Ποια η θέση της Ελλάδας παγκοσμίως ως προς την αντιμετώπιση του κορωνοϊού; (Γράφει ο Χρ.Γκουγκουρέλας)

Που βρίσκεται άραγε η Ελλάδα στην παγκόσμια κατάταξη των χωρών σχετικά με την δράση τους για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού;

H ‘‘Deep Knowledge Group’’ είναι μια κοινοπραξία (consortium) εμπορικών εταιριών και μη κερδοσκοπικών οργανισμών, που δραστηριοποιείται σε πολλά επίπεδα στο μέτωπο των τεχνολογιών αιχμής και των τεχνολογιών της νέας εποχής, δηλαδή στις τεχνολογίες δημόσιας υγείας, στην τεχνητή νοημοσύνη, στα θέματα μακροζωίας, στον τομέα των οικονομικών και της τεχνολογίας, στο πεδίο της διακυβέρνησης και τεχνολογίας, στον χώρο των επενδύσεων και της τεχνολογίας   (όποιος θέλει να δει πληροφορίες για το προφίλ της κοινοπραξίας ας επισκεφθεί τον ιστότοπο https://www.dkv.global/overview και https://en.wikipedia.org/wiki/Deep_Knowledge_Ventures).

Λειτουργώντας με τεχνοκρατική πρακτική και επιχειρώντας κάτι το εξαιρετικά ενδιαφέρον, τούτη ειδικά την περίοδο, χρησιμοποιεί συγκεκριμένη μεθοδολογία (αναλυτική περιγραφή γίνεται στην ιστοσελίδα https://www.dkv.global/methodology) για να κατατάξει τις χώρες, παγκοσμίως, ως προς τον βαθμό που παίρνουν στην αντιμετώπιση του φαινομένου της πανδημίας του κορωνοϊού.

Έτσι, λοιπόν, τα κριτήρια με τα οποία κρίνει κάθε χώρα, τα κατηγοριοποιεί σε τέσσερεις μεγάλες κατηγορίες, οι οποίες είναι οι εξής:

1) Η αποτελεσματικότητα των μέτρων απομόνωσης (καραντίνας – quarantine efficiency). Στην κατηγορία αυτή, επιμέρους υπο-κριτήρια είναι η κλίμακα της απομόνωσης, το χρονοδιάγραμμά της, η επιβολή ποινών για την παραβίασή της, η οικονομική υποστήριξη σε πολίτες που έχουν τεθεί σε καθεστώς απομόνωσης, η απενεργοποίηση της οικονομικής δράσης και της αλυσίδας της προσφοράς (supply chain), οι περιορισμοί στις τουριστικές μετακινήσεις.

2) H εποπτεία και η ανίχνευση (monitoring and detection). Στην κατηγορία αυτή, επιμέρους υπο-κριτήρια είναι το αντικείμενο και η εμβέλεια των διαγνωστικών μεθόδων (για τη διαπίστωση ή μη θετικού περιστατικού), η σύγκριση της έκτασης των ελέγχων (covid tests) στον πληθυσμό εντός των κοινωνιών και των ελέγχων στα νοσοκομεία, η αποτελεσματικότητα των ελέγχων (σε συνάρτηση με τον χρόνο που χρειάζεται για να εξακριβωθούν τα αποτελέσματα των ελέγχων), η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στους διαγνωστικούς και προγνωστικούς ελέγχους, η ποιότητα και επάρκεια της κρατικής τεχνολογίας όσον αφορά την επιτήρηση των δεδομένων και της σύνολης κατάστασης καθώς και η αξιοπιστία και διαφάνεια των δεδομένων που συλλέγονται σχετικά με την πανδημία.

3) Η αποτελεσματικότητα της διαχείρισης της κατάστασης από την κάθε κυβέρνηση (government management efficiency). Στην κατηγορία αυτή, επιμέρους υπο-κριτήρια είναι η ύπαρξη και λειτουργία εποπτικών συστημάτων και η ποιότητα της διαχείρισης καταστροφών, η εξέλιξη και πρόοδος του επιπέδου ασφάλειας και άμυνας κάθε χώρας, το επίπεδο της ανάπτυξης της διακυβερνητικής τεχνολογίας (Gov-Tech), ο βαθμός  κινητοποίησης σε επείγοντα περιστατικά και η παράμετρος της ανάμιξης και προσφοράς του ιδιωτικού τομέα.

