Την Τετάρτη, 23-11-2022, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε σειρά συστάσεων προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα κράτη μέλη της ΕΕ στο Συμβούλιο και τον επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ Josep Borrell, σχετικά με την πολιτική κατάσταση στη διαλυμένη από τον πόλεμο Λιβύη. Τονίζοντας την ανάγκη για σταθερή πολιτική μετάβαση και για εθνική συμφιλίωση μεταξύ των αντιμαχόμενων φατριών, οι ευρωβουλευτές καλούν την ΕΕ να στηρίξει τη Λιβύη στην προσπάθεια επίτευξης ενότητας μέσω μιας κατάλληλης διαδικασίας συνταγματικής μεταρρύθμισης. Εκφράζουν επίσης την στήριξή τους στις διαπραγματεύσεις που πραγματοποιούνται υπό την αιγίδα του ΟΗΕ για έναν οδικό χάρτη για τη διεξαγωγή ελεύθερων και δίκαιων εκλογών.
Το Κοινοβούλιο καλεί την ΕΕ να εντείνει τις διπλωματικές της προσπάθειες για την αποκατάσταση της ειρήνης και της ασφάλειας στη χώρα. Για να επιτευχθεί αυτό, τα κράτη μέλη πρέπει να ενεργήσουν με πιο ενιαίο τρόπο και να εκφραστούν με μία φωνή για τα θέματα της Λιβύης. Για τον σκοπό αυτό, οι ευρωβουλευτές καλούν την ΕΕ να διορίσει, κατά προτεραιότητα, ειδικό εντεταλμένο της ΕΕ για τη Λιβύη.
Τερματισμός των ξένων παρεμβάσεων, ακύρωση του μνημονίου Τουρκίας – Λιβύης
Για να τεθούν οι βάσεις για βελτίωση της ασφάλειας στη χώρα, οι ευρωβουλευτές θέλουν όλοι οι μισθοφόροι, οι ξένοι μαχητές και οι ξένες δυνάμεις να αποσυρθούν από το έδαφος της Λιβύης. Παροτρύνουν όλους τους εμπλεκόμενους διεθνείς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας, των ΗΑΕ και της Τουρκίας, να μην παρεμβαίνουν στη Λιβύη, να μην πυροδοτούν εντάσεις και μάχες μέσω άμεσης ή επιδοτούμενης στρατιωτικής επέμβασης και να αποσύρουν αμέσως κάθε μισθοφόρο ο οποίος, όπως η ρωσική ομάδα Wagner, εξακολουθεί να βρίσκεται στη χώρα και αποτελεί απειλή για τη σταθερότητα της Λιβύης και ολόκληρης της περιοχής.
Το Κοινοβούλιο καλεί τις λιβυκές αρχές να προχωρήσουν σε ακύρωση του μνημονίου συμφωνίας Τουρκίας-Λιβύης του 2019 για την οριοθέτηση θαλάσσιων περιοχών στη Μεσόγειο Θάλασσα, και να μην εφαρμόσουν καμία ρήτρα που περιλαμβάνεται στην επακόλουθη συμφωνία για τους υδρογονάνθρακες, η οποία υπεγράφη στις 3 Οκτωβρίου 2022 και προβλέπει παράνομες δραστηριότητες γεώτρησης στις ΑΟΖ τρίτων χωρών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της Κύπρου και της Ελλάδας.
Στήριξη του έργου των αποστολών της ΕΕ στη Λιβύη
Οι ευρωβουλευτές στηρίζουν το πολύτιμο έργο της EUBAM Libya και της EUNAVFORMED Irini, δύο αποστολών κοινής πολιτικής ασφάλειας και άμυνας της ΕΕ που συμβάλλουν στη βιώσιμη ειρήνη, ασφάλεια και σταθερότητα στη Λιβύη, και ιδιαίτερα το βασικό καθήκον της Irini για την εφαρμογή του εμπάργκο όπλων που επέβαλε ο ΟΗΕ. Ζητούν να διασφαλιστεί ότι οι δύο αποστολές αξιοποιούν τις πραγματικές τους δυνατότητες, πράγμα που δεν ισχύει μέχρι στιγμής, για να εμποδιστούν τρομοκράτες, διακινητές ανθρώπων και ένοπλες ομάδες να διεξάγουν διασυνοριακές δραστηριότητες, όπως η παράνομη διακίνηση όπλων. Θα πρέπει επίσης να διασφαλιστεί ότι όλες οι δραστηριότητες που διεξάγονται ή διευκολύνονται από αυτές τις δύο αποστολές τηρούν τα ανθρώπινα δικαιώματα και συνάδουν με το διεθνές και το ενωσιακό δίκαιο, ιδίως με την αρχή της μη επαναπροώθησης, αλλά και να εγγυηθούν ότι κάθε στήριξη προς τον μηχανισμό ασφαλείας ή τα σύνορα της Λιβύης θα υπόκειται στους ίδιους κανόνες.
