Τη νύχτα της 15ης Ιανουαρίου του 1919, το χτυπημένο, άψυχο σώμα της 48χρονης Ρόζας Λούξεμπουργκ ρίχτηκε από ψηλά, από τη γέφυρα του Λιχτενστάιν στο κανάλι Λάνβεχρ. Τον Μάιο του 1919 το πτώμα ξεβράστηκε στην όχθη. Λίγες ώρες πριν από το μαρτυρικό θάνατό της, είχε γράψει: «Τάξη επικρατεί στο Βερολίνο! Ηλίθιοι δήμιοι! Η “τάξη” σας είναι χτισμένη στην άμμο. Αύριο κιόλας η επανάσταση θα “ανυψωθεί με μια βροντή” και με σαλπίσματα θα ανακοινώσει στον τρόμο σας: Ήμουν, Είμαι, Θα είμαι!».
Η Ρόζα Λούξεμπουργκ γεννήθηκε στις 5 Μαρτίου 1871 στο Ζάμοστς της Ρωσίας (σήμερα στην Πολωνία) και ήταν το νεότερο από τα πέντε παιδιά μιας μεσοαστικής εβραϊκής οικογένειας. Από τα μαθητικά της χρόνια αναμίχθηκε σε παράνομες πολιτικές δραστηριότητες και το 1889, σε ηλικία 18 ετών, μετανάστευσε στη Ελβετία και συγκεκριμένα στην Ζυρίχη, όπου σπούδασε νομικά και πολιτική οικονομία, αποκτώντας το διδακτορικό της δίπλωμα το 1898.
«Η κόκκινη Ρόζα» ήταν από τους συνιδρυτές του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος της Πολωνίας και της Ένωσης Σπάρτακος, που εξελίχθηκε στο Κομμουνιστικό Κόμμα της Γερμανίας. Η Λούξεμπουργκ ανέπτυξε μια θεώρηση του μαρξισμού, που έδινε έμφαση στην δημοκρατία και την επαναστατική δράση για την πραγματοποίηση του σοσιαλισμού. Η θεωρία της αυτή την έφερε σε αντίθεση τόσο με τους γερμανούς σοσιαλδημοκράτες, όσο και με τους λενινιστές. Δολοφονήθηκε από παρακρατικά στοιχεία, μαζί με τον συναγωνιστή της Καρλ Λίμπκνεχτ, κατά την εξέγερση των Σπαρτακιστών τον Ιανουάριο του 1919.
Η Ρόζα Λούξεμπουργκ ήταν Εβραία, διωκόμενη σε όλη της τη ζωή. Από τους Ρώσους κατακτητές της πατρίδας της επειδή ήταν Πολωνή, από τους Γερμανούς στη δεύτερη πατρίδα της εξαιτίας της επαναστατικής της δράσης. Από τους αντισημίτες, από τους συντηρητικούς επειδή δεν υπάκουε στις στενές αντιλήψεις, καθώς ήταν μία από τις λίγες ανεξάρτητες γυναίκες με ακαδημαϊκή μόρφωση σε μια εποχή που ελάχιστες γυναίκες σπούδαζαν, μία από τις λίγες γυναίκες στην ενεργό πολιτική σκηνή που αντιμετώπιζε γενναία τις προκαταλήψεις εναντίον των γυναικών που έπαιζαν κάποιο ρόλο στη δημόσια σφαίρα, προκαταλήψεις διαδεδομένες ακόμα και στα κόμματα της αριστεράς. Στα μάτια των πολιτικών της εχθρών ήταν πάντα μια ξένη, μια Πολωνή, μια ανεπιθύμητη.
Για τη Λούξεμπουργκ η μεγάλη δύναμη του σοσιαλιστικού κινήματος ήταν ο διεθνιστικός χαρακτήρας του. Συνεχίζοντας την έντονη πολιτική δράση της με πολλές δημοσιεύσεις, ομιλίες και συγκρότηση διαδηλώσεων και σε διαρκή σύγκρουση με τις αρχές, η Ρόζα Λούξεμπουργκ πολεμούσε πάντοτε σε δύο μέτωπα: στο ένα αντιμετώπιζε τον αιώνιο πολιτικό και ταξικό εχθρό, την αστική τάξη, και στο άλλο τους ομοϊδεάτες της σοσιαλιστές. Επικριτική ήταν η στάση της και απέναντι στον Λένιν σε πολλά σημεία της θεωρίας και της πρακτικής του. Η σχετική κριτική της συνοψίζεται θαυμάσια στα λόγια που απηύθυνε στον Λένιν επισημαίνοντάς του ότι δεν είχε επιβάλει τη δικτατορία του προλεταριάτου, όπως διατεινόταν, αλλά δικτατορία επί του προλεταριάτου.
Μετά τον θάνατό της, όσο και αν ο σεβασμός για το πρόσωπό της δεν έσβησε ποτέ ανάμεσα στους μαρξιστές, τα πιστεύω της πολεμήθηκαν σφοδρά από το σοβιετικό κατεστημένο. Τα τελευταία χρόνια όμως και ιδίως μετά τη φιλελευθεροποίηση της τότε ΕΣΣΔ και την τελική κατάρρευσή της, το ενδιαφέρον για τις θεωρίες της Λούξεμπουργκ αναζωπυρώθηκε και η «κόκκινη Ρόζα», θεωρείται πλέον η ιδεολογική ιδρύτρια του «σοσιαλισμού με ανθρώπινο πρόσωπο». Ο αμείλικτος αγώνας της ενάντια στον πόλεμο και η ριζοσπαστικότητα με την οποία διεκδικούσε τη σύνδεση της πολιτικής ελευθερίας και της κοινωνικής ισότητας εξακολουθούν να έχουν την ίδια αίγλη μέχρι σήμερα. Η Ρόζα Λούξεμπουργκ ήταν το «καλύτερο μυαλό μετά τον Μαρξ», και ένα σημείο αναφοράς στην παγκόσμια ιστορία του σοσιαλισμού.
Πηγή: elculture.gr/sansimera/el.wikipedia.org
