Προβληματισμό και ενστάσεις προκαλούν σταδιακά διάφορες περιπτώσεις χρήσης της τεχνολογίας τεχνητής νοημοσύνης (Artificial Intelligence -AI) στην καθημερινή ζωή. Καθώς η τεχνητή νοημοσύνη μπαίνει στην καθημερινότητα του πολίτη, ανακύπτουν διάφορα ηθικά και νομικά ζητήματα για τη χρήση της.
Ο προβληματισμός αυτός είναι διάχυτος και στην Ευρώπη, συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με την ανησυχία για την προστασία των προσωπικών δεδομένων και εκφράζεται με διάφορες μορφές και σε θεσμικό επίπεδο στην ΕΕ. Για παράδειγμα, η επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών του ΕΚ ζητά με έκθεσή της ισχυρές διασφαλίσεις και ανθρώπινη τον ανθρώπινο έλεγχο των αλγορίθμων και των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης που σχετίζονται με τον ευαίσθητο τομέα της απονομής δικαιοσύνης.
Οι ευρωβουλευτές -όπως προκύπτει από τη σχετική έκθεση της αρμόδιας επιτροπής- ανησυχούν ότι τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αποθήκευση ευαίσθητων δεδομένων. Ζητούν λοιπόν δημοκρατικές εγγυήσεις και λογοδοσία για τη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης κατά τη διαδικασία επιβολής του νόμου.
Ως εκ τούτου, προτείνουν την απαγόρευση της χρήσης βάσεων βιομετρικών δεδομένων κατά τη διαδικασία απονομής δικαιοσύνης, όπως και την απαγόρευση της τήρησης ιδιωτικών βάσεων δεδομένων αναγνώρισης προσώπου.
Επίσης, ζητούν και τον τερματισμό της χρήσης αυτοματοποιημένων συστημάτων αναγνώρισης στους συνοριακούς ελέγχους. «Τα αυτοματοποιημένα συστήματα που βασίζονται στην αναγνώριση δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο των συνόρων» αναφέρει η σχετική έκθεση, που εγκρίθηκε με 36 ψήφους υπέρ, 24 και 6 αποχές.
Αναγνώριση προσώπου
Στο μεταξύ, η χρήση βιομετρικών δεδομένων για απομακρυσμένη αναγνώριση προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία στους ευρωβουλευτές. Για παράδειγμα, οι ευρωβουλευτές θεωρούν ότι οι αυτοματοποιημένες πύλες ελέγχου των συνόρων, που βασίζονται στην αναγνώριση και το έργο iBorderCtrl (ένα «έξυπνο» σύστημα για την είσοδο ταξιδιωτών στην ΕΕ), είναι ένα προβληματικό έργο.
Εξάλλου, η επιτροπή σημειώνει ότι το AI δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για την πρόβλεψη συμπεριφοράς βάσει προηγούμενων ενεργειών ή χαρακτηριστικών ομάδων. Όσον αφορά την αναγνώριση προσώπου, οι ευρωβουλευτές ζητούν μόνιμη απαγόρευση της χρήσης βιομετρικών λεπτομερειών, όπως δακτυλικά αποτυπώματα, DNA ή φωνή, για την αναγνώριση ατόμων σε δημόσιους χώρους.
Οι ευρωβουλευτές ζητούν επίσης την απαγόρευση της βαθμολόγησης των πολιτών βάσει τεχνητής νοημοσύνης, τονίζοντας ότι αυτό θα παραβίαζε τις αρχές της βασικής ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
«Η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης αυξάνεται ραγδαία και πράγματα που θεωρούσαμε πιθανά μόνο σε βιβλία και ταινίες επιστημονικής φαντασίας – προβλέψιμη αστυνόμευση, μαζική παρακολούθηση με χρήση βιομετρικών δεδομένων – είναι πραγματικότητα σε ορισμένες χώρες. Είμαι ικανοποιημένος που η πλειοψηφία της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών αναγνωρίζει τον εγγενή κίνδυνο τέτοιων πρακτικών για τη δημοκρατία μας. Η τεχνική πρόοδος δεν πρέπει ποτέ να επιβαρύνει τα θεμελιώδη δικαιώματα των ανθρώπων» δήλωσε ο εισηγητής της έκθεσης Petar Vitanov (S&D, BG).
Να σημειωθεί ότι η σχετική μη νομοθετική έκθεση θα αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης και ψηφοφορίας κατά τη σύνοδο Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τον Σεπτέμβριο (13-16 Σεπτεμβρίου).
