Παρουσίαση του βιβλίου, την Τετάρτη 18 Ιουνίου, ώρα 20.00 στην “Εκάβη” (αίθουσα ισογείου)
(αναδημοσίευση από την στήλη του Αντώνη Κάλφα “ΜΙΚΡΟ ΙΣΤΟΡΙΚΑ” στην εφημερίδα “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”)
Τα τελευταία χρόνια δίπλα στις κλασικές ιστορικές σπουδές αναδύθηκαν καινούριες θεματικές οι οποίες μας βοηθούν να κατανοήσουμε καλύτερα την ιστορία: σχολή των Annales, κοινωνική ιστορία, «ιστορία από τα κάτω», ιστορία των πόλεων, μικροϊστορία και «αναβίωση της αφήγησης», ιστορία των γυναικών και του φύλου, πολιτισμική ιστορία, προφορική ιστορία, δημόσια ιστορία. «Η δυνατότητα της μικροσκοπικής παρατήρησης να ανακαλύψει πράγματα, που πριν είχαν περάσει απαρατήρητα, αποτελεί το ενοποιητικό στοιχείο της μικροϊστορικής έρευνας».
Κάτι παρόμοιο επιχειρεί και ο Κουζινόπουλος, με άνεση και αφηγηματική ακρίβεια, στο περί Επταπυργίου βιβλίο του: ενώ δηλαδή μελετά τη συγκεκριμένη φυλακή ανακαλύπτει πράγματα (εκτελέσεις, συνθήκες διαβίωσης, σκάνδαλα και δοσοληψίες, βιασμούς κρατουμένων, ποιητικά κείμενα, μουσικές και τραγούδια κλπ.) τα οποία εντάσσει στο κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο της νεοελληνικής ιστορίας—οθωμανική εποχή, μεσοπόλεμος, κατοχή, αντίσταση και η μακρά περίοδος της καχεκτικής δημοκρατίας. Μέσα από ένα πλήθος μαρτυριών, ντοκουμέντων και αρχειακού υλικού, ο συγγραφέας προσπαθεί μετά από πολυετείς έρευνες να παρουσιάσει όλη την εξέλιξη του Επταπυργίου, από τη λειτουργία του ως κάστρου της Θεσσαλονίκης και αργότερα ως φυλακής, από την περίοδο ακόμη της Οθωμανικής κυριαρχίας της πόλης μέχρι το κλείσιμό της το 1989. Και όλα αυτά στηριγμένος σε εξαιρετικά πλούσιες βιβλιογραφικές παραπομπές.
Ο φόρος του αίματος και οι διώξεις στην Πιερία
Στο παράρτημα της έκδοσης, παρατίθεται ένας σχεδόν πλήρης κατάλογος με τα περίπου 400 ονόματα των εκτελεσμένων στο Γεντί Κουλέ κατά την περίοδο του Εμφυλίου πολέμου, αλλά και ένας πρώτος ενδεικτικός κατάλογος με τους πατριώτες που κρατούνταν στις φυλακές Επταπυργίου και εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς κατακτητές. Έτσι, στις σελίδες 325-361, με βάση την έρευνα του Κουζινόπουλου, διαβάζουμε (δυστυχώς, δεν αναγράφεται πάντοτε ο τόπος καταγωγής) και τα ονόματα πολλών με καταγωγή τους την Πιερία:
Γελαστόπουλος Θεόδωρος του Παύλου, κάτοικος Νέας Χράνης (16. 7. 1942)
Κατέλας Ευάγγελος, από το Λιτόχωρο Πιερίας, εργάτης των ΣΕΚ (2.7.1943)
Μήτσογλου Παύλος του Ευθυμίου, αγρότης, κάτοικος Κεραμιδίου Πιερίας (16.7.1942)
Παραστατίδης Ηλίας του Ευσταθίου, 28 ετών, φοιτητής. Γεννήθηκε το 1916 στη Ρωσία, κάτοικος Αρωνά Πιερίας (13.1 1944)
Χαλκίδης Χαράλαμπος του Δημητρίου, αγρότης, κάτοικος Κεραμιδίου Πιερίας (16.7.1942)
Σεϊταρίδης Ανέστης από Άγιο Ιωάννη Πιερίας (18.8.1949)
Αργότερα, κατά τη δικτατορία, γράφει ο Κουζινόπουλος (σ. 244-245), συνελήφθησαν συνολικά 8.270 πολίτες ενώ «σύμφωνα με τους ονομαστικούς καταλόγους ανά νομό που έδωσε στη δημοσιότητα το καθεστώς, πιάστηκαν [στην βόρεια Ελλάδα] μόνο την πρώτη μέρα του πραξικοπήματος συνολικά 1467 δημοκρατικοί πολίτες, άνδρες και γυναίκες […] Στην υπόλοιπη Μακεδονία και Θράκη, εκτός Θεσσαλονίκης είχαν συλληφθεί 1147 άνθρωποι και συγκεκριμένα […] 67 από τον νομό Πιερίας».