4) Η ετοιμότητα στην προσφορά ιατρικών υπηρεσιών επείγουσας μορφής (emergency treatment readiness). Στην κατηγορία αυτή, επιμέρους υπο-κριτήρια είναι η ποσότητα του διαθέσιμου αποθέματος ανεμιστήρων, η ποσότητα των διαθέσιμων κλινών εντατικής θεραπείας, η ποσότητα του ιατρο-νοσηλευτικού προσωπικού, το επίπεδο της προοδευτικότητας του συστήματος υγείας, η υποδομή παραγωγής υλικών άμεσης ανάγκης, η απόκτηση και ενεργοποίηση νέων πόρων για το σύστημα υγείας.

Η συγκεκριμένη κοινοπραξία παρουσιάζει τα αποτελέσματα των ερευνών της σε πίνακες κατάταξης, στους οποίους καταγράφονται κατά σειρά οι χώρες με τις καλύτερες επιδόσεις, ανάλογα με τους ‘‘βαθμούς’’ που παίρνουν ανταποκρινόμενες στα παραπάνω αναφερόμενα κριτήρια.

Στον βασικό πίνακα της κατάταξης των χωρών σχετικά με την αποτελεσματικότητα και επιτυχία της δράσης τους απέναντι στην πανδημία, καταγράφονται 40 χώρες (https://www.dkv.global/safety-ranking). Στον πίνακα αυτόν, πρώτο είναι το Ισραήλ (με αποτελεσματικότητα μετρούμενη σε 632,32 βαθμούς), δεύτερη η Γερμανία (με 631,02 βαθμούς) και τρίτη η Νότια Κορέα με (628,17 βαθμούς). Η Ελλάδα είναι 30η στον πίνακα των 40 χωρών (συγκεντρώνοντας 574,34 βαθμούς).

Επίσης, υπάρχουν και άλλοι πίνακες κατάταξης, σε αρκετούς από τους οποίους βεβαίως αξίζει να επικεντρωθεί κάποιος. Ένας απ’ αυτούς είναι ο πίνακας κατάταξης των χωρών που βρίσκονται σε διακινδύνευση (risk ranking), ο οποίος περιέχει 20 χώρες. Στον πίνακα αυτόν, κατατάσσονται οι χώρες με βάση το ποιες τελούν σε μεγαλύτερο κίνδυνο σε σχέση με τις άλλες. Την  πρώτη θέση κατέχει η Ιταλία, την δεύτερη οι ΗΠΑ και την τρίτη το Ηνωμένο Βασίλειο. Στον εν λόγω πίνακα, ευτυχώς, δεν συμπεριλαμβάνεται η Ελλάδα (για περισσότερα ίδετε στον ιστότοπο https://www.dkv.global/risk-ranking).

Ένας άλλος κατατακτήριος πίνακας αφορά την αποτελεσματικότητα της παρεχόμενης ιατρικής νοσηλείας. Ο πίνακας αυτός περιέχει 10 χώρες και στην πρώτη θέση βρίσκεται η Γερμανία, στη δεύτερη η Κίνα και στην τρίτη η Νότια Κορέα. Η Ελλάδα δεν αναφέρεται στον πίνακα αυτόν, πράγμα που σημαίνει ότι δεν ανήκει στην καλύτερη δεκάδα των χωρών του Πλανήτη σ’ αυτήν την κατηγορία (https://www.dkv.global/treatment-efficiency).

