H Πολυξένη Σπυροπούλου, ηθοποιός, εμψυχώτρια–σκηνοθέτρια, αρχαιολόγος, είναι απόφοιτη της Δραματικής Σχολής του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος και του Κέντρου Θεατρικής Έρευνας Θεσσαλονίκης. Είναι πτυχιούχος του Τμήματος Ιστορίας–Αρχαιολογίας του Α.Π.Θ., Μasterclass στο Grotowski Institute (Βρότσλαβ Πολωνίας) σε τεχνικές physical theatre με τους P. Blaszczak και D. Borowiec και πιστοποιημένη εμψυχώτρια Life-coach (Προπονητική ζωής και Οικοθεραπεία του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής).
Συμμετείχε σε εργαστήρια των Θ. Τερζόπουλου, Μ. Martinez, N. Karpov, Aλ. Καζάζου, Akram Khan, Alla Demitova, Marie-Hélène Estienne, Μ.Αbramovic, M.Martinez-Suzuki Μethod, Καtlin Leslie.
Έχει συνεργαστεί με ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ., Ομάδες Θεάτρου σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη και ανεξάρτητα σχήματα περφόρμανς. Είναι ηθοποιός του ΚΘΒΕ από το 2008. Συνεργάστηκε με τους/τις σκηνοθέτες Σ. Λιβαθινό, Α. Ρεβή, Ένκε Φεζολάρι, Γ. Ρήγα, Α. Βουτσινά, Π. Μιχαηλίδη, Σ. Χατζάκη, Γ. Αναστασάκη, Τσ. Γκραουζίνιτς, Θ. Αμπαζή, Δ. Πιατά, Χ. Σουγάρη, Ρ. Πατεράκη, Ν. Κοντούρη, Σ. Ουνκόβσκι, Τ. Τζαμαργιά, Τ. Ράτζο, Ν. Διαμαντή, Γ. Ιορδανίδη, Σ. Φιλιππίδου, Α. Δουρμάζερ, Δ. Βάρκα, Χ. Πεχλιβανίδη, Χ. Χατζηβασιλείου, Α. Πελτέκη, Γ. Κακλέα κ.ά.
Συνεργάστηκε, επίσης, με τους χορογράφους Φ. Ευαγγελινό, Δ. Σωτηρίου, Ε. Μαλκότση, Κ. Γεράρδο, Ι. Σιδέρη, Μ. Ψωματάκη, Α. Θεοφανίδου, Α. Γκουντινάκη κ.ά. Συνεργάστηκε, τέλος, με τους συνθέτες Στ. Κραουνάκη, Σ. Ξαρχάκο, Γ. Χριστιανακη, Μ. Παπαδόπουλο, Δ. Θεοχάρη, Κ. Τσουπάκη, Σ. Ντάρα κ.ά.
Στο Κ.Θ.Β.Ε. ερμήνευσε σημαντικούς ρόλους του ελληνικού και διεθνούς ρεπερτορίου. Έχει συμμετάσχει σε παραστάσεις βιωματικές, performances επινόησης και έχει ερμηνεύσει εξομολογητικούς και καταγγελτικούς μονολόγους. Έχει, επίσης, συμμετάσχει επανειλημμένα ως μέλος Χορού και ως ερμηνεύτρια ρόλων σε παραστάσεις αρχαίου δράματος και αρχαίας κωμωδίας σε περιοδείες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Σημαντική είναι και η σκηνοθετική της δουλειά, ενώ ως εμψυχώτρια-εκπαιδεύτρια διδάσκει αγωγή του λόγου, υποκριτική και θέατρο ως ολιστική τέχνη σε σχολές, εργαστήρια και διεθνή συνέδρια.
Από το 2019 ως το 2022 ίδρυσε και διαχειρίστηκε με ομάδα καλλιτεχνών την καλλιτεχνική πλατφόρμα–πολυχώρο “Studio Tessera”, όπου φιλοξένησε σειρά σεμιναρίων και άλλων δραστηριοτήτων.
Εισηγείται κύκλους θεατρικής εμψύχωσης με θέμα την ενδυνάμωση γυναικών και θηλυκοτήτων μέσα από την παιδαγωγική Lobrot και Rogers , τις τεχνικές Eu. Barba και το βιβλίο της Klarissa Pinkola Estes “Γυναίκες που τρέχουν με τους λύκους”. Τέλος, εισηγείται σεμινάρια με θέμα “Θέατρο και ποίηση”, όπου το θέατρο λειτουργεί ως φορέας ποιητικού λόγου, έκφρασης και φαντασίας. Είναι μητέρα δύο παιδιών.