Θα πρέπει ακόμη να εξασφαλιστούν επαρκείς πόροι για δραστηριότητες έρευνας και διάσωσης κατά μήκος της διαδρομής της Κεντρικής Μεσογείου με στόχο την πλήρη προστασία της ζωής και της αξιοπρέπειας των ανθρώπων, να διασφαλιστεί ότι τα ιδιωτικά σκάφη συμμορφώνονται με το σχετικό δίκαιο και συνεργάζονται με τις αρμόδιες αρχές και τον Frontex, να αποβιβάζονται οι μετανάστες που διασώζονται σε ασφαλείς τόπους, και τα νότια κράτη μέλη της ΕΕ να μην φέρουν μόνα τους την ευθύνη της αποβίβασης και της υποδοχής.
Οι συστάσεις ενθαρρύνουν επίσης τα κράτη μέλη της ΕΕ να διαπραγματευτούν μια πιο φιλόδοξη πολιτική της ΕΕ για τη μετανάστευση και το άσυλο, προκειμένου να μην διευκολυνθεί έμμεσα η παράνομη οπισθοδρόμηση από τα λιβυκά σύνορα, να αποτραπεί η επιστροφή ανθρώπων σε απάνθρωπους καταυλισμούς στη Λιβύη και να διασφαλιστεί ότι δεν θα διατεθεί χρηματοδότηση από την ΕΕ σε ενδιαφερόμενα μέρη της Λιβύης που εμπλέκονται σε σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και εμπορία ανθρώπων.
Να μη γίνει το πετρέλαιο πολιτικό όπλο και να δρομολογηθούν μεταρρυθμίσεις
Επιπλέον, το Κοινοβούλιο καλεί όλους τους παράγοντες στη Λιβύη να απόσχουν από τη χρήση του πετρελαίου ως μέσο πολιτικής αντιπαράθεσης και να διατηρήσουν ανοικτά όλα τα φρέατα και τους τερματικούς σταθμούς πετρελαίου. Θέλουν η ΕΕ να εργαστεί για μια πιο σταθερή ενεργειακή εταιρική σχέση με τη Λιβύη, η οποία θα συμβάλει στην αύξηση των δυνατοτήτων της Λιβύης στον τομέα και στη διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού της ΕΕ.
Απευθυνόμενοι στις αρχές της Λιβύης, οι ευρωβουλευτές τις ενθαρρύνουν να προβούν σε συνολική δικαστική μεταρρύθμιση, εάν χρειαστεί με τεχνική υποστήριξη από την ΕΕ, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η διαρθρωτική ατιμωρησία που επικρατεί στη χώρα και να ανοίξει ο δρόμος για συμφιλίωση και ειρήνη. Καλούν επίσης τις αρχές να τερματίσουν την καταστολή των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, να καταπολεμήσουν τη διαφθορά και να αντιμετωπίσουν σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Το κείμενο εγκρίθηκε με 454 ψήφους υπέρ, 130 κατά και 54 αποχές.
Δηλώσεις
«Η Λιβύη είναι μια χώρα διαλυμένη από τον πόλεμο που αντιμετωπίζει μια θεσμική, οικονομική και κοινωνική κρίση που παρεμποδίζει σοβαρά τη διαδικασία της εθνικής συμφιλίωσης και εξοργίζει τον λαό της Λιβύης. Οι Λίβυοι θα πρέπει να είναι σε θέση να αποφασίζουν για το μέλλον τους, απαλλαγμένοι από εξωτερικές παρεμβάσεις. Μια ειρηνική και δημοκρατική Λιβύη θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντικό εταίρο για την ΕΕ, αλλά η ειρήνη και η δημοκρατία δεν θα διαρκέσουν εάν ο σεβασμός του κράτους δικαίου και η λογοδοσία για όσους έχουν διαπράξει παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν διασφαλιστούν», δήλωσε ο εισηγητής Giuliano Pisapia (Σοσιαλιστές, Ιταλία).