Ένας άλλος ενδιαφέρων πίνακας είναι αυτός που κατατάσσει τις χώρες της Ευρώπης σε σχέση με το πόσο ασφαλείς είναι κατά τη διάρκεια της πανδημίας και απέναντι σ’ αυτήν (Eurozone Covid-19 Safety Countries Ranking). Στον πίνακα αξιολογούνται 33 χώρες και μάλιστα οι χώρες αυτές χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: Στις χώρες με υψηλό επίπεδο ασφάλειας, στις χώρες με μεσαίο επίπεδο ασφάλειας και στις χώρες με χαμηλό επίπεδο ασφάλειας. Στον πίνακα αυτόν, πρώτη είναι η Γερμανία, δεύτερη η Ελβετία και τρίτη η Αυστρία. Η Ελλάδα, η οποία συμπεριλαμβάνεται στην κατηγορία των χωρών με μεσαίο επίπεδο ασφάλειας, είναι 15η μεταξύ των 33 άνω χωρών (https://www.dkv.global/eurozone-ranking).

Τέλος, στα δεδομένα της ‘‘Deep Knowledge Group’’ περιλαμβάνεται και ένας ακόμη σημαντικός πίνακας, που αφορά την κατάταξη των 15 καλύτερων υποστηρικτικών κυβερνήσεων επί του φαινομένου της πανδημίας (Top -15 most supportive governments during the Covid – 19 pandemic). Σ’ αυτή τη λίστα, την πρώτη θέση κατέχει η γερμανική κυβέρνηση, την δεύτερη αυτή των ΗΠΑ και την τρίτη η ιαπωνική κυβέρνηση. Η Ελλάδα είναι ‘‘εκτός χάρτη’’ ως προς την κατάταξη των 15 καλύτερων υποστηρικτικών κυβερνήσεων (για πιο πολλά, κλικάρετε στο: https://www.dkv.global/governments-ranking).

Η έρευνα και τα ευρήματά της προέρχονται από ειδικούς επιστήμονες και τα αποτελέσματά της οφείλονται σε διακλαδική συνεργασία, η δε παραπάνω κοινοπραξία, με έδρα το Hong Kong και γραφεία στο Λονδίνο, διατηρεί ένα σοβαρό προφίλ και έχει ευρύ κύκλο εργασιών. Το θέμα, ωστόσο, για όλους εμάς, αν δώσουμε βάση σ’ αυτά που μας λέει η ‘‘Deep Knowledge Group’’, είναι ο προσδιορισμός των εξαγώγιμων συμπερασμάτων, ειδικά για τη δική μας χώρα.

Αυτό που αδρομερώς μπορεί να ειπωθεί για την Ελλάδα είναι ότι σε επίπεδο παγκοσμίων προδιαγραφών (standards) επέδειξε τη ‘‘μέση’’, πάνω-κάτω, αντίδραση της χώρας που αναγκάστηκε να προστατευθεί, καταρχάς υγειονομικώς, από την πανδημία του κορωνοϊού. Οι επιδόσεις της μπορεί να μην είναι για τα ανωτέρω standards εξαιρετικές (διότι προφανώς οι επιδόσεις έχουν να κάνουν πρώτα απ’ όλα και με τις ενυπάρχουσες εν γένει δυνατότητές της), αλλά τουλάχιστον δεν είναι απογοητευτικές.

Ειδικά δε για την αντίδραση της χώρας στο προκείμενο θέμα, λαμβανομένου υπόψη του βαθμού, του ρυθμού και της αποτελεσματικότητας της αντίδρασής της σε πρόσφατες καταστάσεις εξαιρετικά επείγουσας ανάγκης, μπορεί να καταφαθεί ότι αυτή υπήρξε έγκαιρη και συνετή.

Αλλά το άνω γεγονός δεν σημαίνει σε καμία των περιπτώσεων ότι είναι ώρα για παντοειδείς ‘‘πανηγυρισμούς’’. Αυτό που περνάμε, ως κοινωνία μιας συντεταγμένης πολιτείας, δεν νοείται να τύχει ‘‘κομματικής εκμετάλλευσης’’, ούτε να αποτελέσει τον δικαιολογητικό λόγο ‘‘αγιοποίησης’’ ή ‘‘ηρωοποίησης’’ ορισμένων. Ο μεγάλος δημόσιος έπαινος πρέπει να αποδοθεί, ανυπερθέτως, στους ανθρώπους του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ), αλλά αξία έχει να αναγνωριστεί και η υπεύθυνη στάση του καθενός πολίτη, που προστάτευσε και προστατεύει με τη συμπεριφορά του την κοινωνική συλλογικότητα.