Ακολουθεί το κείμενο της συζήτησής μας με την κυρία Σπυροπούλου:
Πως συνδυάζετε τις σπουδές σας στην Αρχαιολογία με την τέχνη του ηθοποιού;
Σπούδασα ηθοποιός παράλληλα με την Αρχαιολογία και σπουδάζω ακόμα. Μελετώ και εξερευνώ συνεχώς, γιατί η δουλειά του ηθοποιού χτίζεται κάθε μέρα, κάθε στιγμή, πάνω στη σκηνή, στη ζωή, στην προσωπική έρευνα κάθε καλλιτέχνη. Αντλώ έμπνευση από ανθρωπολογικές και αρχαιολογικές πηγές, όταν δημιουργώ παραστάσεις, όπως τη “Mama Loba” που δουλεύουμε τώρα στο Κ.Θ.Β.Ε. και κάθε φορά που έρχομαι σε επαφή με ιστορίες, μύθους και υλικό με ίχνη ανθρώπου. Είναι μια ανάγκη να βρίσκω φως στα σκοτεινά σημεία, να συνδέομαι με τους ανθρώπους και τις αλήθειες τους. Όταν θυμώνω πολύ με το ανθρώπινο είδος, με τη βία, το μίσος, τον φασισμό, τότε κάνω τέχνη με πείσμα, για να συνεχίσω να αγαπώ και να βρίσκω νόημα στις πρώτες εκείνες τοιχογραφίες με τις παλάμες στις σπηλιές. Η τέχνη για μένα είναι ελευθερία.
Εξηγήστε μας, σας παρακαλώ, την έννοια της “εμψυχώτριας θεάτρου”.
Εμψυχώνω θα πει δίνω πνοή. Όταν εμψυχώνω μια ομάδα με θεατρικά εργαλεία, αξιοποιώ μεθόδους υποκριτικής και σκηνοθεσίας που συμβαίνουν στην πρόβα, χωρίς να οδηγείται η διαδικασία σε παράσταση. Οδηγώ και ακολουθώ την ομάδα και το κάθε άτομο ξεχωριστά μέσα από αυτοσχεδιασμούς και δομημένες συνθήκες σκηνικής δράσης με άξονα κάποιες θεματικές. Ο καμβάς είναι μέθοδοι θεατρικής ενεργοποίησης και έκφρασης, παιδαγωγικές κατευθύνσεις και παιχνίδι. Δοκιμάζουμε να παίξουμε κάθε φορά με σωματικότητες και ψυχικό βίωμα, όπως έχω μαθητεύσει στη μετεκπαίδευσή μου ως εμψυχώτρια. Ο σύγχρονος όρος στα αγγλικά είναι “facilitator–coordinator”, δηλ. το άτομο που σε βοηθάει να ανακαλύψεις την τέχνη μέσα σου. Εργάζομαι με ενήλικες και είναι εντυπωσιακό πόσο ξεχνάμε την αθωότητα και τη φαντασία όσο μεγαλώνουμε και πόσο βαθιά επιθυμούμε να γυρίσουμε ξανά στην περιοχή αυτή.
Μιλήστε μας για την παράσταση με τίτλο “Μama Loba. Νύχτες με μύθους” του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, της οποίας έχετε υπογράψει το κείμενο και έχετε επιμεληθεί τη σκηνοθεσία.
Η ιδέα αποτελεί προϊόν μελέτης και εργασίας πάνω σε μυθολογία αρχαία ελληνική, κέλτικη, ινδιάνικη και σλάβικη–βαλκανική. Αφορμές και πηγές έμπνευσης το βιβλίο “Γυναίκες που τρέχουν με τους λύκους” της Κλαρίσσα Πίνκολα Εστές, βιβλία του Ευγένιου Μπάρμπα και του Καρλ Γιουνγκ, συλλογές και μελέτες μύθων, ιστορίες σε κύκλους γυναικών, προσωπικές εμπειρίες και έρευνα μέσα από αρχαιολογικές και ανθρωπολογικές πηγές. Κεντρικός άξονας είναι η αδάμαστη ελεύθερη φύση της ψυχής μέσα από μύθους με αρχέτυπα θηλυκά. Το σύνολο των ενστίκτων, η σοφία, η μαγική έκσταση, η πίστη, η ελευθερία και η επίγνωση που συνδέουν τις θηλυκότητες με τη Μάνα Λύκαινα και τη Σελήνη. Τα παραμύθια αυτά διευρύνουν τον ενδιάμεσο χώρο ανάμεσα σε σκοτάδι και φως, μύθο και αλήθεια, λογική και φαντασία. Μύθοι με σώμα και φωνή, σύμβολα, μουσική, εικόνες και τελετουργικά ζωντανεύουν μέσα από τη συγκίνηση του παρόντος και τη μνήμη του συλλογικού υποσυνείδητου. Είναι τιμή και ευθύνη για μένα το ότι το Κ.Θ.Β.Ε. εμπιστεύτηκε την έρευνα μου και αγκάλιασε την ιδέα μου. Επίσης, νιώθω τυχερή για τα άτομα με τα οποία συνεργαζόμαστε. Τη Ροδή Στεφανίδου, που είναι η Σύμβουλος δραματουργίας, και τον εξαιρετικό συνάδελφο Γιώργο Κολοβό, ο οποίος συνέθεσε τη μουσική της παράστασης που θα παίζει ζωντανά και ερμηνεύει μαζί μου τη σκηνική αφήγηση. Οι πρόβες μας είναι απολαυστικές και αποτελούν μια εργασία σε εξέλιξη, καθώς η παράσταση ξεκινάει από τον Πολυχώρο Πολιτισμού “Ισλαχανέ” και θα ταξιδέψει και αλλού.
