Του Δημήτρη Μάρδα, Καθηγητή Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ Π. Αν. Υπουργού Οικονομικών
Αναρωτιούνται πολλοί πώς η Τουρκία τα καταφέρνει και δεν εκτροχιάζει τον κρατικό της προϋπολογισμό με τις τόσο υψηλές δαπάνες για εξοπλισμούς και με όλες τις στρατιωτικές επιχειρήσεις και μέτωπα που έχει ανοίξει.
Η απάντηση δίνεται από τα ακόλουθα: Ο πρόεδρος και η κυβέρνηση γενικότερα, διαχειρίζονται ένα σύνολο «Ειδικών Λογαριασμών» μαζί με το πανίσχυρο Ταμείο Πλούτου της Τουρκίας (TWF). Οι Λογαριασμοί αυτοί κινούνται εκτός κρατικού προϋπολογισμού, οπότε δεν εποπτεύονται από το Κοινοβούλιο. Χρηματοδοτούν κατά κύριο λόγο το εξοπλιστικό πρόγραμμα της χώρας και φυσικά οτιδήποτε άλλο κρίνεται σκόπιμο.
Αναλυτικότερα, τέτοιοι λογαριασμοί είναι το Ταμείο Υποστήριξης Αμυντικής Βιομηχανίας (SSDF) που αποτελεί τη βασική χρηματοδοτική πηγή για εξοπλιστικά προγράμματα, οι προϋπολογισμοί της κρατικής αμυντικής βιομηχανίας (ΜΚΕΚ) όπως και του Ιδρύματος για την Ενίσχυση των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων (TSKGV). Τα έσοδα στα πρώτα δυο προέρχονται από τμήμα των έμμεσων φόρων, ενώ το τελευταίο, το Ίδρυμα, κατέχει μερίδια σε 18 εγχώριες μεγάλες αμυντικές βιομηχανίες. Στη διαχείριση των ανωτέρω δαπανών επικρατεί εύλογα πλήρης αδιαφάνεια.
Και εμείς είχαμε τέτοιους «Ειδικούς Λογαριασμούς» εκτός του κρατικού προϋπολογισμού ως και το 2010. Και εδώ οι Λογαριασμοί αυτοί ήταν εκτός του ελέγχου της Βουλής. Κάθε υπουργός είχε το δικό του μερίδιο διαχειριζόμενος τους Λογαριασμούς του Υπουργείου κατά το δοκούν. Τα έσοδα προέκυπταν από ένα ποσοστό κάποιων έμμεσων φόρων (π.χ. ένα ποσοστό από τον φόρο των πετρελαιοειδών λόγου χάριν).
Τους βλέπαμε στις Εισηγητικές Εκθέσεις του Υπουργού Οικονομικών για τον κρατικό προϋπολογισμό κάθε χρονιάς. Ουδέποτε όμως είδαμε απολογιστικά τους στοιχεία. Είναι άγνωστο πόσα καμπαναριά χρηματοδοτήθηκαν για ανακαινίσεις μέσα από αυτούς τους Λογαριασμούς. Αν συγκεντρώσουμε τα ποσά που δόθηκαν για αυτά, θα προκύψουν οι… τριπλάσιες ίσως εκκλησίες από όσες υπάρχουν!!!.
Έχοντας υπόψη την απουσία στοιχειώδους εποπτείας των εξεταζόμενων Λογαριασμών και της πλήρους αδιαφάνειας που ίσχυε βάσει… νόμου, ουδείς μπορεί να γνωρίζει κατά πόσο, σε τελική ανάλυση, κάποια χρήματα από όσα δίνονταν επέστρεφαν στη «βάση» τους δηλαδή στον υπουργό που τα ενέκρινε. Θα μπορούσαν λοιπόν να εξυπηρετήσουν –θεωρητικά πάντοτε και ως υπόθεση εργασίας φυσικά– ανάγκες του προεκλογικού του αγώνα ή οποιαδήποτε άλλη αγορά του.
