Αναβαπτίσθηκαν στο φρόνημα, όσοι συμμετείχαν στην δημόσια διαδικτυακή συζήτηση των αγροτισσών στις 20/4/2021, με θέμα «τα ήθη & έθιμα της Λαμπρής», που οργάνωσε ο Κτηνοτροφικός Σύλλογος Αττικής.
Με την καθοδήγηση της Δρ Ακατερίνης Πολυμέρου-Καμηλάκη, Ομότ. Eρευνήτριας, τ. Διευθύντριας του Κέντρου Έρευνας της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, Μέλους της Εθνικής Επιτροπής Αθήνα 2021 & Προέδρου Επιτροπής Χειροτεχνίας Υπουργείου Ανάπτυξης ([email protected]) οι συμμετέχουσες αγρότισσες (Μάγδα Κοντογιάννη, Σοφία Κλώσσα, Χριστίνα Χλαπανίδα, Μαρκέττα Τσιμπουκλή, Ακριβή Βρέντζου, Αγγελική Σκοτίδα, Μαρία Πολύζου, Ελένη Αξιόγλου, Κατερίνα Κοντογιάννη) και οι 1.794 που την είδαν στο https://www.facebook.com/618390278198909/videos/2875605602651019 χάρηκαν και μαγεύτηκαν από την ξενάγηση στα μονοπάτια της ελληνικής παράδοσης, με τα ήθη και έθιμα της Λαμπρής.
Αυτό που έγινε απολύτως κατανοητό, από τις εξηγήσεις της Δρ Α. Καμηλάκη, στις 20/4/2021, είναι ότι οι ανθρώπινες συμπεριφορές είναι ομόλογες διαχρονικά στους ανθρώπους που ζουν στον ίδιο γεωγραφικό χώρο, με παρεμφερείς συνθήκες. Είτε στην Αρχαία Ελλάδα με την αναγέννηση της φύσης, είτε με το Ραμαζάνι των μωαμεθανών, είτε με το Πάσχα των εβραίων, είτε με την Ανάσταση των Ορθοδόξων, είτε με το Easter των καθολικών, οι άνθρωποι είναι οι ίδιοι …
Και οι συμπεριφορές των ανθρώπων υπαγορεύονται από τον ετήσιο ηλιακό κύκλο και τον περίπου μηνιαίο κύκλο της σελήνης, αλλά και τον απόλυτο κύκλο του τετραμήνου του σπόρου στο έδαφος, του τετραμήνου του νέου φυτού, και του τετραμήνου της συγκομιδής & προετοιμασίας. Σήμερα, τετράμηνο χωρίζει τα Χριστούγεννα από την Ανάσταση και από τον Δεκαπενταύγουστο.
Τα Ψυχοσάββατα που προηγούνται της Ανάστασης, με κορυφαίο εκείνο των Αγίων Θεοδώρων, προσδιορίζουν κυρίως τον γονιμικό και ευτηρικό χαρακτήρα των ανοιξιάτικων πασχαλινών γιορτών, αφού σύμφωνα με αρχέγονες πανανθρώπινες δοξασίες οι νεκροί είναι οι πρώτοι δαίμονες (πνεύματα) της βλάστησης και από αυτούς εξαρτάται κατά ένα μεγάλο μέρος η καρποφορία της γης. Οι επικλήσεις των νεκρών προγόνων αποδεικνύουν την τιμητική θέση που διατηρούν οι νεκροί πρόγονοι στην παραδοσιακή γεωργοποιμενική οικογένεια-κοινωνία, είπε η Δρ Α. Καμηλάκη.
Η πνευματική χαρά για το θρησκευτικό γεγονός της Ανάστασης συναντήθηκε με τη φυσική αγαλλίαση της εποχής. Κάπως έτσι δημιουργήθηκε η ελληνική Ανάσταση, η οποία στη συνέχεια συνδέθηκε άρρηκτα με τις εθνικές μας περιπέτειες και το όνειρο της Απελευθέρωσης. Ο θάνατος και η ανάσταση, θέμα από τη φύση του καταθλιπτικό και ταυτόχρονα χαρούμενο, αφού εμπεριέχει το αισιόδοξο μήνυμα της μετά θάνατον ζωής – ύψιστη προσμονή κάθε θνητού, σε κάθε γωνιά της Γης, βρίσκει στην ελληνική Ανάσταση τη συμβολική του διάσταση. «Λύτρον λύπης» χαρακτηρίζεται στην υμνογραφία. Και περικλείει τις μυριάδες ελπίδες για αναγέννηση του καθενός χωριστά και του ανθρωπίνου γένους γενικότερα, μέσα από τον θάνατο.
Το αυγό συμβολίζει τη ζωή, επειδή ακριβώς περικλείει ζωή. Το βρίσκουμε στους αρχαίους τάφους μαζί με άλλα κτερίσματα που συνοδεύουν τους νεκρούς, ως σύμβολο αιωνιότητας. Έτσι το βάψιμο ενός προχριστιανικού συμβόλου ζωής με κόκκινο χρώμα, σύμβολο της θυσίας του Ιησού Χριστού, αποτελεί απαραίτητο στοιχείο του εορτασμού της Ανάστασης. Το τσούγκρισμα των αυγών απελευθερώνει την ζωή. Και βέβαια η συγκέντρωση αυγών απομακρύνει την βρώση τους, την δύσκολη περίοδο της γύρης της άνοιξης, και η μη βρώση προστατεύει από αλλεργίες. Ταυτόχρονα πρόκειται για έναν έλεγχο πληθυσμού, ώστε σε όσα μείνουν και εκκολαφθούν να επαρκούν οι διαθέσιμες τροφές στην φύση, σε κατάσταση πεπερασμένων πόρων. Όσα μείνουν θα έχουν επαρκή τροφή για να τραφούν επαρκώς και να αντέξουν τον επερχόμενο χειμώνα.