Πως καταφέρνετε να συνδυάσετε τη μητρότητα με το απαιτητικό επάγγελμα του ηθοποιού;
Αναρωτιέμαι αν θα κάναμε την ίδια ερώτηση σε έναν πατέρα ηθοποιό. Θεωρούμε τη μητέρα πιο παρούσα, πιο αναγκαίο να είναι αποτελεσματική και άρα πιο δύσκολο να εργασθεί σαν ηθοποιός; Φυσικά, δεν προβοκάρω την ερώτηση, αλλά θέλω να επισημάνω ότι υπάρχουν σεξιστικά στερεότυπα στην προσέγγιση της γονεϊκότητας. Είναι πολύ δύσκολο να είσαι γονιός σε αυτή τη χώρα σήμερα έτσι κι αλλιώς . Δεν υπάρχουν δομές βοήθειας, δεν υπάρχει αρκετή στήριξη και για τα άτομα που εργάζονται ως ηθοποιοί θεάτρου είναι αρκετά δυσοίωνα τα πράγματα. Ως γυναίκα, έχω έρθει αντιμέτωπη με δυσκολίες από τη στιγμή της εγκυμοσύνης, στο θηλασμό και όσο τα παιδιά εξελίσσονται στις ανάγκες τους, γιατί δυστυχώς η γυναίκα στο θέαμα θεωρείται μη διαθέσιμη, όταν κάνει οικογένεια. Αυτό φυσικά αλλάζει σιγά–σιγά, γιατί διεκδικούμε ίσα δικαιώματα σε όλα και περισσότερη βοήθεια θεσμικά και εργασιακά. Είναι πολύ σημαντικό για μένα ότι ο σύντροφος μου Μάριος Μεβουλιώτης και πατέρας των παιδιών είναι εξίσου ενεργός γονιός, μοιραζόμαστε τις χαρές και τα ζόρια και έτσι προχωράμε. Είναι, επίσης, ηθοποιός και ζει τις ιδιαιτερότητες της δουλειάς. Να πω ότι έχω την ευλογία να είμαι μάνα δύο παιδιών που μου μαθαίνουν να είμαι άνθρωπος. Ήταν επιλογή μου η μητρότητα και το θεωρώ εξίσου φυσιολογικό, όταν κάποιο άτομο δεν επιθυμεί αυτή την επιλογή. Επιπλέον, στη Θεσσαλονίκη η κλίμακα είναι πιο ανθρώπινη, μπορώ να είμαι με τα παιδιά μου χωρίς να με αποσπούν πολλά και μπορώ να είμαι δημιουργική στο Κ.Θ.Β.Ε. και σε ανεξάρτητες ομάδες περφόρμανς που δραστηριοποιούμαι. Θα ήθελα να είμαστε πιο συμπεριληπτική κοινωνία και να βλέπω γύρω μου πολλά και διαφορετικά είδη οικογενειών. Όπου υπάρχει αγάπη και αποδοχή, υπάρχει οικογένεια.
Ποια φράση νοηματοδοτεί την καθημερινότητά σας;
Βήμα–βήμα. Βήμα–βήμα μπορούμε να αντέξουμε, μπορούμε να είμαστε αλληλέγγυες/οι/@, να χτίζουμε τα όνειρά μας. Η εποχή του ακραίου καταναλωτισμού, του φαίνεσθαι και του πολέμου σαρώνει τα πάντα με μια χαοτική ταχύτητα. Βήμα–βήμα προσπαθώ να θυμάμαι. Ας ξυπνήσουμε καλά και βλέπουμε.
Κάποιοι συνάνθρωποί μας βομβαρδίζονται την ώρα που εμείς διαλέγουμε παπούτσια στα μαγαζιά.
Αριστέα Κοντόζογλου
Δημοσιογράφος
