Με αφορμή την συγκομιδή του κάστανου που πραγματοποιήθηκε το προηγούμενο διάστημα από τους παραγωγούς της Πιερίας, ερώτηση κατέθεσε ο Περιφερειακός Σύμβουλος Πιερίας της παράταξης «Πράξεις για τη Μακεδονία», Χρήστος Τζιουβάρας, σχετικά με την πολιτική που ακολουθεί, ή που σχεδιάζει να ακολουθήσει η διοίκηση της Περιφέρειας για την βιωσιμότητα των ορεινών και ημιορεινών περιοχών συνολικά.
Ακολουθεί ολόκληρο το κείμενο της ερώτησης.
Προς: Περιφερειάρχη και κάθε αρμόδιο Αντιπεριφερειάρχη
Θέμα: Ερώτηση, σύμφωνα με την παρ.1 άρθρου 16 του κανονισμού λειτουργίας του Περιφερειακού Συμβουλίου της Π.Κ.Μ., σχετικά με το «Κάστανο» ως παράδειγμα για την ανάγκη εφαρμογής μίας σύνθετης και ολοκληρωμένης πολιτικής στις ορεινές και ημιορεινές περιοχές της Περιφέρειας.
Περίληψη θέματος
Το «κάστανο» η συγκομιδή του οποίου τελείωσε το προηγούμενο διάστημα, παράγεται σε μία σχετικά μικρή ποσότητα στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Ωστόσο, αποτελεί ένα καλό παράδειγμα που δείχνει την ανάγκη για μία ολοκληρωμένη (αγροτική) πολιτική σε Τοπικό και Περιφερειακό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένων και των ορεινών ζωνών οι οποίες δέχονται σε μεγαλύτερο βαθμό τις οικονομικές και κοινωνικές πιέσεις από τις σύγχρονες εξελίξεις, με σκοπό την ανάσχεση και την αντιστροφή των φαινομένων της ερήμωσης της υπαίθρου της Περιφέρειας συνολικά.
Κείμενο
Η αγροτική οικονομία συμβάλει αποφασιστικά στην ανάπτυξη της υπαίθρου καθώς, πέρα από τις καθαρά οικονομικές και παραγωγικές διαστάσεις, συνδέεται άμεσα με το φυσικό, κοινωνικό, πολιτισμικό και ιστορικό περιβάλλον. Μ’ αυτόν τον τρόπο διατηρεί ζωντανή και μία παράδοση χρόνων με τα εθνικά οφέλη από αυτό να είναι επίσης προφανή.
Όταν, δε, μιλάμε για τις ορεινές και ημιορεινές ζώνες, η αξία αυτή γίνεται ακόμα μεγαλύτερη καθώς συνδυάζεται και με το δάσος και τα προϊόντα του, ενώ παράλληλα οι περιοχές αυτές είναι που δέχονται και τις μεγαλύτερες οικονομικές και κοινωνικές πιέσεις που προκύπτουν από τις σύγχρονες εξελίξεις.
Με αφορμή την συγκομιδή του «κάστανου» που έγινε το αμέσως προηγούμενο διάστημα, υπενθυμίζεται για άλλη μία φορά ότι η ορεινή Πιερία όχι μόνο δεν αποτελεί εξαίρεση, αλλά είναι και χαρακτηριστικό παράδειγμα ορεινής ζώνης που υφίσταται σε τέτοιο βαθμό την οικονομική και δημογραφική συρρίκνωση, και που όμως παράγει στις περιοχές της έναν πλούτο αγροτικών και δασοκομικών προϊόντων, που συνδυασμένα απαιτούν σύνθετες και ολοκληρωμένες παρεμβάσεις για την διασφάλιση της μέγιστης αποδοτικότητάς τους και την επίτευξη μίας βιώσιμης ευημερίας για τις εκεί τοπικές κοινωνίες.
Γνωρίζουμε πως κάθε χρόνο συντάσσεται από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας Θράκης και έρχεται προς γνωμοδότηση στο Περιφερειακό Συμβούλιο Κεντρικής Μακεδονίας το δασοπονικό πρόγραμμα της Περιφέρειας. Και παρά το γεγονός ότι η ευθύνη της σύνταξης του προγράμματος βρίσκεται στην πρώτη, θεσμικά υπεύθυνη για ουσιαστικές παρεμβάσεις και σύνδεση αυτού με την αναπτυξιακή δραστηριότητα συνολικά των περιοχών αυτών είναι εξίσου και η αιρετή Περιφέρεια, καθώς συνδέεται με πληθώρα ζητημάτων που είναι άμεσα συνυφασμένα με τις αρμοδιότητές της, όπως η διασφάλιση μίας ισορροπημένης οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, η διαφύλαξη του πολιτιστικού και φυσικού περιβάλλοντος και των φυσικών οικοσυστημάτων, αλλά και η πολιτική προστασία.