Την Παρασκευή της Ζωοδόχου Πηγής οργανώνεται στην εξοχή πανηγύρι, όπου συνήθως υπάρχει και αγίασμα θαυματουργό. Η παρουσία αγιασμάτων, γνωστή από την αρχαιότητα- αλλά με άλλη μορφή, πάντα στην γεωγραφική περιοχή της Μεσογείου, σχετίζεται με τη σημασία του νερού ως εξαγνιστικού και θεραπευτικού στοιχείου. Εξάλλου η Παναγία χαρακτηρίζεται και «κρήνη» που χαρίζει το νερό της ζωής. Επισημαίνεται ότι το νερό είναι απαραίτητο και σε έλλειψη στην περιοχή μας. Για να μην σκοτώνονται οι άνθρωποι για το υπάρχον νερό, συνήθως το χαρακτηρίζουν «αγίασμα» και κτίζεται κάποιο ξωκλήσι, ώστε να είναι για κοινή χρήση. Οι Πόντιοι οργανώνουν αυτό το πανηγύρι στα μνήματα και είναι περίπου σαν μια οικογενειακή απογραφή, ενώ μαζί με τα εδέσματα κυκλοφορεί και αρκετό οινόπνευμα και τραγούδια με την ποντιακή λύρα.
Για την κα Μάγδα Κοντογιάννη, κτηνοτρόφο (6932094231), και τις ΑΓΡΟΤΙΣΣΕΣ της ομάδας «Γυναίκες της Υπαίθρου», που το τετράμηνο Ιαν, Φεβ, Μαρ & Απρ πραγματοποίησαν είκοσι έξη (26) «Τρίτες, 20.00», η συζήτηση με την Δρ Αικατερίνη Καμηλάκη ήταν η τελευταία του τετραμήνου. Ένα τετράμηνο γεμάτο δράση, επικοινωνία, αλλά και με πλήρη ένταση στις κτηνοτροφικές εργασίες με γέννες, με βυζοπιάσματα (τάισμα μικρών αρνιών), τα αρμέγματα, τις τυροκομήσεις, τις ανώμαλες καιρικές συνθήκες και λόγω κλιματικής αλλαγής, την εξασφάλιση ζωοτροφών στο τέλος των αποθηκευμένων και σε αναζήτηση φρέσκων, την απαραίτητη καθαριότητα καθώς ανεβαίνει η θερμοκρασία, αλλά και τις κοινωνικές-οικογενειακές υποχρεώσεις.
Στις περισσότερες από τις 26 συναντήσεις των ΑΓΡΟΤΙΣΣΩΝ με πρώτη την παρουσίαση των εθίμων για τους Άγιους Μόδεστους, προστάτες των παραγωγικών ζώων, από την Δρ Α. Καμηλάκη, η συμμετοχή της Δρ Αικ. Καμηλάκη έδωσε διαφορετική διάσταση και εμβάθυνε στην πλούσια γεωργοκτηνοτροφική άυλη πολιτιστική κληρονομιά. Οι ΑΓΡΟΤΙΣΣΕΣ εκτός από την ανάδειξη των παραδόσεων και από τον σεβασμό του τρόπου ζωής των γεωργοκτηνοτρόφων, δημιούργησαν την πιο αυθεντική δυνατότητα δημιουργίας του ΟΡΑΜΑΤΟΣ της υπαίθρου για το 2040. Απλοί αγρότες-κάτοικοι της υπαίθρου συνέβαλαν στην συνδιαμόρφωση του ΟΡΑΜΑΤΟΣ, που παρουσιάστηκε δημόσια στις 14/4/2021.
Οι ΑΓΡΟΤΙΣΣΕΣ, όπως είπε η κα Μάγδα Κοντογιάννη, ελπίζουν στην στήριξη των προσεχών δραστηριοτήτων τους από την Δρ Αικατερίνη Πολύμερου-Καμηλάκη, που είναι στις 1 Ιουν 2021 στις 21.00 για το ΓΑΛΑ, στις 6 Ιουλ 2021 στις 21.00 για τους Συνεργατισμούς, στις 15 Οκτ 2021 για τις Αγρότισσες και στις 16 Οκτ 2021 για την Παραδοσιακή Γαστρονομία-Διατροφή.
Οι ΑΓΡΟΤΙΣΣΕΣ είναι ο πραγματικός Φύλακας και Φροντιστής του Περιβάλλοντος, τόσο του φυσικού, όσο και του πολιτιστικού, του κοινωνικού, των ηθών και εθίμων που κρατούν συνεκτική και βιώσιμη την κοινωνία μας.
Για την καταγραφή, Δημήτρης Μιχαηλίδης, ΑγροΝέα
