώσουν χοροπηδούν γύρω – γύρω και φωνάζουν δυνατά: «φύγτι φίδια, φύγτι γκουστιαρίστις, έρχιτι η Βαγγιλτσμός μι του σπαθί στου χερ’ι…” δηλ. «φύγετε φίδια, φύγετε σαύρες, έρχεται ο Ευαγγελισμός με το σπαθί στο χέρι..».

Αυτό το δρώμενο πραγματοποιήθηκε για ακόμη μια φορά, φέτος το βράδυ της Παρασκευής 24 Μαρτίου 2023, από τους νέους της Ρητίνης.

Πως γινόταν παλιά το έθιμο.

Όταν το χωριό είχε περισσότερο πληθυσμό και περισσότερα κοπάδια, ομάδες νέων κανόνιζαν να πάρουν τα κυπριά και τα κουδούνια από ένα ή και δύο κοπάδια. Αφού τα συγκέντρωναν, τα τοποθετούσαν σε «διπλάρια», δηλ.  λεπτούς κορμούς δέντρων, συνήθως διαμέτρου κάτω των 10 εκατοστών αλλά ανθεκτικούς (από καστανιά, οξιά, κ.α.) και όταν έδυε ο ήλιος ξεκινούσαν απ την γειτονιά τους να επισκέπτονται ένα – ένα τα σπίτια. Γύριζαν γύρω από το σπίτι κουνώντας δυνατά πάνω κάτω το «διπλάρι» που είχαν περασμένα τα κουδούνια και τα κυπριά και φώναζαν δυνατά τον συγκεκριμένο στίχο. Οι νοικοκυραίοι τους ευχαριστούσαν με ένα κέρασμα ή όσοι είχαν έδιναν και χρήματα. Στις διαδρομές που ακολουθούσαν οι ομάδες πολλές φορές συναντιόντουσαν. Στο σημείο της συνάντησης η κάθε ομάδα θέλοντας να δείξει πως έχει πιο πολλά και πιό δυνατά κυπριά και κουδούνια χοροπηδούσε χτυπώντας τα δυνατά.  Ο θόρυβος από τις δύο ή τρεις ομάδες που συναττόντουσαν και συναγωνίζονταν  ήταν εκκωφαντικός κι ακουγόταν σε όλο το χωριό και έξω απ αυτό.

Η περιήγηση στο χωριό κρατούσε δύο και τρεις ώρες και στη συνέχεια οι ομάδες είτε μεμονωμένα είτε δυο τρεις μαζί συγκεντρώνονταν σε ένα χώρο ή κατάστημα και συνέχιζαν με κατανάλωση των κερασμάτων με γλέντι και χορό.

Το διώξιμο των κακών πνευμάτων με θόρυβο έχει τις ρίζες του σε παγανιστικές τελετές που καταγράφονται στην αρχαιότητα και στον ελληνικό χώρο και στους γύρω λαούς. Με τον ίδιο τρόπο έδιωχναν και τα ερπετά από κατοικήσιμες περιοχές. Άλλωστε τα ερπετά στα αφηγήματα των μύθων και των θρύλων της παράδοσης ταυτίζονται με τα κακά πνεύματα.

Στις μέρες μας και τα κοπάδια είναι λίγα πια στο χωριό και δεν υπάρχουν πολλά κυπριά και κουδούνια, αν και κάποιοι τα κρατούν από τα κοπάδια που είχε η οικογένειά τους παλιότερα. Μια ομάδα των νέων του χωριού συγκεντρώνουν όσα μπορούν κυπριά και κουδούνια και μαζεύονται στο σπίτι ενός κτηνοτρόφου. Φέτος συγκεντρώθηκαν στο σπίτι του Βαγγέλη Κουκουλιάτα, ο οποίος ανέλαβε να προετοιμάσει την ομάδα.

Εκεί έγινε η προετοιμασία. Φόρεσαν χοντρά ρούχα, κυρίως κομμάτια από φλοκάτες και δένουν πάνω τους τα κυπριά και τα κουδούνια. Όταν ντύθηκαν και ετοιμάστηκαν όλοι ξεκίνησαν το δρομολόγιό τους περνώντας απ όλους σχεδόν τους δρόμους του χωριού και επισκέφτηκαν όσα σπίτια έχουν πρόσβαση για να κάνουν το τελετουργικό ..

Αργά το βράδυ εέστρεψαν στο σπίτι απ όπου ξεκίνησαν όπου οργανώθηκε σχετικό γλέντι