Δεν ‘‘χρειάζονται’’, λοιπόν, ‘‘υπέρ μεν άγαν’’ κριτικές και διθυραμβικοί σχολιασμοί για ορισμένους. Και τούτο για τρεις πολύ βασικούς λόγους:

Πρώτον, διότι η πανδημία είναι εν εξελίξει και τίποτε ακόμη δεν έχει κριθεί. Συνεπώς, τα όποια αποτελέσματα της κρατικής δράσης θα κριθούν εν ευθέτω χρόνω, ειδικά δε αν προκύψει ‘‘νέο κύμα’’ στο δεύτερο μισό του έτους, η όποια κρίση μας εκ των πραγμάτων θα αργήσει πολύ να προσλάβει στέρεο βαθμό βασιμότητας.

Δεύτερον, δεν δικαιούται κανείς, απολύτως κανείς, να ‘‘θριαμβολογεί’’ για το όποιο αποτέλεσμα (που με βάση τα παραπάνω ίσως αργήσει και να φανεί) όταν, εν πάση περιπτώσει, αυτό επιτυγχάνεται με έναν ad hoc δικαιολογημένο και συνταγματικό μεν, ωστόσο δε πρωτοφανή στα ιστορικά δρώμενα, εκτεταμένο σε χρονική κλίμακα και εξαιρετικά ‘‘δύσπεπτο’’ γενικό περιορισμό της ατομικής ελευθερίας, της οικονομικής δράσης και της κοινωνικής λειτουργίας. Δηλαδή με μια δραστική και σαρωτική συστολή όλων των δομικών, εννοιολογικών προϋποθέσεων και θεμελίων του δημοκρατικού πολιτεύματος. Δεν νοείται ‘‘θρίαμβος’’ σε μια κατάσταση που προκύπτει ως ‘‘αναγκαίο’’ κακό, δεν νοείται να αποδεικνύεται κάποιος ‘‘άριστος’’ στον αυστηρό ‘‘εγκλεισμό’’ της κοινωνίας ολάκερης και στην προσωρινή αναστολή των θεμελιωδών ελευθεριών, έστω και αν ταύτα τελούνται για άκρως σοβαρούς και επείγοντες λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας, ως καθολικού δημόσιου αγαθού ‘‘ύψιστης προτεραιότητας’’.

Τρίτον, είναι δεδομένο ότι σε κάποιο χρονικό διάστημα, αργά ή γρήγορα, οι παρούσες έγνοιες, οι τωρινές συζητήσεις και οι ‘‘σύγχρονοι πρωταγωνιστές’’ θα αντικατασταθούν, στο επίπεδο της ζώσας πραγματικότητας, από την επερχόμενη οικονομική κρίση και από τις αναγκαιότητες και τα διακυβεύματα της οικονομικής ανάκαμψης. Αργά ή γρήγορα, για να είμαστε απολύτως ‘‘πεζοί’’ αλλά ακραιφνώς ρεαλιστές, η Ελλάδα θα κληθεί να αντιμετωπίσει την ύφεση της τάξης του 10% (!), όπως προβλέπει το ΔΝΤ και την κατάρρευση του ΑΕΠ κατά 35% (!), όπως διατείνεται ο ΟΟΣΑ. Τα πράγματα, συνεπώς, είναι πολύ δύσκολα και θα γίνουν, δυστυχώς, ακόμη δυσκολότερα. Υπ’ αυτήν την έννοια, η όποια έπαρση θα είναι όχι απλά ‘‘κακός σύμβουλος’’, αλλά ουσιωδώς καταστροφική για τον οποιονδήποτε.

Ας μαζέψουμε δυνάμεις, λοιπόν, όλον αυτόν τον καιρό, ας ανασκουμπωθούμε, ας αποκτήσουμε καλύτερη και καθαρότερη ‘‘όραση’’. Ο ανήφορος είναι μπροστά μας…

ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ!

Κατερίνη, 15/4/2020

ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΚΟΥΓΚΟΥΡΕΛΑΣ

ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ

LLM IN INTERNATIONAL COMMERCIAL LAW

LLM IN EUROPEAN LAW

Cer. LSE in Business, International

                                        Relations and the political science.