Πρόκειται για το έθιμο που τελείται κάθε χρόνο την ημέρα των Θεοφανίων στο Λιτόχωρο, το οποίο φαίνεται πως έχει ρίζες από την περίοδο του Βυζαντίου και σύμφωνα με γραπτές πηγές πραγματοποιείται από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας μέχρι και σήμερα. Το έθιμο εντάχθηκε στο Εθνικό Ευρετήριο τον Φεβρουάριο του 2022, με απόφαση της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη, στο οποίο εγγράφονται εθιμικά δρώμενα, πολιτισμικές πρακτικές και κοινωνικές τελετουργίες από όλη την Ελλάδα.
Τα Σίχνα είναι ψηλοί ιστοί με ασημένιο ή χρυσό σταυρό στην κορυφή, που φέρουν πολύχρωμες σημαίες (λάβαρα). Αντιπροσωπεύουν κάθε εξωκλήσι της περιοχής και συμμετέχουν με καθορισμένη ιεροτελεστία στον καθαγιασμό των υδάτων και στον εορτασμό των Φώτων στο Λιτόχωρο.
Κατά το καλωσόρισμα και τον χαιρετισμό του προς τους δημοσιογράφους ο Δήμαρχος Βαγγέλης Γερολιόλιος σημείωσε ότι πρόκειται για το πρώτο έθιμο του νομού Πιερίας που εντάχθηκε στον εν λόγω κατάλογο και απηύθυνε ανοιχτή πρόσκληση για την παρακολούθηση του εθίμου την ημέρα των Θεοφανίων στο Λιτόχωρο, με σύμμαχο φέτος τον καλό καιρό. Υπογράμμισε επίσης το γεγονός ότι το εκπληκτικό πολιτιστικό φορτίο που φέρει ο Δήμος αρχίζει πλέον να προβάλλεται στοχευμένα σε πανελλαδικό επίπεδο, ενώ στόχος είναι και άλλα πολιτιστικά δρώμενα του Δήμου, στο εγγύς μέλλον, να έχουν την ίδια ευκαιρία.
Η πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου, φιλόλογος κα Ουρανία Κατσαμάκα παρουσίασε τη δική της συνεισφορά στο όλο εγχείρημα από τη μεριά του Δήμου, ιδιάιτερα στην επιμέλεια να τηρηθούν τα αυστηρά κριτήρια και οι σχολαστικές παράμετροι που θέτει το υπουργείο Πολιτισμού.
Από την πλευρά του ο ερευνητής του εθίμου, κ. Παπαζαχαρίας, παρουσίασε την πορεία της αίτησης, από το ξεκίνημα συγκρότησης του φακέλου έως και την τελική απόφαση της υπουργού Πολιτισμού. Έκανε μία ιστορική αναδρομή στο έθιμο των Σίχνων, που φέρεται να έφτασε στο Λιτόχωρο από τους κατοίκους της Κωνσταντινούπολης, μετά την άλωσή της.
Ευχαρίστησε επίσης τους κυρίους Σωτήρη Μασταγκά, απόστρατο αξιωματικό, συγγραφέα-ερευνητή της τοπικής ιστορίας, και Νικόλαο Παπανικολάου, δικηγόρο, για την παραπομπή σε γραπτές πηγές άλλων εποχών και τις προσωπικές τους μαρτυρίες καθώς και το δάσκαλο Χρήστο Σκρέτα για την παραχώρηση προς χρήση μέρους των φωτογραφιών που χρησιμοποιήθηκαν στην σύνταξη του φακέλου.
Μετά την ένταξη του εθίμου στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, στόχος του κ. Παπαζαχαρία, με την υποστήριξη του Δήμου Δίου-Ολύμπου, αποτελεί η εγγραφή του εθίμου στον Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO.
Παρακολουθήστε ενδεικτικά πλάνα του εθίμου στο πέρασμα των χρόνων εδώ: https://youtu.be/3Lqob8dT3Dk
