Είναι φορές, και μη μου πείτε ότι δεν σας έτυχε, που σε συζητήσεις στις παρέες μας, κάποιοι, ή και όλοι μαζί, αναφωνούμε τη φράση ‘‘τι άλλο θα ακούσουμε και τι άλλο θα δούμε’’! Σας καλώ, λοιπόν, να ‘‘ψηλαφίσουμε’’ νοητικά και νοηματικά την ιδέα του Πρωθυπουργού που ήδη προκαλεί ‘‘πάταγο’’, η οποία καταγράφηκε σε χθεσινή του ανάρτηση, προκειμένου να διαπιστώσουμε αν όντως η άνω παρεΐστικη ρήση ταιριάζει στην προκείμενη περίπτωση. Τι ακριβώς έγινε όμως;
Ο Πρωθυπουργός έγραψε επί λέξει: ‘‘Με νομοθετική ρύθμιση, λοιπόν, την επόμενη εβδομάδα, (η κυβέρνηση) αναθέτει την αποκλειστική ευθύνη για την προστασία και σωστή λειτουργία του Αγνώστου Στρατιώτη εκεί όπου ανήκει: στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας’’. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, επομένως, προφανώς ενοχλημένος από την πολυήμερη απεργία πείνας του Πάνου Ρούτσι μπροστά στο μνημείο, θέλει οι ένοπλες δυνάμεις της χώρας (αυτές υπάγονται στο ΥΠΕΘΑ) να ‘‘προστατεύουν’’ ένα (πολύ σημαντικό) μνημείο στο εσωτερικό της χώρας, και δη στην ‘‘καρδιά’’ της πρωτεύουσας, και να φροντίζουν παράλληλα και για τη ‘‘σωστή λειτουργία’’ του (τι εννοεί, άραγε, με τον όρο ‘‘σωστή λειτουργία’’ ο …ποιητής;)….
Ας πάρουμε, ωστόσο, τα πράγματα από την αρχή. Δεν ξέρει ο Πρωθυπουργός ποια κρατική αρχή είναι αρμόδια και υπεύθυνη, σύμφωνα με τη νομοθεσία μας και την κοινή λογική, για την ‘‘προστασία’’ και τη ‘‘σωστή λειτουργία’’ των ιστορικών μνημείων και των μνημείων της πολιτιστικής μας κληρονομιάς; Και αγνοεί, και από πάνω, και την υπαρξιακή αποστολή και το εθνικό καθήκον των ενόπλων δυνάμεων της χώρας; Δυστυχώς, έτσι είναι….
Προσέξτε, λοιπόν: Με βάση τον Κώδικα νομοθεσίας για την προστασία των αρχαιοτήτων και της εν γένει πολιτιστικής κληρονομιάς (Ν. 4858/2021), η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς της Χώρας συνίσταται κυρίως στη διατήρηση και στην αποτροπή της καταστροφής, της αλλοίωσης και γενικά κάθε άμεσης ή έμμεσης βλάβης της και στη διευκόλυνση της πρόσβασης και της επικοινωνίας του κοινού με αυτήν (άρ. 3 του άνω νόμου).
Για κάθε δε εργασία, επέμβαση ή αλλαγή χρήσης σε ακίνητα μνημεία, απαιτείται έγκριση που χορηγείται με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, ύστερα από γνώμη του οικείου Συμβουλίου (άρ. 10 του άνω Κώδικα). Η ‘‘προστασία’’, επομένως, των μνημείων, είτε των ιστορικών είτε αυτών που χαρακτηρίζονται ως ‘‘μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς’’, και σύμπασα η λειτουργία τους, δεν είναι ούτε περίεργο ούτε καινοφανές ότι ανήκει, και στην Ελλάδα, όπως σε όλες σχεδόν τις χώρες του Πλανήτη, στο Υπουργείο Πολιτισμού, οι επιμέρους αρμοδιότητες και ευθύνες του οποίου εξειδικεύονται σε μια πληθώρα δικαιϊκών διατάξεων.