Πιο συγκεκριμένα, το κάστανο συμπεριλαμβάνεται στο «καλάθι αγροτικών προϊόντων της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Και ενώ η ποσότητά του στο σύνολο της Περιφέρειας δεν είναι τέτοια που να έχει καθοριστικό ρόλο για τους οικονομικούς δείκτες (συνολική ετήσια παραγωγή περίπου 1500 τόνων σύμφωνα με σχετική μελέτη της Περιφέρειας), η συμβολή του στην οικονομική δραστηριότητα και το εισόδημα κάποιων τοπικών κοινωνιών, όπως επίσης και η σύνδεσή του με το φυσικό περιβάλλον, την παράδοση, την κουζίνα, αλλά και άλλες δραστηριότητες που προσθέτουν αξία, το καθιστά παράδειγμα για την ανάγκη σχεδιασμού και υλοποίησης πολιτικών εκμετάλλευσης του πλούτου που υπάρχει διάσπαρτος στην Περιφέρεια και χρήζει αξιοποίησης. Κάτι που ισχύει βεβαίως και για πολλά άλλα προϊόντα όπως η ξυλεία, η βρύα, η ρητίνη, τα μανιτάρια, αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά, τα βότανα, αλλά και άλλα.
Το παραπάνω ενισχύεται και από το γεγονός ότι το Επιχειρησιακό Σχέδιο Αγροτικής Ανάπτυξης της Περιφέρειας με τίτλο «Καλάθι αγροτικών προϊόντων» δεν αναφέρεται απλά σε μία λίστα (αγροτικών) προϊόντων που ευδοκιμούν στον τόπο μας και η καλλιέργειά τους μπορεί να αποτελεί πλεονέκτημα, αλλά αφορά και στην συνολική άσκηση αγροτικής πολιτικής σε Περιφερειακό και Τοπικό επίπεδο και στο σύνολο των πρωτοβουλιών και δράσεων που οδηγούν σε μία συνολική αναδιάρθρωση του πρωτογενούς τομέα.
Από γεωφυσική άποψη, η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας έχει έναν έντονο χαρακτήρα, με σημαντικό μέρος της συνολικής έκτασης και του πληθυσμού της να αντιστοιχίζεται σε ορεινές περιοχές. Επιπλέον, εκεί απαντώνται κατά βάση Ζώνες Ειδικής Προστασίας / Ειδικές Ζώνες Διατήρησης, με την ανάγκη για μέτρα προστασίας – ανάσχεσης των επιπτώσεων από φαινόμενα της κλιματικής αλλαγής (π.χ. πυρκαγιές) να γίνεται επιτακτική, ενώ η σημασία των περιοχών αυτών στην μείωση των ποσοτήτων διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα είναι καταλυτική. Αλλά και σε κοινωνικοοικονομικό επίπεδο, εκεί συγκεντρώνονται πληθυσμοί με αρνητικούς δείκτες εισοδήματος και εξέλιξής τους, αυξημένη έκθεση στον κίνδυνο της φτώχειας, γήρανση και συρρίκνωση του πληθυσμού.
Το παράδειγμα της ορεινής περιοχής των Πιερίων είναι ενδεικτικό, με τα φαινόμενα αυτά να εκδηλώνονται με δύο τρόπους:
– οι νέοι άνθρωποι, αν δεν αποδημήσουν, μεταφέρονται από τα χωριά στην κοντινή πόλη για να καλύψουν βασικές κοινωνικές ανάγκες της οικογένειάς τους (σχολείο, αθλητισμός, πολιτισμός, και γενικά πρόσβαση στο μέλλον), ενώ οι ίδιοι διατηρούν τις παραγωγές τους στο χωριό όπου πηγαίνουν κάθε μέρα για την εργασία τους, και
– αναφέροντας ένα παράδειγμα από το χωριό Μοσχοπόταμος Πιερίας, στην περιοχή καλλιεργούνται περίπου 500 – 600 στρ. ρίγανης τα οποία και αποδίδουν 70 – 80 τόνους παραγωγής ετησίως, η οποία ως επί τo πλείστoν διατίθεται χωρίς κάποια περαιτέρω διαδικασία επεξεργασίας – καθετοποίησης (χύμα).
Από τα παραπάνω καθίσταται σαφές ότι απαιτείται μία νέα – περισσότερο σύνθετη και ολοκληρωμένη – αντίληψη διαχείρισης και ανάσχεσης αυτών των φαινομένων που σίγουρα περνάει μέσα από:
– την ανασυγκρότηση του αγροτικού χώρου της Περιφέρειας με στόχο έναν αγροτικό τομέα που πλέον θα οργανώνεται σε επιχειρηματική βάση, με γνώση, εφαρμογή της σύγχρονης τεχνολογίας και καινοτομίας σε όλα τα επίπεδα της παραγωγής, τυποποίησης, μεταποίησης και εμπορίας των τοπικών αγροτικών προϊόντων,
– την ενίσχυση των κοινωνικών υποδομών όλων των επιπέδων σε αυτές τις περιοχές, αλλά και
– την προστασία και ανάδειξη του φυσικού, πολιτιστικού και ιστορικού πλεονεκτήματος των περιοχών αυτών ως σταθερού πόρου ανάπτυξης και ποιότητας ζωής.
Χωρίς να χωράει αμφιβολία ότι η τοπική αυτοδιοίκηση συνολικά έχει σημαντική ευθύνη, αλλά συγχρόνως και αρκετά εργαλεία παρέμβασης για την αντιστροφή της συνολικής υποβάθμισης και ερήμωσης της υπαίθρου της Περιφέρειας:
Ερωτάσθε, για το ποια είναι η εφαρμοζόμενη ή, η υπό σχεδιασμό πολιτική της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας σχετικά με την αξιοποίηση του πλούτου αυτού, αλλά και της αναστροφής των φαινομένων της οικονομικής και δημογραφικής συρρίκνωσης που απαντάται, ιδιαίτερα για την ορεινή και ημιορεινή περιοχή των Πιερίων.
Με εκτίμηση.
