Σε έξαρση βρίσκεται το φαινόμενο των deepfake, τα οποία χρησιμοποιούνται συχνά για κακόβουλους σκοπούς, όπως είναι η διάδοση ψευδών πληροφοριών. Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF), o αριθμός των deepfake βίντεο στο διαδίκτυο αυξάνεται ετησίως κατά 900%.
Η χρήση των νευρωνικών δικτύων (neural networks) και της βαθιάς μάθησης (deep learning, εξ ου και το “deep fake”) έχουν επιτρέψει σε χρήστες από όλον τον κόσμο να βασιστούν σε εικόνες, βίντεο και ηχητικό υλικό, ώστε να δημιουργήσουν ρεαλιστικά βίντεο ενός ατόμου στα οποία το πρόσωπο ή το σώμα του έχουν τροποποιηθεί ψηφιακά, με αποτέλεσμα να φαίνεται ότι είναι κάποιος άλλος. Αυτά τα παραποιημένα βίντεο και εικόνες χρησιμοποιούνται συχνά για κακόβουλους σκοπούς.
Σύμφωνα με ανάλυση της Kaspersky, τα deepfakes μπορούν να χρησιμοποιηθούν για κοινωνική μηχανική (social engineering), όπου οι κακόβουλοι χρήστες χρησιμοποιούν τροποποιημένες εικόνες για να υποδυθούν διασημότητες, ώστε να δελεάσουν τα θύματα να πέσουν στην «παγίδα» τους.
Για παράδειγμα, ένα ψεύτικο βίντεο του Elon Musk που υποσχόταν υψηλές αποδόσεις από ένα επισφαλές επενδυτικό σχήμα κρυπτονομισμάτων έγινε viral πέρυσι, με αποτέλεσμα τα θύματα της απάτης να χάσουν τα χρήματά τους.
Για να δημιουργήσουν deepfakes οι κακόβουλοι χρήστες χρησιμοποιούν πλάνα διασημοτήτων ή συνδυάζουν παλιά βίντεο και, πραγματοποιώντας μεταδόσεις ζωντανής ροής σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, υπόσχονται να διπλασιάσουν κάθε πληρωμή κρυπτονομίσματος που τους αποστέλλεται.
Επιχειρηματικοί κίνδυνοι
Συχνά, τα deepfakes χρησιμοποιούνται ακόμη και για να πλήξουν και επιχειρήσεις με τρόπους όπως ο εκβιασμός στελεχών της εταιρείας και βιομηχανική κατασκοπεία. Για παράδειγμα, υπάρχει μια γνωστή περίπτωση όπου εγκληματίες του κυβερνοχώρου κατάφεραν να εξαπατήσουν έναν διευθυντή τράπεζας στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και να κλέψουν 35 εκατ. δολ., χρησιμοποιώντας ένα deepfake φωνής.
Μια μικρή μόνο ηχογράφηση της φωνής του αφεντικού του εργαζόμενου ήταν αρκετή για να δημιουργηθεί ένα πειστικό deepfake.
Σε γενικές γραμμές, οι απατεώνες, που εκμεταλλεύονται τα deepfakes, επιδιώκουν την παραπληροφόρηση και τη χειραγώγηση της κοινής γνώμης, τον εκβιασμό ή ακόμη και την κατασκοπεία. Σύμφωνα με προειδοποίηση του FBI, οι υπεύθυνοι ανθρώπινου δυναμικού βρίσκονται ήδη σε εγρήγορση όσον αφορά τη χρήση deepfakes από υποψηφίους που υποβάλλουν αίτηση για απομακρυσμένη εργασία.
Υψηλή χρηματοδότηση
Είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψη ότι τα deepfakes απαιτούν υψηλή χρηματοδότηση αφού αποτελούν μια πολύ ακριβή μορφή απάτης. Παλαιότερη έρευνα της Kaspersky αποκάλυψε τους τύπους των deepfakes που πωλούνται στο darknet και το κόστος τους.
Εάν ένας απλός χρήστης βρει ένα απλό λογισμικό στο διαδίκτυο και προσπαθήσει να φτιάξει ένα deepfake, το αποτέλεσμα θα είναι μη ρεαλιστικό. Λίγοι άνθρωποι θα αγοράσουν ένα deepfake κακής ποιότητας: θα παρατηρήσουν καθυστερήσεις στην έκφραση του προσώπου ή μια θόλωση του σχήματος του πηγουνιού.
Επομένως, όταν οι εγκληματίες του κυβερνοχώρου προετοιμάζουν μια τέτοια απατή, χρειάζονται έναν μεγάλο όγκο δεδομένων με φωτογραφίες και αποσπάσματα βίντεο από το άτομο το οποίο θέλουν να αντιγράψουν.
Οι διαφορετικές γωνίες, η φωτεινότητα, οι εκφράσεις του προσώπου, όλα παίζουν μεγάλο ρόλο στην τελική ποιότητα. Για να είναι το αποτέλεσμα ρεαλιστικό, είναι απαραίτητη η σύγχρονη ισχύς των υπολογιστών και του λογισμικού.
Όλα αυτά απαιτούν τεράστια ποσότητα πόρων και είναι διαθέσιμα μόνο σε μικρό αριθμό κυβερνοεγκληματιών. Ως εκ τούτου, παρ’ όλο τον κίνδυνο που μπορεί να προκαλέσει ένα deepfake, εξακολουθεί να είναι μια εξαιρετικά σπάνια απειλή και μόνο ένας μικρός αριθμός αγοραστών θα μπορέσει να το αντέξει οικονομικά – άλλωστε, η τιμή για ένα λεπτό ενός deepfake μπορεί να ξεκινά από 20.000 δολάρια ΗΠΑ.