Πού ‘‘χωρεί’’, συνεπώς, το ΥΠΕΘΑ στη συγκεκριμένη περίπτωση; Και δεν τηλεφώνησε κανείς να θυμίσει στον Πρωθυπουργό την αποστολή των ενόπλων δυνάμεων, αν υποτεθεί, έστω, ότι αυτός, μετά το πέρας χρόνων από τη θητεία του, την είχε ξεχάσει; Σύμφωνα, λοιπόν, με τον Γενικό Κανονισμό Υπηρεσίας του Στρατού, η αποστολή του είναι να εξασφαλίζει την άμυνα της χώρας, να υπερασπίζει την εθνική ανεξαρτησία και την εδαφική ακεραιότητα της Πατρίδας.
Οι ένοπλες δυνάμεις, επομένως, δεν έχουν να κάνουν με την σταθερότητα και την ασφάλεια στο εσωτερικό της χώρας και ούτε υπάρχουν (αλλοίμονο!) για να ‘‘προστατεύουν μνημεία’’ στο εσωτερικό της, όσο και σημαντικά κι αν είναι αυτά και όσο ‘‘υψηλός’’ κι αν είναι ο συμβολισμός τους για την ιστορική μας ταυτότητα και το πολιτιστικό μας γίγνεσθαι….
Η ανάρτηση του Πρωθυπουργού, μάλιστα, ‘‘ξύπνησε στο μυαλό μας’’ την αλήστου μνήμης δήλωση του πάλαι ποτέ Υπουργού Άμυνας, κ. Πάνου Καμένου, τον Ιούλιο του 2015 (λίγες μέρες μετά την επιβολή των ‘‘capital controls’’), ότι δηλαδή ‘‘στις δύσκολες στιγμές που περνάει ο τόπος οι ένοπλες δυνάμεις της χώρας διασφαλίζουν τη σταθερότητα στο εσωτερικό της χώρας’’ και επίσης ότι ‘‘ένας δημοκρατικός στρατός και οι δημοκρατικές Ένοπλες Δυνάμεις συνεχίζουν να διαφυλάσσουν με την αποστολή τους την εικόνα της χώρας στο εσωτερικό…’’ ( δείτε https://www.youtube.com/watch?v=LMEKcyCUr8s και διαβάστε για να ξαναθυμηθείτε https://www.iefimerida.gr/news/215104/apisteyti-dilosi-kammenoy-o-stratos-diasfalizei-ti-statherotita-sto-esoteriko-tis-horas).
Τότε ήταν, λοιπόν, που ένας σοβαρός Έλληνας και τότε βουλευτής της ΝΔ, έπειτα από την κραυγαλέα αντι-θεσμική, ανιστόρητη και ‘‘επικίνδυνη’’ δήλωση του κ. Καμένου, ‘‘βγήκε μπροστά’’ και ‘‘ξεσπάθωσε’’. Ο εν λόγω πολιτικός χαρακτήρισε ως ‘‘προκλητικές’’ τις δηλώσεις του τότε ΥΠΕΘΑ, ‘‘κατακεραύνωσε’’ τον ‘‘πελαγωμένο’’ (τότε) Πρωθυπουργό κ. Τσίπρα και τόνισε το φυσικά αυτονόητο: ‘‘Στις δημοκρατίες, ο Στρατός εγγυάται τα σύνορα της χώρας από εξωτερικές απειλές. Την ασφάλεια στο εσωτερικό την εξασφαλίζει η Αστυνομία. Αυτό που ακούστηκε είναι προσβολή κατά του στρατεύματος’’. Συνεχίζοντας δε, υπερθεμάτισε, μιλώντας για ‘‘σοβιετικού τύπου καθεστώτα’’, όπου πράγματι ο Στρατός ελέγχει την εσωτερική ασφάλεια’’ (ίδετε, για του λόγου το αληθές, το άνω link που παρέθεσα ή αναζητήστε και μόνοι σας τα σχετικά περί της δήλωσης γεγονότα).
