Ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός υπάρχει για να παρέχει μια συγκεκριμένη υπηρεσία στην κοινότητα. Η λέξη “μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα” αναφέρεται σε έναν τύπο επιχείρησης – ο οποίος είναι οργανωμένος βάσει κανόνων που απαγορεύουν τη διανομή κερδών στους ιδιοκτήτες. Το “κέρδος” στο πλαίσιο αυτό είναι ένας σχετικά τεχνικός όρος λογιστικής, που σχετίζεται, αλλά όχι ταυτόσημος με την έννοια του πλεονάσματος των εσόδων πάνω από τις δαπάνες.
Οι περισσότερες επιχειρήσεις μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα οργανώνονται σε επιχειρήσεις. Οι περισσότερες εταιρείες σχηματίζονται σύμφωνα με τους νόμους εταιρειών ενός συγκεκριμένου κράτους. Κάθε κράτος έχει διατάξεις για τη διαμόρφωση μη κερδοσκοπικών εταιρειών.
Πώς μπορώ να Ιδρύσω Μη Κερδοσκοπικό Οργανισμό
Οι Μη Κερδοσκοπικές Οργανώσεις ιδρύονται με την πρωτοβουλία ιδιωτών ή ομάδων προσώπων. Κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, εθνικό ή αλλοδαπό, καθώς και κάθε ομάδα τέτοιων προσώπων είναι ελεύθερο να ιδρύσει. Τα φυσικά πρόσωπα πρέπει να έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος ηλικίας τους σύμφωνα με το άρθρο 127 του ΑΚ. Ο ενδιαφερόμενος μπορεί να επιλέξει για την ίδρυση μία εκ των ακόλουθων μορφών οργάνωσης:
- Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρεία (741-784 ΑΚ)
- Σωματείο (78-107 ΑΚ)
- Κοινωφελές ίδρυμα (108-121 ΑΚ)
Απαραίτητο στοιχείο για την ύπαρξη ΜΚΟ αποτελεί η μη κερδοσκοπική της φύση, ανεξάρτητα από τον χαρακτηρισμό που της έχουν δώσει οι ιδρυτές της. Επαφίεται δε σε κάθε περίπτωση στην κρίση του αρμόδιου προϊσταμένου ΔOY, καθώς εξαρτάται από τα πραγματικά περιστατικά. Ένα νομικό πρόσωπο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα δεν έχει κατ’ αρχήν κερδοσκοπικές επιδιώξεις και δεν διανέμει τα κέρδη που απορρέουν από τις δραστηριότητές του στα μέλη ή τους ιδρυτές του, αλλά τα χρησιμοποιεί για την επίτευξη των στόχων του.
Απαλλαγή ΜΚΟ από τον Φ.Π.Α (Άρθρο 22 Ν.2859/2000) :
- τα έσοδα που πραγματοποιούνται από ευκαιριακού χαρακτήρα εκδηλώσεις, όταν οργανώνονται για την οικονομική ενίσχυση των νομικών προσώπων, εφόσον οι εκδηλώσεις αυτές δεν ξεπερνούν τις δύο (2) το έτος.
- η παροχή υπηρεσιών και η στενά συνδεόμενη με αυτές παράδοση αγαθών προς τα μέλη τους, έναντι καταβολής συνδρομής, από μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικά πρόσωπα και οργανισμούς, που επιδιώκουν στα πλαίσια του συλλογικού τους συμφέροντος σκοπούς πολιτικούς, συνδικαλιστικούς, θρησκευτικούς, φιλοσοφικούς, φιλανθρωπικούς ή εθνικούς εφόσον δεν οδηγούν σε στρέβλωση των όρων του ανταγωνισμού.
- η παροχή υπηρεσιών πολιτιστικής ή μορφωτικής φύσης και η στενά συνδεόμενη με αυτές παράδοση αγαθών, από νομικά πρόσωπα ή ιδρύματα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, τα οποία λειτουργούν νόμιμα και έχουν σκοπούς πολιτιστικούς ή μορφωτικούς, εφόσον δεν οδηγούν σε στρέβλωση των όρων του ανταγωνισμού. Στις υπηρεσίες αυτές περιλαμβάνονται ιδίως οι παρεχόμενες σε επισκέπτες μουσείων, μνημείων, αρχαιολογικών ή άλλων παρόμοιων χώρων, καθώς και η οργάνωση καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, εκθέσεων και διαλέξεων.