Πράγματι, το πρωί της Παρασκευής, 21ης Απριλίου 1967, οδηγούνται στα κρατητήρια της ασφάλειας 42 κρατούμενοι από την Κατερίνη και την Πιερία. Ανάμεσά τους ο γραμματέας της ΕΔΑ, πρώην βουλευτής Χαρίλαος Μπούσιος, σύντροφοί του από όλο τον νομό, η Νόπη Κωτακίδου, αντιδήμαρχος του Δήμου Κατερίνης, ο Δημήτρης Τραπεζανλίδης, ο Βασίλης Αμανατίδης κ.ά.
Πρώτος στη λίστα των ‘επικινδύνων’ ήταν ο Βάσιας Αμανατίδης. Μαζί του 17 ακόμη Πιεριείς που είχαν συλληφθεί τον Απρίλη του 1967 και είχαν εξοριστεί στη Λέρο—ο Χρήστος Ανανιάδης, ο Αντώνης Γκουτζαμάνης, ο Γιώργος Μαυρίδης, ο Χαρίλαος Μπούσιος, ο Ιορδάνης Πουλικίδης, ο Δημήτρης Τραπεζανλίδης, ο Θανάσης Φτίκας, ο Σπύρος Καλτέκης, ο Θανάσης Πούλιος, ο Χρήστος Βρεττόπουλος, ο Μιχάλης Σαββόπουλος, ο Κώστας Τεμερίδης, ο Γιώργος Τζιάτζιος, ο Δημήτρης Αβραμίδης, ο Στυλιανός Δεληγιώργης και ο Κώστας Τομπουλίδης. Δέκατη όγδοη στη λίστα ο Νόπη Κωτακίδου που ήταν εξόριστη στην Αλικαρνασσό Ηρακλείου. Ήταν η δεύτερη ετήσια παρόμοια απόφαση που εξέδιδε η ‘Επιτροπή Δημοσίας Ασφαλείας’ του νομού, για όσους δεν συμμορφώνονταν προς τας υποδείξεις και δεν υπέγραφαν ‘δήλωση μετανοίας’».
Τέλος, τον Μάιο του 1969 «είχαμε τη μεγάλη δίκη 39 μελών και στελεχών του Πατριωτικού Αντιδικτατορικού Μετώπου Θεσσαλονίκης» (σ. 249) και ανάμεσά τους την καταδίκη τριών Πιεριέων: του Γιάννη Γρηγοριάδη (15,5 χρόνια φυλακής), Γιάννη Γκιρκούδη (7 χρόνια) και Ελένης Στεφανίδου (4 χρόνια). Στις 31 Δεκεμβρίου 1969, με απόφαση της Συγκλήτου του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης επιβλήθηκε η ποινή της διαρκούς αποβολής στον φοιτητή της Φυσικομαθηματικής Σχολής Γιάννη Γρηγοριάδη. Η απόφαση αυτή ελήφθη ύστερα από την κοινοποίηση του εγγράφου του Έκτακτου Στρατοδικείου Θεσσαλονίκης το οποίο καταδίκασε τον Γρηγοριάδη «εις πρόσκαιρον κάθειρξιν δέκα πέντε και ημίσεος (15 ½ ετών)».