Ξέρετε, όμως, ποιος ήταν αυτός ο σοβαρός πολιτικός ανήρ που ‘‘έκαψε τη γούνα’’ του κ. Καμένου, με τα λόγια του; Ο έμπιστος του νυν Πρωθυπουργού και νυν Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, Εξοχότατος κ. Κωνσταντίνος Τασούλας, ο οποίος, καταλαβαίνοντας το μέγεθος της ‘‘νοητικής αστοχίας’’ που έγραψε ο Πρωθυπουργός στην ανάρτησή του, προσπάθησε χθες, είναι η αλήθεια, να τον ‘‘μαζέψει’’ (ίδετε: Ο Τασούλας μαζεύει Μητσοτάκη για άγνωστο στρατιώτη, https://www.in.gr/2025/10/13/politics/politiki-grammateia/o-tasoulas-mazeyei-mitsotaki-gia-ton-agnosto-stratioti-o-dialogos-tou-prothypourgou-ton-ptd/), λέγοντάς του ότι ….‘‘ο διάλογος για τέτοια θέματα καλό θα ήταν να γίνεται σε χρόνο μακριά από την τρέχουσα πολιτική επικαιρότητα’’…..
Όπως προσπάθησε να δικαιολογήσει και να υποστηρίξει πολιτικά τη ‘‘φαεινή ιδέα’’ του Πρωθυπουργού το ‘‘μεγάλο μυαλό του Μαξίμου’’, ο κ. Άκης Σκέρτσος. Τι είπε τούτος (υπό τη μορφή ερωτημάτων); Ότι το μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη δεν έχει κηρυχθεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο και άρα δεν υπάρχει προστατευτικό για αυτό νομοθετικό πλαίσιο, ότι υφίσταται στον παρόντα χρόνο συναρμοδιότητα τεσσάρων (4) φορέων για το μνημείο αυτό και ότι το μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη εντάσσεται σε μια χωροθετικά εκτεταμένη περιοχή στο κέντρο της Αθήνας (https://www.iefimerida.gr/politiki/akis-skertsos-gia-mnimeio-toy-agnostoy-stratioti).
Τα ‘‘επιχειρήματα’’ του κ. Σκέρτσου, ωστόσο, δεν πείθουν ούτε….μαθητή του Δημοτικού. Τι κι αν δεν υφίσταται (στο παρόν) διάταξη ειδικά για το μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη(;), τι κι αν ‘‘συμφύρεται’’ η επ’ αυτού αρμοδιότητα 4 φορέων; Είναι λόγοι αυτοί να ανατεθεί η ‘‘προστασία’’ και ‘‘σωστή λειτουργία’’ του στο ΥΠΕΘΑ και στους άνδρες του ελληνικού στρατού; Μαθητής Δημοτικού καταλαβαίνει, και θα μπορούσε θαρρετά να το προτείνει στην Κυβέρνηση νομίζω, ότι μπορεί να θεσπιστεί τώρα διάταξη για το εν λόγω μνημείο και να ‘‘ξεδιαλυθεί’’ η συντρέχουσα αρμοδιότητα των τεσσάρων (4) φορέων με την ανάθεση αποκλειστικής αρμοδιότητας στο de jure αρμόδιο Υπουργείο, το Υπουργείο Πολιτισμού. Πόσο μυαλό θέλει να το σκεφθεί αυτό κάποιος και πόσο δύσκολο είναι να γίνει;
Άλλωστε, με βάση τον άνω Κώδικα (άρ. 46 Ν. 4858/2021), ‘‘με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, η οποία εκδίδεται ύστερα από γνώμη του αρμόδιου κατά περίπτωση Συμβουλίου, καθορίζονται, για το σύνολο ή κατηγορία οργανωμένων αρχαιολογικών χώρων, ιστορικών τόπων, ακινήτων μνημείων, μουσείων ή μεμονωμένα για σημαντικούς χώρους, ακίνητα μνημεία ή μουσεία: α) οι όροι και οι προϋποθέσεις επίσκεψης του κοινού σε αυτούς, β) οι πολιτιστικές ή άλλες εκδηλώσεις που μπορεί να πραγματοποιούνται σε αυτούς, συμβατές με τον χαρακτήρα τους ως μνημείων, προστατευόμενων χώρων ή μουσείων και γ) οι όροι, οι προϋποθέσεις, η διαδικασία και το όργανο χορήγησης άδειας για την πραγματοποίηση εκδήλωσης ή για την παραχώρηση της χρήσης ενός ή περισσότερων αρχαιολογικών χώρων, ιστορικών τόπων, ακινήτων μνημείων ή μουσείων για την πραγματοποίηση πολιτιστικών ή άλλων εκδηλώσεων’’.