Γενικά τα έσοδα των προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα δεν υπόκεινται στον ΦΠΑ, εφόσον πραγματοποιούνται κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους, εκτός αν είναι αποτέλεσμα πράξεων που προέρχονται από εμπορική δραστηριότητα ή παροχή υπηρεσιών.
Ζητήματα Κρατικής Εποπτείας για νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα (μεταξύ άλλων και ΜΚΟ) που παρέχουν κοινωνική φροντίδα (Άρθρο 7 του Ν. 4455/2017)
Τα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου (ΝΠΙΔ) µη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, όπως φιλανθρωπικά σωματεία, κοινωφελή ιδρύματα, αστικές εταιρείες µη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, µη κυβερνητικές οργανώσεις (Μ.Κ.Ο.), αναγνωρισμένοι µε ειδική νομοθετική ρύθμιση φορείς, παραρτήματα διεθνών Μ.Κ.Ο., που παρέχουν υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας υποχρεούνται να εγγράφονται ως χρήστες του Εθνικού Μητρώου. Κατά την εγγραφή τους δηλώνουν τις κάτωθι πληροφορίες:
- ταυτότητα του φορέα (επωνυμία, ΑΦΜ, ΔΟΥ, έδρα, καταστατικό, γεωγραφική εμβέλεια δράσης),
- στοιχεία νόμιμου εκπροσώπου στην Ελλάδα, όπου απαιτείται,
- παρεχόμενες υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας,
- αριθμός ωφελούμενων – ληπτών υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας,
- αριθμός και ειδικότητες εργαζομένων,
- αριθμός και ειδικότητες προσωπικού παροχής εθελοντικών υπηρεσιών, συμφωνητικά παροχής υπηρεσιών εθελοντικής εργασίας,
- οικονομικά στοιχεία (πόροι και πηγές χρηματοδότησης, στοιχεία ισολογισμού και απολογισμού δύο τελευταίων ετών),
- ακίνητη και κινητή περιουσία,
- δυναμικότητα θέσεων, κλινών.
Οι διαφορές μεταξύ κερδοσκοπικού και μη κερδοσκοπικού οργανισμού μπορούν να αντληθούν με σαφήνεια για τους ακόλουθους λόγους:
- Ο οργανισμός κερδοσκοπικού χαρακτήρα ορίζεται ως ένας νομικός οργανισμός ο οποίος λειτουργεί με μοναδικό σκοπό να κερδίζει κέρδη από τις επιχειρηματικές δραστηριότητες. Από την άλλη, ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός είναι ένας οργανισμός που λειτουργεί με πρωταρχικό στόχο να ωφελήσει την κοινωνία στο σύνολό της.
- Μια οργάνωση κερδών, όπως προτείνει το όνομά της, εργάζεται για τη μεγιστοποίηση του κέρδους της ανησυχίας. Αντίθετα, ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός εργάζεται για την παροχή υπηρεσιών, για την ευημερία της κοινωνίας.
- Ο οργανισμός κερδοσκοπικού χαρακτήρα μπορεί να είναι εταιρεία ατομικής ιδιοκτησίας, εταιρική σχέση ή εταιρική εταιρία, δηλαδή εταιρία, ενώ ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός είναι μια ένωση προσώπων, η οποία μπορεί να είναι σύλλογος, εμπιστοσύνη, δημόσια νοσοκομεία, συνεταιρισμοί κ.λπ.
- Η διαχείριση ενός οργανισμού κερδών παραβλέπεται από τον μοναδικό κάτοχο στην περίπτωση της ατομικής ιδιοκτησίας, των εταίρων σε περίπτωση εταιρικής σχέσης και των διευθυντών σε περίπτωση εταιρείας. Αντίθετα, υπάρχει το διοικητικό συμβούλιο, οι διευθυντές, οι επιτροπές ή τα διοικητικά όργανα που φροντίζουν τη διαχείριση μη κερδοσκοπικού οργανισμού.
- Η κύρια πηγή εισοδήματος, για μια κερδοσκοπική οργάνωση, προέρχεται από την πώληση αγαθών και υπηρεσιών. Αντίθετα, οι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί αντλούν σημαντικό μέρος του εισοδήματός τους από δωρεές, συνδρομές, συνδρομές μελών, φιλανθρωπικά ιδρύματα κ.ο.κ.