Βέβαια για να δοθεί η πλήρης εικόνα των Λογαριασμών αυτών σημειώνεται το εξής: Ορισμένα ποσά τους χρηματοδοτούσαν κάποιες πάγιες ανάγκες. Αυτά τα ποσά μεταφέρθηκαν από το 2009 στον τακτικό προϋπολογισμό. Ανέρχονταν τότε σε 881 εκ. ευρώ ενώ παρέμειναν εκτός κρατικού προϋπολογισμού 2,2 δις ευρώ. Από τα 2,2 δις ευρώ τα 1,2 δις ευρώ είχαν έναν σχετικά σαφή προσανατολισμό, κατευθυνόμενα στους τομείς της έρευνας στα ΑΕΙ-ΤΕΙ και στις διεθνείς συμβάσεις.
Ως προς τα υπόλοιπα, γύρω στο 1 δις ευρώ, μόνο ο υπουργός-διαχειριστής τους γνώριζε που πήγαιναν! Το 2009 είναι η τελευταία χρονιά αναλυτικής παρουσίασης των λογαριασμών αυτών, ενώ το 2010 γίνεται μια συνοπτική τους παρουσίαση. Όλες οι εκτός προϋπολογισμού δαπάνες των εν λόγω Λογαριασμών…. βρέθηκαν στα Τάρταρα μετά το 2010, δεδομένου ότι καταργήθηκαν.
Αν υπολογίσουμε ότι ένα πολεμικό αεροσκάφος F-35 στοιχίζει γύρω στα 100 εκ. δολάρια περίπου, εκτιμήστε τα δισεκατομμύρια που χάθηκαν διαχρονικά και τα οποία θα μπορούσαν να κατευθυνθούν στην Άμυνα, αντί να διοχετεύονται δεξιά και αριστερά στο όνομα της διαχειριστικής φαυλότητας και της πολιτικής πελατείας.
Κάποια εποχή στην εισηγητική έκθεση για τον κρατικό προϋπολογισμό του 2009 έγινε (βλ. σελίδα 178) το αυτονόητο. Ειδικότερα, σημειώνεται εκεί ότι σύμφωνα με το… νέο θεσμικό πλαίσιο, οι διαχειριστικές αρχές-επιτροπές των εκτός κρατικού προϋπολογισμού Λογαριασμών υποχρεούνται να υποβάλουν –επιτέλους πια– στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους για έλεγχο τους προϋπολογισμούς, τους απολογισμούς και τις λογιστικές καταστάσεις.
Μετά από δεκαετίες αδιαφάνειας λοιπόν ήρθε όψιμα η διαφάνεια πριν την κατάργηση των εν λόγω Λογαριασμών, καθώς στον κρατικό προϋπολογισμό του 2011 δεν υπήρχαν πλέον τέτοιες εγγραφές!
Η διαφορά μας με την Τουρκία είναι λοιπόν μια: Οι Τούρκοι χρηματοδοτούν την άμυνα τους εδώ και χρόνια μέσα από αυτούς τους Λογαριασμούς, (που εξασφαλίζουν φυσικά το προβλεπόμενο… μπαχτσίς στους εμπλεκόμενους) ενώ εμείς χρηματοδοτούσαμε γήπεδα, ομάδες, συλλόγους «σφραγίδες», συνδέσμους φαντάσματα, συνέδρια φορέων γνωστών ή αγνώστου προελεύσεως, κάθε λογής ρουσφέτια και ό,τι μπορεί να φανταστεί ο ανθρώπινος νους.
Το πολιτικό μας σύστημα λοιπόν έκτιζε ένα σύστημα διαπλοκής βάσει νόμου με τα χρήματα των φορολογουμένων! Και ορισμένοι ακόμη απορούν γιατί και πώς βρέθηκε η χώρα στη δίνη της κρίσης το 2010!