Το ερώτημα, συνεπώς, που ως ‘‘αυτοφυές’’ ξεπροβάλλει εν προκειμένω αφορά το ‘‘γιατί;’’. Γιατί ο Πρωθυπουργός διατύπωσε στο παρόν χρονικό σημείο τούτη τη ‘‘φαεινή ιδέα’’ για το μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη που μόνο ένας άσχετος και ανιστόρητος ή ένας με ‘‘μυαλό πειραγμένο’’ θα μπορούσε όχι μόνο να σκεφθεί αλλά και να εκφράσει δημοσίως(;). Είναι, λέτε, το γεγονός ότι ο κ. Μητσοτάκης νιώθει ‘‘ζορισμένος’’ και ‘‘αγχωμένος’’ και από αυτό καθεαυτό το γεγονός της απεργίας του Πάνου Ρούτσι αλλά και από τις εξελίξεις που αυτή έφερε στην πολύκροτη υπόθεση των Τεμπών; ‘‘Τσατίστηκε’’, νομίζετε, που ο υποστηρίξας την απεργία του Πάνου Ρούτσι, ΥΠΕΘΑ, κ. Δένδιας, εμφανίζεται σε κάποιες δημοσκοπήσεις πολύ πιο ‘‘δημοφιλής’’ εσωκομματικά από τον ίδιο; Και έτσι γίνεται είτε ‘‘προειδοποιητικός’’ είτε ‘‘τιμωρητικός’’ απέναντί του, πετώντας του -υποτίθεται- μια …. ‘‘καυτή πατάτα’’; Δεν ξέρω, απαντήστε εσείς σε αυτό, διότι εγώ άλλο θέλω να (σας) τονίσω.