- Όταν πρόκειται για την έναρξη της οντότητας, ένα τεράστιο ποσό με τη μορφή κεφαλαίου εισάγεται από τους ιδιοκτήτες για να διευθύνει την επιχείρηση. Αντίθετα, η μη κερδοσκοπική οργάνωση, συγκεντρώνει κεφάλαια για την έναρξη, με τη μορφή δωρεάς, επιχορήγησης, κληροδοτήματος, συνδρομής κ.λπ.
- Η οικονομική κατάσταση ενός οργανισμού κερδών περιλαμβάνει την κατάσταση αποτελεσμάτων, τον ισολογισμό και την κατάσταση ταμειακών ροών. Αντίθετα, ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός προετοιμάζει την παραλαβή και την πληρωμή , εισοδήματος και δαπανών και ισολογισμού που καταρτίζονται στο τέλος της λογιστικής χρήσης για να γνωρίζουν την οικονομική τους θέση.
- Τα χρήματα που κερδίζονται από τον οργανισμό κερδών, δηλαδή το κέρδος, μεταφέρονται στον λογαριασμό κεφαλαίου. Από την άλλη πλευρά, το πλεόνασμα των εσόδων έναντι των εξόδων έχει ως αποτέλεσμα το πλεόνασμα που μεταφέρεται στο κεφάλαιο.
Στις διατάξεις του άρθρου 45 περ. γ’ και ε’ του Ν. 4172/2013 (Κ.Φ.Ε.) ορίζονται τα ακόλουθα: «Σε φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων υπόκεινται: … γ) τα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου που συστήθηκαν στην ημεδαπή ή την αλλοδαπή και στα οποία περιλαμβάνονται και τα κάθε είδους σωματεία και ιδρύματα, με εξαίρεση μόνο τα κάθε είδους έσοδα που πραγματοποιούνται κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους, τα οποία δεν αποτελούν αντικείμενο φόρου… ε) οι κοινωνίες αστικού δικαίου, αστικές κερδοσκοπικές ή μη κερδοσκοπικές εταιρείες, συμμετοχικές ή αφανείς εφόσον ασκούν επιχείρηση ή επάγγελμα.».
Στην εγκύκλιο διαταγή ΠΟΛ. 1059/2015 της Γ.Γ.Δ.Ε. προβλέπονται τα εξής: «Περαιτέρω, επισημαίνεται ότι ειδικά για τις συνδρομές, χορηγίες, κ.λπ. που λαμβάνουν τα πρόσωπα της περ. γ΄ του άρθρου 45 του Ν. 4172/2013 (νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα) έχουν εφαρμογή τα ειδικότερα αναφερόμενα στην ΠΟΛ. 1044/2015 εγκύκλιό μας. Όσον αφορά στις αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες, ως ακαθάριστο εισόδημά τους, υποκείμενο σε φόρο, θεωρείται μόνο αυτό που προέρχεται από επιχειρηματική δραστηριότητα (π.χ. τέλεση δημόσιων θεαμάτων, έκδοση εφημερίδων, προβολή κινηματογραφικών ταινιών, ενοίκια, τόκοι καταθέσεων, κ.λπ.). Αντίθετα, οι συνδρομές και εγγραφές των μελών, καθώς και οι χορηγίες ή δωρεές προς αυτές, επειδή αποτελούν εισροές κεφαλαιουχικού χαρακτήρα, δηλαδή στερούνται τα εννοιολογικά γνωρίσματα του εισοδήματος, δεν εμπίπτουν στην έννοια των ακαθάριστων εσόδων για να φορολογηθούν. Τέλος, τα ποσά των χορηγιών που τους παρέχονται για την τέλεση δραστηριοτήτων που εκτελούνται από τους υπόψη φορείς, μειώνουν το κόστος αυτών.».
Από τη ρητή διατύπωση των διατάξεων, σε συνδυασμό με την προεκτεθείσα επίσημη ερμηνευτική θέση της Φορολογικής Διοίκησης επ’ αυτών, προκύπτει σαφώς ότι σε φόρο εισοδήματος υπόκειται μόνο το εισόδημα του νομικού προσώπου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, που δεν συνάδει με την εκπλήρωση του σκοπού του, και, ειδικότερα, όσον αφορά στις αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες, υπόκειται σε φόρο μόνο το εισόδημα, που προέρχεται από την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας.
Πηγή: eea.gr
