-Η ιστορία των κρατικών προϋπολογισμών επαναλαμβάνεται συχνά ως τραγωδία παρά ως φάρσα. Βλέποντας το Προσχέδιο του Κρατικού Προϋπολογισμού του 2021 και κατόπιν την Εισηγητική Έκθεση του Υπουργού και ανατρέχοντας στο παρελθόν δύσκολα αποφεύγονται κάποιες σκέψεις, αποτέλεσμα όμοιων καταστάσεων.
Αναλυτικότερα, το Προσχέδιο του Οκτωβρίου του 2020 για το Κρατικό προϋπολογισμό του 2021 πρόβλεπε έλλειμμα (του ισοζυγίου της Γενικής Κυβέρνησης) της τάξης του –3,7% του ΑΕΠ και πρωτογενές έλλειμμα της τάξης του -1,01%.
Σε ένα σχεδόν μήνα η εικόνα επιδεινώθηκε θεαματικά. Έτσι η Εισηγητική Έκθεση του Υπουργού των τελών του Νοεμβρίου αναθεώρησε άρδην τα ανωτέρω προς το χειρότερο. Πράγματι, οι αντίστοιχες ενδείξεις του ελλείμματος του κρατικού προϋπολογισμού ανέρχονται πλέον στο –6,7% και του πρωτογενούς ελλείμματος στο –3,8% του ΑΕΠ.
Όπως ήταν αναμενόμενο, χρησιμοποιήθηκε η πρόσφατη έξαρση του Covid-19 των τελών του 2020 ως αιτία για να δικαιολογήσει τις ανωτέρω διαφορές. Αυτή όμως η εξέλιξη ήταν εν πολλοίς προβλέψιμη πριν τον Οκτώβριο.
Η ερώτηση βέβαια που εύλογα αιωρείται είναι η ακόλουθη: Αν δεν υπήρχε ο παράγοντας Covid-19 της πρόσφατης περιόδου, θα παρέμεναν οι αρχικές ενδείξεις του Προσχεδίου ή μήπως οι γενικότερες κακές προβλέψεις είναι η κύρια αιτία που οδήγησε στην σημαντική αναθεώρηση των παραπάνω μεγεθών;
To παρελθόν του έτους 2020 κατά το οποίο ο κρατικός προϋπολογισμός εκτροχιάστηκε από τον πρώτο του μήνα ως και τον Μάρτιο (προ Covid-19 λοιπόν, βλ. αναλυτικότερα, http://mardas.eu/2020/09/21/ιανουάριος-μάρτιος-κρατικός-προϋπολ/ ) μας δείχνει ότι, οι κακές εκτιμήσεις-προβλέψεις δεν μπορούν να αποκλειστούν ως ερμηνευτικές μεταβλητές των παραπάνω διαφορών.
-Από την άλλη, οι σημαντικές μεταβολές τόσο ανάμεσα σε Προσχέδιο και Εισηγητική Έκθεση όσο και ο εκτροχιασμός του πρώτου τριμήνου του 2020, είναι δύσκολο μην μας μας φέρουν στο μυαλό τα όσα συνέβησαν στον προϋπολογισμό του 2009 και εν μέρει σε εκείνον του 2014.
Υπενθυμίζουμε ότι το έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης για το 2009 είχε εκτιμηθεί, κατά τον Νοέμβριο του 2008, στα 5,2 δις ευρώ ή στο 2% του ΑΕΠ. Θεωρήθηκε υπερβολικά χαμηλό τότε, ενώ το μέλλον επιβεβαίωσε την άποψη αυτή. Πράγματι, το έλλειμμα σύντομα εκτροχιάστηκε και τον Απρίλιο του 2009 επανεκτιμήθηκε προσεγγίζοντας το 3,7% (9,4 δις ευρώ) για να φθάσει το 12,7% (τα 30 δις ευρώ κατά την Ν.Δ ή τα 36 δις ευρώ κατά το ΠΑΣΟΚ).
Κάποιοι βιάστηκαν να βρουν ως δικαιολογία την χρηματοπιστωτική κρίση του Σεπτεμβρίου του 2008, λόγω Lehman Brothers. Σύντομα όμως αποδείχθηκε ότι οι αιτίες του εκτροχιασμού ήταν ενδογενείς, δικές μας. Αλλά και αν θεωρούνταν ως εξωγενείς ήταν γνωστές πριν την τότε Εισηγητική Έκθεση, άρα προβλέψιμες.
Άλλη υπερβολή του κρατικού προϋπολογισμού του 2021 που μας μεταφέρει νοερά σε εκείνον του 2014 είναι η ακόλουθη: Το προσχέδιο για το 2021 πρόβλεπε αύξηση των επενδύσεων κατά 30%. Η Εισηγητική Έκθεση το μείωσε στο 23,2%!.
Η Εισηγητική Έκθεση του Νοεμβρίου του 2013 για το κρατικό προϋπολογισμό του 2014 πρόβλεπε αύξηση των επενδύσεων κατά 5,3%, ενώ το 2ο Πρόγραμμα Οικονομικής Προσαρμογής (Π.Ο.Π) του Απριλίου του 2014 ανέβαζε το ποσοστό αυτό στο 10,2%, πρωτόγνωρο ποσοστό και για τότε, όπως το 23,4% για τώρα.
Με το κλείσιμο του τότε κρατικού προϋπολογισμού του 2014, τα αποτελέσματα έδειξαν, μείωση των επενδύσεων κατά 2,2%, δηλαδή αρνητική απόκλιση λοιπόν κατά 13% περίπου. Επίσης, το πρωτογενές πλεόνασμα του 2014 κατέληξε να είναι το ¼ του προβλεπόμενου.
Έκτακτα γεγονότα, όπως η πανδημία, και οι επιπτώσεις τους στον κρατικό προϋπολογισμό είναι δύσκολο να προβλεφθούν, όπως υποστηρίζουν ορισμένοι. Τόσο όμως το 2009, όσο και το 2014 οι προβλέψεις των προϋπολογισμών έπεσαν δραματικά έξω, τη στιγμή που πολλοί προειδοποιούσαν για την αρνητική πορεία της οικονομίας, έχοντας προβλέψει καλύτερα τις τότε επικείμενες κρίσεις. Το 2020, έχοντας ξεκινήσει η πανδημία από τα τέλη του Μαρτίου και γνωρίζοντας τα μέτρα που επιβάλλονταν να ληφθούν, δεν υπάρχει δικαιολογία για αστοχία στις προβλέψεις.