Φανταστείτε, λοιπόν, να προκύψουν καταστάσεις που θα θεωρηθεί ότι το μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη ‘‘χρήζει προστασίας’’. Για παράδειγμα, αν σε μια ελεύθερη και δημοκρατική διαδήλωση που η πορεία της θα κατευθυνθεί προς τη Βουλή, κάποιοι από το πλήθος εκδηλώσουν, μπροστά στο μνημείο, παραβατική συμπεριφορά. Τι θα γίνει τότε; Βάσει του νόμιμου τεκμηρίου αρμοδιότητας που ο κ. Μητσοτάκης θα έχει θεσπίσει υπέρ του, θα βγει ο στρατός στους δρόμους για να ‘‘προστατέψει’’ το μνημείο; Και πώς θα το προστατέψει άραγε; Με ποιο μέσο; Με τη χρήση όπλων; Διότι μόνο τέτοια έχουν οι ένοπλες δυνάμεις μας. Μήπως με τη χρήση ακόμη και τεθωρακισμένων αρμάτων; Και, επίσης, με ποιο τρόπο; Μήπως απωθώντας με πυροβολισμούς τους ‘‘παραβάτες’’; Μήπως με τη ‘‘χρήση εναλλακτικών μορφών (νόμιμης;) βίας’’;
Από πότε όμως έχει ο στρατός μας, και δεν το ξέρει κανένας μας, και με βάση ποια συνταγματική διάταξη ή και με ποιο νόμο, το δικαίωμα να ασκεί ‘‘νόμιμη(;) βία’’ κατά των πολιτών; Οι οποίοι, αν δεν συμμορφώνονται, θα συλλαμβάνονται κιόλας από το προσωπικό που υπάγεται στο ΥΠΕΘΑ; Πότε όμως, στην ιστορία του ελληνικού έθνους, ‘‘κατηγορήθηκε’’ ή μάλιστα ‘‘συνελήφθη’’ από άνδρες του ελληνικού στρατού Έλληνας πολίτης; Θυμάται κάποιος να μας πει; Και περαιτέρω, τι πρόκειται να γίνει αν, σε μια περίπτωση σαν την ανωτέρω, (λογικά) δεν επέμβουν οι ένοπλες δυνάμεις; Θα κατηγορηθεί ή, πολύ περισσότερο, θα καταδικαστεί, ποινικώς και πειθαρχικώς, ο αρμόδιος αξιωματικός του στρατού ή ακόμα και ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας για…. ‘‘παράβαση καθήκοντος’’, νομίμως σε αυτούς ανατεθέν;
Μπορεί, λοιπόν, ‘‘οι μάσκες της ψευδο-ευαισθησίας (να) έπεσαν’’, όπως έγραψε πριν δύο μέρες, σε δική της ανάρτηση η κ. Καρυστιανού, το όλο θέμα όμως αναδεικνύει, κατά τη γνώμη μου, δύο άκρως εξέχοντα συμπεράσματα. Πρώτον, θεμέλιο μιας δημοκρατίας είναι η ελεύθερη έκφραση των πολιτών και δη σε δρόμους και πλατείες, όπως η πλατεία Συντάγματος, όπου βρίσκεται το επίμαχο μνημείο. Σε δρόμους και πλατείες, όπου ο κόσμος δημοκρατικά θα ζητεί ελευθερία, δικαιοσύνη και ανάπτυξη και δεν θα εμποδίζεται να το πράξει τούτο από… ένοπλες δυνάμεις(!), με προφάσεις του τύπου ότι ‘‘θα καταστραφούν μνημεία’’. Δεύτερον, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ‘‘γκρεμίζεται’’ και (δια τούτο) ‘‘λιγοψυχεί’’ και ‘‘παραλογίζεται’’. Ας του πει κάποιος, επομένως, ότι αν συνεχίσει έτσι όχι μόνο θα ‘‘κάψει το χαρτί’’ της πολιτικής σταθερότητας (που λέει ότι αυτός ‘‘εγγυάται’’), αλλά σύντομα θα του ‘‘κολληθεί η ταμπέλα’’ του ‘‘σταθερά ακατάλληλου’’ Πρωθυπουργού…..
Κατερίνη, 14/10/2025
ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΚΟΥΓΚΟΥΡΕΛΑΣ
ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ
LLM IN INTERNATIONAL COMMERCIAL LAW
LLM IN EUROPEAN LAW
Cer. LSE in Business, International
Relations and the political science
Σημείωση: Η πλατεία Συντάγματος, όπου βρίσκεται το μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη, έλαβε το όνομά της από το Σύνταγμα που, έπειτα από αγώνες και διαδηλώσεις των Ελλήνων και του ελληνικού στρατεύματος, αναγκάστηκε να παραχωρήσει το 1843 ο τότε βασιλιάς της χώρας, Όθων. Οι κινητοποιήσεις μάλιστα του λαού και του στρατού έμειναν στην Ιστορία της Ελλάδας ως η ‘‘επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου’’.
